Κινέζικο χαρτί

Για εκατοντάδες χρόνια οι Άπω Ανατολή ήταν το μοναδικό μέρος του Κόσμου που κυκλοφορούσε το μυστικό. Οι Κινέζοι το μοιράζονταν αρχικά μόνο με τους Κορεάτες και μόνο πέντε αιώνες μετά την εποχή του Τσάι Λουν, το έτος 610, το έμαθαν και οι Ιάπωνες και αργότερα το μυστικό άρχισε να εξαπλώνεται στις Ινδίες και στο Θιβέτ. Τον όγδοο αιώνα στο προσκήνιο έκαναν την εμφάνισή τους οι Άραβες.

Χαρτί των Αράβων

Όταν το 751 νίκησαν τα στρατεύματα του Μογγόλου αυτοκράτορα συνέλαβαν Κινέζους αιχμαλώτους τους οποίους μετέφεραν στη Σαμαρκάνδη. Ορισμένοι από τους αιχμαλώτους ήταν τεχνίτες χαρτοποιοί, ήξεραν δηλαδή το «μυστικό» και το δίδαξαν. Για τα 100 χρόνια που ακολούθησαν η Σαμαρκάνδη έγινε το μονοπωλιακό κέντρο παραγωγής χαρτιού που τροφοδοτούσε με χαρτί όλη την αραβική επικράτεια . Σιγά σιγά όμως η παραγωγή χαρτιού εξαπλώθηκε στη Βαγδάτη, στη Δαμασκό και στο Κάιρο, την κοιτίδα του πάπυρου της προηγούμενης χιλιετίας . Σε έναν από τους τελευταίους πάπυρους το 890 μ.Χ. ο συγγραφέας γράφει « ΣΥΓΝΩΜΗ ΠΑΠΥΡΕ».

Έχει ιστορικά εξακριβωθεί ότι το 793, στη Βαγδάτη, λειτουργούσε ένα εργοστάσιο χαρτοποιίας , με κινέζους τεχνίτες το οποίο είχε ιδρύσει ο Χαρούντ ελ Ρασίντ. Το επόμενο μεγάλο κέντρο παραγωγής χαρτιού ήταν η Δαμασκός. Επί αιώνες προμήθευε την Ευρώπη με το περίφημο χαρτί Δαμασκού. Charta Damascena. Η χαρτοποιία έκανε την εμφάνισή της στην Αίγυπτο τον γύρω στο 900 και η σχετική τεχνογνωσία έφθασε σιγά σιγά και στο Μαρόκο και από εκεί οι Μαυριτανοί το «έφεραν» στην Ισπανία

Με δεδομένη τη δυσκολία να βρίσκουν συνεχώς «φρέσκιες» φυτικές ίνες για πρώτη ύλη οι Άραβες χρησιμοποίησαν τα κουρέλια κυρίως από βαμβακερά και λινά τα οποία πολτοποιούσαν έφτιαχναν φύλλα χαρτιού..

Μικρά κομματάκια από άχρηστα ρούχα και υφάσματα, αργότερα τούφες από ανεπεξέργαστο μπαμπάκι, ρίχνονταν μέσα σε ένα μεγάλο δοχείο, και με πολύ νερό γίνονταν ένας παχύς πολτός. Ο χαρτοποιός βουτούσε μέσα στον πολτό ένα διχτυωτό τρίχινο ή συρμάτινο τελάρο, το γέμιζε, το τραβούσε επάνω, και όταν το νερό του πολτού στράγγιζε, έμενε να στεγνώσει και να γυαλιστεί για να μπορέσει και αυτό να δεχθεί τη γραφή.

Το αραβικό χαρτί, μπορεί, σε σχέση με το σημερινό, να είναι ασύγκριτα χαμηλότερης ποιότητας αλλά ήταν χαρτί με καλή σχετικά εμφάνιση πάνω στο οποίο μπορούσες οπωσδήποτε να γράφεις

Τον 10^ο αιώνα οι Άραβες έχουν κατακτήσει όλα τα ανατολικά παράλια της Μεσογείου, και η ιδιοφυής κινεζική εφεύρεση σιγά σιγά διαδόθηκε μέχρι την Ανδαλουσία. Στην Κόρντομπα και στη Σεβίλλη βρίσκουμε χαρτόμυλους που φτιάχτηκαν στο τέλος του 11^ου αιώνα ενώ στο Τολέδο και στην Καταλωνία συναντάμε χαρτόμυλους του 12^ου αιώνα. Και για μία ακόμα φορά, οι Άραβες έγιναν δάσκαλοι των Ευρωπαίων. Αφού στο μεταξύ τους έδειξαν πώς να φτιάχνουν καθαρό γυαλί, «μίλησαν» στους Ισπανούς αρχικά και στους Ιταλούς αργότερα για την πολύτιμη κινέζικη εφεύρεση.

Ιταλοί τεχνίτες

Τα κουρέλια τραγούδησαν επί αιώνες

Ο μαύρος θάνατος ανοίγει τον δρόμο

Γερμανικό χαρτί στη Νυρεμβέργη

Gutenberg