Συντάκτης: katkat

  «Θέλω πάρα πολύ να εξηγήσω τη δουλειά μου […] υπάρχουν ειδικοί που μπορούν να κάνουν αυτήν τη δουλειά […] αλλά εγώ νομίζω έχω πιο πολύ δικαίωμα να μιλήσω για τα Ανθρωπάκια, αυτά τα οποία είναι ξύλινα βέβαια, αλλά αληθινά Ανθρωπάκια. Δηλαδή είναι τα Ανθρωπάκια τού σήμερα, είναι το κατεστημένο και το ίδιο το Ανθρωπάκι αυτό αντιδρά στο κατεστημένο. Οι άνθρωποι, τα Ανθρωπάκια που λέω, το κατεστημένο, έφτασε σ’ ένα σημείο όπου δεν παίρνει άλλο να πάει πιο μακριά […] γίνανε ένα νούμερο και τίποτα παραπάνω. Εδώ εγώ κάνω μια μαρτυρία και σας λέω: Φροντίστε να σωθείτε, να σωθούμε. Δεν μπορούσα να κάνω τίποτα άλλο εγώ εκτός απ’ αυτήν τη μαρτυρία». «Μονόγραμμα» ΕΡΤ2, Γιάννης Γαΐτης, Νοέμβριος 1984 

Μαθητής του Κωνσταντίνου Παρθένη και Ιωάννη Φιλιππότη στην ΑΣΚΤ (1942-1944) και με συμφοιτητές τον Τέτση, τον Μιγάδη, τον Δανιήλ, τον Μολφέση και τον στενό του φίλο Γιάννη Μαλτέζο, ο Γιάννης Γαΐτης με καταγωγή απο την Τήνο, γεννήθηκε στην Αθήνα το 1923 και πέθανε το 1984, έξι μόλις μέρες μετά τα εγκαίνια της αναδρομικής έκθεσης του έργου του, στην Εθνική Πινακοθήκη Αθηνών.  Ανήκοντας στη γενιά που έτρεχε με λαχτάρα στο νεοσύστατο τότε θέατρο του Καρόλου Κούν, ο νεαρός Γαϊτης κάνει την πρώτη του έκθεση το 1944 όπου οι μετα-ιμπρεσιονιστικές επιρροές ήταν εμφανείς.

Το 1967 στο έργο του «Μια ιστορία» πρωταγωνιστεί το ανώνυμο ανθρωπάκι, με το οποίο καθιερώνεται γνωστός στο ευρύ κοινό. Συμπιεσμένα σε σαρδελοκούτια, καθισμένα σε καρέκλες, άλλoτε να εμφανίζονται σε ανώνυμα πλήθη, σε κηδείες, διαλέξεις, ποδοσφαιρικούς αγώνες, ομοιόμορφα και ανώνυμα, τα ανθρωπάκια του Γαϊτη εκφράζουν την υπαρξιακή μοναξιά των ανθρώπων που οφείλεται στον καταναλωτισμό και τη μαζικοποίηση της σύγχρονης κοινωνίας.        

Στα έργα της πρώιμης περιόδου του, τα «ανθρωπάκια» είναι σαν να φορούν ενα σιδερένιο προσωπείο, πίσω από τα κάγκελα του οποίου τα βλέμματά τους φαίνονται στριμωγμένα και ανήσυχα. Αργότερα θέλοντας να κάνει μια κριτική στη σκοτεινή πολιτική σκηνή της Ελλάδας του ’60, το σύμβολο περνά στην τελική φάση σύνθεσης της στερεότυπης μορφής του. Αποκτά γραβάτα και καπελάκι μελόν, ενώ στην έκφρασή του προστίθεται η πίκρα μιας προαναγγελόμενης ολοκληρωτικής απομόνωσης και μια κόπωση από την αναμονή για κάτι που τελικά δεν πρόκειται να συμβεί. Στην τελική τους φάση τα «ανθρωπάκια» γίνονται πιο αινιγματικά. 

Ο ίδιος δηλώνει χαρακτηριστικά…«Σήμερα κάνω το ανθρωπάκι. Δεν έχω τη δύναμη να το αλλάξω, γιατί το ανθρωπάκι με αντιπροσωπεύει απόλυτα… Τώρα, αν αυτά τα έργα μου αρέσουν ή δεν αρέσουν, αυτό είναι άλλη παράγραφος. Γιατί ο κόσμος δεν θέλει να βλέπει τον εαυτό του ανθρωπάκι. Γιατί σου λέει: εγώ δεν είμαι αυτός…Και όμως είναι». 

Ο Γαΐτης επηρεάστηκε επίσης κι απο τον υπερρεαλισμό και την pop art. Στο απόγειο της δόξας του, στις αρχές της δεκαετίας του ’80, έκανε εκθέσεις σε όλο τον κόσμο. Οι ατομικές του εκθέσεις είναι 92, οι ομαδικές φτάνουν τις 93 και οι διεθνείς συμμετοχές τις 38. Το σύνολο των έργων του είναι περίπου 4.000, τα οποία υπάρχουν σε μουσεία της Ευρώπης, της Β. και Ν. Αμερικής, της Ιαπωνίας, της Κύπρου, του Ισραήλ, καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές. 

Ημερομηνίες – Σταθμοί 

• 1923: Γεννιέται στην Αθήνα. 
• 1944: Συμμετέχει στην Αντίσταση και οργανώνει στο σπίτι του την πρώτη ατομική έκθεση. 
• 1942-48: Σπουδάζει στη Σχολή Καλών Τεχνών. 
• 1947: Έκθεσή του στον «Παρνασσό» προκαλεί σκάνδαλο. Δηλώνει τρελός για να απαλλαγεί από τον στρατό και εγκλείεται στο στρατιωτικό ψυχιατρείο. 
• 1949: Αποφασίζει με τον Αλέκο Κοντόπουλο να δημιουργήσουν την ομάδα «Ακραίοι», δημοσιεύοντας και μανιφέστο
• 1953: Συμμετέχει στην Μπιενάλε του Sao Paulo.
• 1954: Παντρεύεται τη γλύπτρια Γαβριέλα Σίμωσι και εγκαθίστανται στο Παρίσι.
• 1957: Πρώτη ατομική έκθεση στο Παρίσι- η καθιέρωση.
• 1967-8: Καθιερώνει το ανθρωπάκι του και επιστρέφει στην Ελλάδα. 
• 1972: Χτίζει ένα σπίτι γλυπτό στην Ίο. 
• 1973: «Η κηδεία της ζωγραφικής», έργο που παραπέμπει στα γεγονότα του Πολυτεχνείου. 
• 1984: Πεθαίνει, έξι ημέρες μετά τα εγκαίνια αναδρομικής έκθεσής του στην Εθνική Πινακοθήκη. 

Πηγή: Ο Γιάννης Γαϊτης και τα μοναχικά ανθρωπάκια (ναι, αυτά στο σταθμό Λαρίσης του μετρό!)

• 

• 

• 

• 

• 

• 

Μερικές προτάσεις πάνω στο έργο του Γαΐτη για το μάθημα των εικαστικών

ΓαΐτηςΦύλλο-εργασίας-1

Με τις φιγούρες που θα δημιουργήσουν τα παιδιά με το παραπάνω φύλλο εργασίας μπορούμε να δημιουργήσουμε μια ομαδική σύνθεση εμπνεόμενοι από το έργο του καλλιτέχνη, κόβωντας τις φιγούρες. Επιπροσθέτως πριν τις κολλήσουμε μπορεί κάθε φιγούρα να σκαναριστεί και να προσπαθήσουμε να φτιάξουμε ένα βιντεάκι με τις φιγούρες να παρατίθεται  η μια δίπλα/πίσω στην/από άλλη. Τα εργαλεία που θα χρησιμοποιήσουμε είναι το Photoshop και το Movie Maker.

ΓαΐτηςΦύλλο-εργασίας-2

Έργα που δημιούργησαν μαθητές της Δ΄ Τάξης του 88ου Δημοτικού Σχολείου Θεσσαλονίκης για την επέτειο της 17ης Νοεμβρίου με αφορμή το έργο του Γιάννη Γαΐτη. (Σχολ. Έτος 2015-16)