18. Εκτός από τις θεμελιωμένες πάνω στη διαίσθηση α priori
ΜΟΡΦΕΣ – ΧΩΡΟ, ΧΡΟΝΟ- ο Καντ
υποστηρίζει ότι ΥΠΑΡΧΟΥΝ και α priori
πλαίσια για τον συντονισμό των αισθητηριακών εντυπώσεων τα οποία αποκαλεί
ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ. Σύμφωνα με αυτόν, οι
ΒΑΣΙΚΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ είναι τέσσερις –Ποσότητα , Ποιότητα, Σχέση και Τρόπος -
και κάθε μία από αυτές υποδιαιρείται σε
τρεις.
Δημιουργείται έτσι ένα
αρχιτεκτονημένο «καλούπι» με 12 κατηγορίες.
α. Οι
αναφερόμενες σε ΠΟΣΟΤΗΤΑ.
Είναι
η Ενότητα,
η Πολλαπλότητα και η Ολικότητα
β. Οι
αναφερόμενες σε ΠΟΙΟΤΗΤΑ
Είναι
η Πραγματικότητα, η Άρνηση
και ο Περιορισμός
γ. Οι
αναφερόμενες σε ΣΧΕΣΗ
Ουσία-
Τυχαίο γεγονός,
Αιτία-Αποτέλεσμα,
Αμοιβαιότητα
δ. Οι
αναφερόμενες σε ΤΡΟΠΟ
Δυνατόν
ή Αδύνατον, Είναι ή Μη είναι, Τύχη ή Αναγκαιότητα
Οι
προεμπειρικές a
priori Μορφές και
Κατηγορίες της Νόησης είναι οι μήτρες στις οποίες διευθετείται το αισθητηριακό
υλικό. Με αυτές λειτουργεί η αντίληψή μας . Αν δεν υπήρχαν τα πράγματα θα μας
φαίνονταν άμορφα και χαοτικά.
Μπορούν
να χρησιμοποιηθούν και για να κρίνουμε την εμπειρία και τις αισθητηριακές
αντιλήψεις αλλά, σύμφωνα με τον Καντ, δεν μπορούν να χρησιμοποιηθούν για
υπερβατικές Ιδέες όπως ο Θεός, η Ελευθερία και η Ύπαρξη χωρίς να οδηγήσουν σε
ΑΔΙΑΝΟΗΤΑ με τη μορφή ενός ζεύγους αντικρουόμενων προτάσεων (ΑΝΤΙΝΟΜΙΩΝ) ΠΟΥ
ΚΑΙ ΟΙ ΔΥΟ ΘΑ ΜΠΟΡΟΥΣΑΝ ΝΑ ΑΠΟΔΕΙΧΘΟΥΝ ΑΛΗΘΕΙΣ.