Συνδικαλισμός στην ΟΙΕΛΕ

Η Ιστορία.

Η άκρη του νήματος βρίσκεται στο έτος 1990, σε μια εποχή που έχει αρχίσει να εκδηλώνεται μια σημαντική - σε σχέση με το παρελθόν - κάμψη στο κίνημα των Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών. Κατά τη χρονιά εκείνη, η ισχυρότερη τότε συνδικαλιστική δύναμη , η ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗ Κίνηση, άνοιξε διάλογο με τις δύο επίσης μεγάλες παρατάξεις του χώρου, την Πανεπιστημονική και την ΠΑΣΚΙΕ, και ύστερα από χρονοβόρες αλλά τελικά γόνιμες συζητήσεις οι τρεις συνδικαλιστικές δυνάμεις συμφώνησαν, κατά τα επόμενα χρόνια, να συμπορευθούν. Αυτή είναι και η ληξιαρχική πράξη της ίδρυσης της νέας τότε παράταξης η οποία επί της ουσίας ήταν μία συμπαράταξη τριών συνδικαλιστικών δυνάμεων. Ήταν μία εντυπωσιακή συσπείρωση ανθρώπων με διαφορετικές απόψεις, γύρω από κάποιες ιδέες κοινές. Στη μεγάλη συμπαράταξη δόθηκε το όνομα «η ΕΝΟΤΗΤΑ».

Οι τέσσερεις άξονες

Στα κείμενα της εποχής μπορεί κανείς να διακρίνει τους τέσσερις βασικούς άξονες της συνεργασίας οι οποίοι, ως διατυπώσεις τουλάχιστον, δεν αμφισβητήθηκαν ποτέ.

Ο πρώτος άξονας αναφέρεται στην ιδέα «σεβασμός στην ΑΥΤΟΝΟΜΙΑ του συνδικαλιστικού κινήματος» από κάθε μορφής κομματικά, κυβερνητικά και εργοδοτικά κέντρα

Ο δεύτερος άξονας σχετίζεται με την αποδοχή της ιδέας της ΔΕΥΤΕΡΗΣ ΔΙΑΣΤΑΣΗΣ σύμφωνα με την οποία οι διαστάσεις των διεκδικήσεών των εκπαιδευτικών είναι δύο και ισοδύναμες. Ο εργαζόμενος εκπαιδευτικός διεκδικεί το ίδιο έντονα τόσο την εργασιακή του διασφάλιση και τη βελτίωση των αποδοχών του, όσο και την αδιάκοπη βελτίωση της ποιότητας της παρεχόμενης εκπαίδευσης.

· Ο τρίτος άξονας είναι η αποδοχή της ιδέας ΚΙΝΗΜΑ, σύμφωνα με την οποία η δράση της παράταξης οφείλει να αποβλέπει στην πραγμάτωση του «όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι εκπαιδευτικοί συμμετέχουν στη διαμόρφωση της οποιασδήποτε συνδικαλιστικής στρατηγικής» και συγχρόνως «όλο και περισσότεροι σέβονται τις αποφάσεις των συνδικαλιστικών οργάνων».

Ο τέταρτος άξονας υπενθυμίζει ορισμένα αυτονόητα. Ανάμεσά τους συγκαταλέγονται

· ο σεβασμός της προσωπικότητας κάθε μέλους της παράταξης- συμπαράταξης, από όλα τα υπόλοιπα

· η αυστηρά δημοκρατική λειτουργία της με βασική αρχή το «όσο γίνεται πιο συχνές ολομέλειες» οι αποφάσεις των οποίων θα είναι από όλους σεβαστές

· το ότι η παράταξη εκλέγει μία αυτόνομη διοίκηση, τη λεγόμενη Γραμματεία

· το αυτονόητο ότι η ολομέλεια της παράταξης συγκαλείται πριν από τις κάθε είδους αρχαιρεσίες και μόνο εκείνη προτείνει τα μέλη που θα είναι υποψήφιοι

· το αυτονόητο ότι η ολομέλεια της παράταξης συγκαλείται πριν από τις κάθε είδους αρχαιρεσίες και μόνο εκείνη από αυτούς που έχουν εκλεγεί προτείνει τα μέλη που θα συγκροτήσουν το προεδρείο

· η συμπεριφορά - πρότυπο των μελών που συμμετέχουν στη διοίκηση προς τους εργαζόμενους και τις εργαζόμενες υπαλλήλους της γραμματείας της ΟΙΕΛΕ και

· η πεμπτουσία του «συμπαρατάσσομαι» που είναι η αλληλεγγύη ανάμεσα στους ανθρώπους που έχουν συμπαραταχθεί και ο σεβασμός στις διαφορετικές απόψεις.

Η νέα πρακτική

Στα πρώτα χρόνια μετά τη δημιουργία της Συμπαράταξης οι σχεδόν ενθουσιώδεις αντιδράσεις μιας μεγάλης μερίδας Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών έδειχναν ότι αυτό που τότε συνέβη θα μπορούσε να οδηγήσει τον συνδικαλισμό των Ιδιωτικών εκπαιδευτικών σε μια καλύτερη πορεία . Γρήγορα βέβαια φάνηκε ότι η ανάκαμψη δεν ήταν τόσο απλή υπόθεση. Παρόλα αυτά κατά τη διετία 1997-98, ύστερα από εντυπωσιακή ενεργοποίηση των μελών της Διοίκησης και ιδιαίτερα του προέδρου της Ομοσπονδίας, πραγματοποιήθηκαν Γενικές Συνελεύσεις του ΣΙΕΛ με εντυπωσιακή συμμετοχή των εκπαιδευτικών, οι οποίες είχαν ως συνέπεια το να κυοφορηθεί επιτέλους κάποια ελπίδα. Το «όλοι στη Γενική Συνέλευση» έγινε σύνθημα μεγάλης σημασίας και το γεγονός αυτό θύμιζε τις αρχές στις οποίες είχε οικοδομηθεί η μεγάλη συμπαράταξη.

Η ποιοτική περιγραφή ενός συνδικαλιστικού κινήματος είναι ένα αρκετά δύσκολο εγχείρημα το οποίο συχνά υπονομεύεται από υποκειμενικές προσεγγίσεις. Τρεις όμως συγκεκριμένοι δείκτες μπορούν να περιγράψουν ποσοτικά την κατάστασή του . Ο αριθμός των ψηφοφόρων, ο αριθμός των συμμετεχόντων στις Συνελεύσεις και το ποσοστό της συμμετοχής στις απεργίες του κλάδου .

Στο μεταξύ, από εκείνη την εποχή, οι κυρίαρχες κοινωνικές αντιλήψεις μέσα σε ένα κλίμα που ευνοούσε τη λογική της αγοράς και την παντοδυναμία των μάνατζερ, είχαν αρχίσει να επιβάλλουν την καινούρια ιδέα σύμφωνα με την οποία «η Ομοσπονδία οφείλει να λειτουργεί κυρίως μέσα από μηχανισμούς δημοσίων σχέσεων». Και ενώ είναι αλήθεια ότι στην εποχή μας οι δημόσιες σχέσεις είναι στοιχείο αναγκαίο ακόμα και για την προώθηση ιδεών του εργατικού κινήματος, προκύπτουν τρία σοβαρά ζητήματα.

Το ένα είναι ο σεβασμός στο αρχαιοελληνικό «μέτρο», το δεύτερο είναι το «με ποιους επιδιώκεις να καλλιεργείς τέτοιου είδους σχέσεις» και το τρίτο είναι το «κατά πόσον η λειτουργία αυτή μπορεί να γίνεται χωρίς να παραβιάζει βασικές αρχές του κινήματος».

Η συνδικαλιστική ηγεσία υιοθέτησε με ευελιξία αλλά και με μεγάλη επιδεξιότητα την πρακτική των σχέσεων με δημοσιογράφους, με ιδιοκτήτες ιδιωτικών εκπαιδευτηρίων και με παράγοντες της πολιτικής ζωής, έτσι που γρήγορα το «να κάνουμε το τραπέζι σε κάποιους δημοσιογράφους» απέκτησε πολύ μεγαλύτερη σημασία από το «πόσοι εκπαιδευτικοί πήραν μέρος σε μια Γενική Συνέλευση και σε μια απεργιακή κινητοποίηση». Η καινούρια πρακτική φαινόταν να αποδίδει και στις σελίδες των εφημερίδων άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους αναφορές στην Ομοσπονδία Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών μαζί με απόψεις της Ομοσπονδίας για τη λειτουργία του θεσμού Ελληνική Εκπαίδευση . Βέβαια κάθε οξυδερκής αναγνώστης μπορούσε εύκολα να διαπιστώσει ότι οι φερόμενες ως «απόψεις της Ομοσπονδίας» δεν είχαν καμία σχέση με ιδέες σμιλεμένες σε Επιτροπές.

Στα χρόνια αυτά η ψήφιση της τροπολογίας για τους ιδιωτικούς εκπαιδευτικούς, η οποία συνιστά ένα σημαντικό έστω και προσωρινού χαρακτήρα στοιχείο διασφάλισης των εργαζομένων εκπαιδευτικών, πραγματοποιήθηκε - ουσιαστικά χωρίς ο κλάδος να αγωνιστεί - μέσα από διεργασίες σχέσεων με παράγοντες της πολιτικής ζωής και με δημοσιογράφους, μέσα δηλαδή από ενέργειες της ηγεσίας που ενώ από τη μια δεν είχαν καμία σχέση με τις βασικές αρχές της μεγάλης Συμπαράταξης από την άλλη άφηναν στους εκπαιδευτικούς το μήνυμα ότι η Ομοσπονδία δεν έχει ανάγκη ούτε από Συλλόγους που θα «διδάσκουν» τη μεγάλη σημασία της Αλληλεγγύης, ούτε από Επιτροπές που θα επεξεργάζονται την αδιάκοπη ανανέωση των ιδεών και των πρακτικών για την Εκπαίδευση αλλά ότι αυτό που χρειάζεται είναι το να μετατραπεί σε έναν ακόμα καλύτερο γραφείο δημοσίων σχέσεων. Στα χρόνια που ακολούθησαν την ψήφιση – και ενώ στην ελληνική επαρχία είχαν ήδη αρχίσει να δημιουργούνται ιδιωτικά σχολεία φροντιστηριακής πρακτικής με συνέπεια και μια αύξηση του αριθμού σωματίων της Ομοσπονδίας – το βασικό κύτταρο της Ομοσπονδίας, ο Σύλλογος δηλαδή Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών Αθήνας, ο ΣΙΕΛ, - ακολούθησε μια απίστευτη διαδρομή παρακμής σε σημείο ένα σημαντικό ποσοστό εκπαιδευτικών να μη γνωρίζει ούτε την ύπαρξή του. Με τις ελάχιστες εξαιρέσεις ορισμένων Συλλόγων που είχαν δημιουργηθεί ανά σχολείο το κίνημα των Ιδιωτικών εκπαιδευτικών κατέγραφε μόνο ψηφοφόρους σε εκλογές και έπαψε να είναι κίνημα, με συνέπεια από ένα σύνολο 3000 εκπαιδευτικών η συμμετοχή σε Γενικές Συνελεύσεις να μειώνεται από 300 άτομα , σε 200, σε 100 και πρόσφατα σε 70 παρόντες. Όσο για τη συμμετοχή σε απεργιακές κινητοποιήσεις τα ποσοστά έπεσαν από το 30% στο 20% , ενίοτε και κάτω από 10%.

Η βάναυση παραβίαση των αυτονόητων

Στο μεταξύ, κατά την πρόσφατη κυρίως εξαετία, από το έτος δηλαδή 1998 μέχρι σήμερα, η Ενότητα - τόσο στο ζήτημα των βασικών επιλογών όσο και σε εκείνο της εσωτερικής λειτουργίας - άρχισε να παραβιάζει μία μία και τις τέσσερις βασικές ιδέες πάνω στις οποίες είχε οικοδομηθεί. Ας μιλήσουμε για ορισμένες από αυτές έστω και διακινδυνεύοντας το να κάνουμε κάποια λάθη. Είναι όλα γεγονότα και δεν είναι εκτιμήσεις προσωπικές.

1. Επί τέσσερα συνεχή χρόνια η ολομέλεια της παράταξης δεν συγκλήθηκε ποτέ.

2. Η επιλογή των υποψηφίων γινόταν από μία κλειστή μικρή ομάδα χωρίς καμία εξουσιοδότηση από την ολομέλεια

3. Κατά τη διάρκεια των εκλογών δίνονταν αθρόα στους ψηφοφόρους ψηφοδέλτια σταυρωμένα με υποψήφιους της προσωπικής επιλογής,.

4. Ο Πρόεδρος της Ομοσπονδίας λειτούργησε επανειλημμένα σχεδόν εξολοκλήρου με προσωπικές επιλογές φθάνοντας σε προσωπικές συνεννοήσεις με οικονομικούς και κυβερνητικούς παράγοντες αγνοώντας όχι μόνο την Παράταξη αλλά ενίοτε και ολόκληρο το Διοικητικό Συμβούλιο.

5. Η συμπεριφορά του Προέδρου προς τις υπαλλήλους της Γραμματείας ήταν τέτοια που δημιουργούσε ένα κλίμα «εργοδοτικό» χειρότερο και από αυτό που επικρατεί σε ορισμένα Ιδιωτικά Εκπαιδευτήρια – το οποίο έφθανε στο ύψος του «πρέπει να σιωπήσω διότι φοβάμαι τη θέση μου».

6. Συνάδελφοι μέλη της Παράταξης οι οποίοι τόλμησαν να εκφράσουν αντιρρήσεις για την πορεία προς τον συγκεκριμένο κατήφορο, λοιδορήθηκαν, χλευάστηκαν, χαρακτηρίστηκαν με απρεπείς προσδιορισμούς, για ορισμένους δόθηκε και γραμμή να μην ψηφίζονται στα Συνέδρια και στις Εκλογές αντιπροσώπων.

7. Αργά αλλά σταθερά εδραιώθηκε μία απίστευτη λογική η οποία απαξίωνε τις αποφάσεις των Συνεδρίων. Αν και ψηφίστηκε από το Συνέδριο, η δημιουργία Επιτροπής Παιδείας, η απόφαση δεν υλοποιήθηκε ποτέ.

8. Επί σειρά ετών - και παρά τις έντονες διαμαρτυρίες των άλλων παρατάξεων, οι οποίες δικαιολογημένα θεωρούσαν υπεύθυνη την Ενότητα - η έκδοση της εφημερίδας Ιδιωτικός Εκπαιδευτικός ήταν υπό τον έλεγχο ενός και μόνο προσώπου, του Προέδρου δηλαδή της Ομοσπονδίας. Το γεγονός ερχόταν σε απ’ ευθείας αντίθεση με την εντελώς διαφορετική παράδοση της ΟΙΕΛΕ και θύμιζε τις χειρότερες στιγμές του συνδικαλιστικού μας κινήματος. Χρειάστηκε να φθάσουμε στο Συνέδριο του 2004 για να ψηφιστεί το αυτονόητο της δημιουργίας Συντακτικής Επιτροπής, ενώ θα μπορούσε η Ενότητα να έχει δείξει την ευαισθησία της και να έχει λύσει το πρόβλημα. Το γεγονός κρίνεται ιδιαίτερα σοβαρό διότι την ανατροπή της βασικής αυτής ιδέας δημοκρατικής λειτουργίας την έκανε ένα Σωματείο, ένας δηλαδή κοινωνικός θεσμός που οφείλει να διδάσκει δημοκρατία στα υπόλοιπα μέλη της ελληνικής κοινωνίας τα μη συνδικαλιζόμενα.

9. Στα πλαίσια μιας παρόμοιας λογικής λειτούργησε και η απαξίωση των πρωτοβάθμιων Συλλόγων με δεδομένο ότι σε ορισμένες από τις επισκέψεις στα σχολεία η συμβουλή ήταν «δεν χρειάζεται να έλθετε στη Συνέλευση εκείνο που έχει σημασία είναι να έρθετε να ψηφίσετε».

10. Η Συνέλευση του ΣΙΕΛ της 17^ης Οκτωβρίου ψήφισε σχεδόν ομόφωνα μία σημαντική προσθήκη στα αιτήματα της απεργίας της 21^ης Οκτωβρίου, την πρόσληψη δηλαδή των απολυμένων. Η απόφαση αγνοήθηκε. Κανένα τηλεγράφημα δεν στάλθηκε και απεργήσαμε χωρίς το συγκεκριμένο αίτημα. Ο θεσμός Γενική Συνέλευση απαξιώθηκε για μία ακόμα φορά.

Είναι λυπηρό αλλά η μεγάλη συμπαράταξη άρχισε να μετασχηματίζεται

· από μία συσπείρωση θεμελιωμένη πάνω σε αρχές

· σε μία ομάδα ανθρώπων που αλληλοϋποβλέπονται με σκοπό να εκλεγεί ο ένας εις βάρος του άλλου, ακόμα κι αν χρειαστεί να αλλοιώσει τους σταυρούς που πήρε «ο άλλος» πάνω στο ψηφοδέλτιο.

Και βέβαια οι ευθύνες για όλα αυτά επιμερίζονται σε όλους εμάς που παραμείναμε αυτά τα χρόνια μέλη της μεγάλης Συμπαράταξης, διατηρώντας ελπίδες.

Το σήμερα

Εκτιμούμε ότι η μεγάλη Συμπαράταξη έκλεισε τον κύκλο της . Δημιουργήθηκε από εργαζόμενους που πίστεψαν σε ένα συνδικαλισμό υψηλής ποιότητας αλλά είναι τόσο εδραιωμένοι οι μηχανισμοί διατήρησης του ισχύοντος καθεστώτος που θεωρούμε ανέφικτη κάθε προσπάθεια για μια ενδεχόμενη επιστροφή της στις βασικές αρχές πάνω στις οποίες οικοδομήθηκε . Από σήμερα 27 Οκτωβρίου 2004 δηλώνουμε ότι δεν ανήκουμε πλέον στην Ενότητα .

Το αύριο

Εκτιμούμε ότι το κίνημα των Ιδιωτικών Εκπαιδευτικών το οποίο κατά το παρελθόν – όπως έχει ομολογηθεί από συνδικαλιστές των άλλων χώρων – δίδαξε αυτονομία, πίστη στις αρχή της αλληλεγγύης και αποτελεσματικότητα, σήμερα χρειάζεται την ανασυγκρότησή του. Το εγχείρημα δεν είναι καθόλου εύκολο αλλά έχουμε την πεποίθηση ότι πρέπει προχωρήσουμε σε αυτό.

Η ιδρυτική Διακήρυξη της ΑΝΑΝΕΩΤΙΚΗΣ Κίνησης