4. Το πολιτικό πρόγραμμα δεν απέτυχε, αν και στον εικοστό αιώνα αντιμετώπισε αδιέξοδα. Οι άνθρωποι  πείστηκαν να είναι υπομονετικοί, ο στόχος  όμως για μέγιστη ελευθερία και ελάχιστη ταπείνωση παραμένει επιθυμητός όπως την εποχή που εξαγγέλθηκε.

 

 

     Το φιλοσοφικό πρόγραμμα του Διαφωτισμού επιδιώκεται ακόμα από πολλούς φιλόσοφους της εποχής μας. Υποβλήθηκε ωστόσο σε σκληρή κριτική σε όλο τον εικοστό αιώνα. Οι κριτικές αυτές προέρχονται

α. από φιλοσόφους θρησκευτικών αντιλήψεων, οι οποίοι πιστεύουν ότι το πρόγραμμα του Διαφωτισμού το οποίο εμπιστεύθηκε τις έννοιες Φύση και Λόγος ήταν προορισμένο να αποτύχει και καταλήγουν στο συμπέρασμα της επιστροφής στον Θεό

β. από χαϊντεγκεριανούς για τους οποίους ο διαφωτισμός αποτελεί  μέρος μιας διαδικασίας πνευματικής παρακμής και

γ. από φιλοσόφους οι οποίοι πιστεύουν ότι ο Διαφωτισμός βάδιζε σε σωστό δρόμο αλλά δεν προχώρησε αρκετά προς τα μπρος. Στο βαθμό που οι όροι Φύση, Λόγος και Αλήθεια  χρησιμοποιούνται για να υποδείξουν κάτι παρόμοιο με τον Θεό  πρέπει να τους βγάλουμε από το λεξιλόγιό μας.