Ανδρέας Ιωάννου Κασσέτας

Το άμφια των κληρικών μας φαίνονται μαύρα, όπως κι εκείνα τα παπούτσια στη βιτρίνα του μαγαζιού, αλλά και τα κοτσύφια αν εξαιρέσεις το ράμφος τους. Υπάρχουν επίσης και οι βαφές, μπορείς να βάψεις ένα ύφασμα και να φαίνεται κατάμαυρο όπως και η μαύρη λαδομπογιά του ζωγράφου που τη θεωρεί σαν ένα από τα δικά του χρώματα, αλλά για τη Φυσική το ΜΑΥΡΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ είναι ΕΝΝΟΙΑ.

Είναι ένα αντικείμενο που απορροφά οποιαδήποτε ακτινοβολία προσπέσει στην επιφάνειά του. Από κει και πέρα, για να επικοινωνούμε μεταξύ μας, κάποιο αντικείμενο όπως το κοράκι το χαρακτηρίζουμε «μαύρο» διότι πλησιάζει κάποιο ΤΟΝΟ της έννοιας «μαύρο». Για να περιγράψουμε το γεγονός ότι το κοράκι πλησιάζει περισσότερο την έννοια μαύρο από ένα γούνινο παλτό επιστρατεύουμε τη λέξη «κατάμαυρος» και λέμε ότι το κοράκι είναι κατάμαυρο. Αυτό σημαίνει ότι «γλωσσικά» ομολογούμε πως υπάρχουν διάφοροι τόνοι του μαύρου.

Μέρα μεσημέρι κι εκείνος παρατηρεί τον ιερέα με τα μαύρα άμφια.

Το ύφασμα το λέει μαύρο, αλλά σχηματίζει πτυχές.

Το φως που πέφτει πάνω του δεν το φωτίζει ομοιόμορφα.

Κάθε περιοχή του υφάσματος , εφόσον εξέχει, φωτίζεται περισσότερο από μια άλλη που δεν εξέχει,

ενώ στις εσοχές δημιουργούνται ποικίλες σκιές ορισμένες πιο σκούρες από άλλες.

Μπορεί να λέει ότι το ύφασμα είναι μαύρο αλλά ξέρει πως δεν υπάρχει απάντηση στο ερώτημα :

«ποιο ακριβώς είναι το απόλυτα μαύρο τη στιγμή που μια σκιά είναι πιο σκουρόχρωμη από το υπόλοιπο ύφασμα; »

Το χιόνι μας φαίνεται λευκό, όπως και το γιαούρτι, και ο κύκνος.

Υπάρχει επίσης η λαδομπογιά

που μπορείς να βάψεις μια πόρτα

και να φαίνεται κάτασπρη,

αλλά για τη Φυσική

το ΛΕΥΚΟ ΑΝΤΙΚΕΙΜΕΝΟ είναι ΕΝΝΟΙΑ.

Είναι ένα αντικείμενο που δεν απορροφά καμία ακτινοβολία που θα ενδεχομένως θα πέσει πάνω του

Από κει και πέρα, για να επικοινωνούμε μεταξύ μας, κάποιο αντικείμενο όπως η γαρδένια το χαρακτηρίζουμε «λευκό» διότι πλησιάζει κάποιο ΤΟΝΟ της έννοιας «λευκό». Όταν μάλιστα την πλησιάζει περισσότερο από ένα άλλο για να το περιγράψουμε επιστρατεύουμε τη λέξη «κάτασπρος» . Αυτό σημαίνει ότι «γλωσσικά» ομολογούμε πως υπάρχουν διάφοροι τόνοι του λευκού.

Το φόρεμα το λέει άσπρο αλλά εκείνο σχηματίζει πτυχές

και το φως ,

καθώς πέφτει πάνω του,

δεν το φωτίζει ομοιόμορφα

Κάθε περιοχή του υφάσματος που εξέχει

φωτίζεται περισσότερο

από μια άλλη που δεν εξέχει,

ενώ στις εσοχές δημιουργούνται

ποικίλες σκιές

ορισμένες πιο σκούρες

από άλλες. Μπορεί να λέμε ότι

«το φόρεμα είναι άσπρο» αλλά όλοι ξέρουμε

ότι δεν υπάρχει απάντηση στο ερώτημα :

«που βρίσκεται το απόλυτα λευκό;»

Εκείνο το πρωί,

η καθηγήτρια της τρίτης Γυμνασίου είπε :

η επιφάνεια μιας άσπρης κόλλας είναι λευκή

επειδή αντανακλά όλες τις ακτινοβολίες

που πέφτουν πάνω της και δεν απορροφά καμία.

Καθισμένη στο τρίτο θρανίο η μαθήτρια

σήκωσε το χέρι και ρώτησε :

«Την προηγούμενη εβδομάδα μας είπατε ότι αυτό συμβαίνει

όταν το φως πέφτει στον καθρέφτη γι αυτό και βλέπουμε είδωλα

μέσα από αυτόν χωρίς να βλέπουμε τον καθρέφτη.

Τώρα μας λέτε ότι αυτό συμβαίνει και σε μια λευκή κόλλα.

Εφόσον ανακλάται όλο το φως που πέφτει στη λευκή κόλλα,

γιατί δεν βλέπουμε είδωλο μέσα της;»

Η καθηγήτρια σκέφτηκε για λίγο και έκρινε

ότι είναι μια ευκαιρία να μιλήσει

για τις δύο ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΕΣ του ΦΩΤΟΣ

κάθε φορά που πέφτει

σε αδιαφανές αντικείμενο.

Η μία, η κατοπτρική ανάκλαση,

κυριαρχεί στην περίπτωση

του καθρέφτη

ενώ η άλλη, - η διείσδυση, η απορρόφηση και

η διάχυση προς κάθε κατεύθυνση –

εξηγεί γιατί δεν βλέπουμε

το είδωλό μας

στο γάλα,

στο χιόνι στο άσπρο φόρεμα

και στη βαμμένη

με κάτασπρη λαδομπογιά πόρτα του μπάνιου

Τα περισσότερα αντικείμενα

αντανακλούν το φως που πέφτει πάνω τους

με ΔΥΟ διεργασίες

Ένα μέρος από το φως που πέφτει στο αντικείμενο

υφίσταται ΚΑΤΟΠΤΡΙΚΗ ΑΝΑΚΛΑΣΗ

στην απολύτως εξωτερική επιφάνειά του

Αν η κατοπτρική ανάκλαση είναι πλήρης

η επιφάνεια του αντικειμένου εξαφανίζεται.

Αυτό συμβαίνει σε έναν ιδανικό καθρέφτη.

Κοιτάζοντας προς αυτόν ΔΕΝ βλέπουμε τον καθρέφτη

αλλά τα είδωλα κάποιων άλλων αντικειμένων

Στις περισσότερες όμως περιπτώσεις των αδιαφανών αντικειμένων

το φως δεν ανακλάται κατοπτρικά αλλά διεισδύει σε μικρό ή μεγάλο «βάθος»,

«βυθίζεται» στο υλικό τους και περνώντας

μέσα από κύτταρα, ίνες ή άλλους μοριακούς σχηματισμούς

υφίσταται επιλεκτική απορρόφηση για να «επιστρέψει» στη συνέχεια στον αέρα

διαχεόμενο προς κάθε κατεύθυνση και να πέσει ενδεχομένως στο μάτι μας

Ένα μεταλλικό αντικείμενο είναι περισσότερο αδιαφανές

από μια παπαρούνα και αντανακλά κατοπτρικά

μεγάλη ποσότητα από το φως που πέφτει πάνω του.

Γι αυτό όταν τα ασημικά ή τα μπρούντζινα γυαλιστούν

λειτουργούν σαν καθρέφτες, ενώ αυτό δεν συμβαίνει

στην περίπτωση που το φως πέφτει

στο μπλε εξώφυλλο του βιβλίου ή στη ράχη, λόγου χάρη, μιας γάτας.

Επιστροφή στην πρώτη σελίδα με τα περιεχόμενα