Μαθητοκεντρικές Μέθοδοι Μάθησης και Διδασκαλίας

Συγκεντρώσαμε και σας παρουσιάζουμε κάποιες δραστηριότητες και μεθόδους που στοχεύουν στην ενεργητικότερη συμμετοχή του/της μαθητή/τριας στην τάξη καθώς και στην αποδοτικότερη προσέγγιση στη γνώση. Στο μυαλό μας είναι να κάνουμε πράγματα που να προωθούν αυτό που λέμε "Μαθαίνω να Μαθαίνω".

Το υλικό της σελίδας αυτής (μαζί με τα ερωτηματολόγια αξιολόγησης που εφαρμόζουμε μετά το πέρας του κάθε μαθήματος) μπορείτε να το κατεβάσετε σε doc μορφή πατώντας εδώ.

Περιεχόμενα

1. Συναγωνισμός Διαβάσματος

Η άσκηση των συμμετεχόντων είναι να βρουν μια συγκεκριμένη λέξη μέσα στο κείμενο όσο πιο γρήγορα μπορούνε.
(π.χ: Πότε και που εφαρμόστηκε για πρώτη φορά η μέθοδος Project;)

Σκοπός :

• Να αντιληφθούν οι μαθητές τη διαφορά ανάμεσα στο διαβάζω επιλεκτικά (scan reading) και διαβάζω από την αρχή μέχρι το τέλος όλες τις λεπτομέρειες (reading for detail)

• Να εγείρεις την αντίληψη και το κίνητρο των μαθητών για διάβασμα μέσα από ένα παιχνίδι

• Να εξακριβώσεις πώς διαβάζουν οι μαθητές

Μέθοδος:

• Μοιράζεις το κείμενο λέγοντας στους μαθητές να το κρατήσουν αντεστραμμένο

• Λες στους μαθητές-τριες να μην γυρίσουν τη σελίδα μέχρι να τους πεις

• Εξηγείς στους μαθητές-τριες τι έχουν να κάνουν πάνω στο κείμενο

• Δίνεις σήμα να ξεκινήσουν

• Αν το αποτέλεσμα είναι ότι οι περισσότεροι μαθητές σηκώνουν το χέρι τους μετά από λίγα δευτερόλεπτα τότε είναι ικανοί να διαβάζουν επιλεκτικά. Σ’ αυτήν την περίπτωση τους πληροφορείς ότι εφαρμόζουν τη σωστή μέθοδο να διαβάζουν ένα βιβλίο αναφορών.

• Αν το αποτέλεσμα είναι ότι οι περισσότεροι μαθητές σηκώνουν το χέρι τους μετά από λίγα λεπτά τότε διαβάζουν ένα βιβλίο αναφορών όπως ένα μυθιστόρημα, από την αρχή μέχρι το τέλος. Τους λέμε τότε ότι αυτός είναι ένας τρόπος να διαβάζουν ένα βιβλίο αναφορών αλλά σίγουρα όχι ο πιο αποδοτικός.

Συνθήκες:

Χρόνος: 10 –15 λεπτά

Κείμενο: χωρίς περιορισμούς

Υλικά : κανένα

Επιστροφή στην Αρχή

2. Κανόνες ανάγνωσης

τίτλο
υπότιτλους
εικόνες – σχόλια
λέξεις έντονες
πρώτη πρόταση και κάνω μια υπόθεση του τι ακολουθεί
περίληψη αν υπάρχει

αναρρωτιέμαι τι ξέρω ήδη, τι θέλω να μάθω, τι περιμένω να μάθω

Ενεργό διάβασμα για κάθε παράγραφο σημαίνει

μολύβι στο χέρι
υπογραμμίζω σημαντικά σημεία
στα περιθώρια του βιβλίου σημειώνω λέξεις-κλειδιά
φτιάχνω περίληψη του τι διάβασα
φτιάχνω ερωτήσεις που απαντάει το κείμενο

Επανάληψη

ξαναπερνώ τις σημειώσεις και τα υπογραμμισμένα
φτιάχνω νοητικό χάρτη ή διάγραμμα
διατυπώνω απορίες
καταγράφω εντυπώσεις που θέλω να κουβεντιάσω
συνδέω τις γνώσεις που πήρα με γνώσεις που ήδη είχα

Επιστροφή στην Αρχή

3. Νοητικοί Χάρτες

Ο νοητικός χάρτης είναι ένας ιστός από συνδεδεμένες ιδέες. Όταν σχεδιάζετε έναν νοητικό κύκλο, σημειώστε το θέμα στο μέσο μιας σελίδας και κύκλωσέ το. Μετά σχεδιάστε γραμμές (κλαδιά) πάνω στα οποία γράψτε λέξεις κλειδιά σχετικές με το θέμα ή μικρές φράσεις σε κεφαλαία γράμματα. Μπορείτε να σχεδιάσετε περισσότερες γραμμές ξεκινώντας από τα υπάρχοντα κλειδιά κ.ο.κ. Σε ένα νοητικό χάρτη οι ιδέες παρουσιάζονται σε ιεραρχική σειρά, π.χ ανάλογα με τη σπουδαιότητά τους

Επιστροφή στην Αρχή

4. Διπλός Κύκλος

Παραλλαγή του διπλού κύκλου

Ορισμός

Ο Διπλός Κύκλος είναι ένα τρόπος δουλειάς με ζευγάρια όπου τα έπιπλα τοποθετούνται έτσι ώστε τα ζευγάρια κάθονται ο ένας/μία απέναντι από τον άλλο/άλλη, ο ένας στον εσωτερικό κύκλο και ο άλλος στον εξωτερικό. Η μέθοδος ξεκίνησε από τον Δρ.Heinz Klippert.

Η επικοινωνιακή δουλειά των συμμετεχόντων είναι να διαβάσουν τη δουλειά που έχουν για το σπίτι, να συζητήσουν πάνω σε ένα κείμενο, ιστορία ή φιλμ, να εξηγήσουν στο ζευγάρι τους ένα πείραμα, στατιστικά, ένα διάγραμμα, ένα σκίτσο ή κάτι άλλο.

Κατά τη διάρκεια της μεθόδου ο ένας παρτενέρ ακούει ενώ ο άλλος μιλάει. Στον επόμενο γύρο αλλάζουν ρόλους. Οι μαθητές στον έναν από τους δύο κύκλους αλλάζουν αρκετές θέσεις κατά τη μία φορά ώστε να σχηματίζουν πάντα καινούργια ζευγάρια.

Παράδειγμα

Πρώτος γύρος: Αυτός/ή που κάθεται στον εξωτερικό κύκλο λέει στον/στην παρτενέρ του σχετικά με το θέμα της ταινίας. (Τι συνέβη; Ποια μέρη βρήκε ενδιαφέροντα; κ.τ.λ.)
Χρόνος: 3 λεπτά

Δεύτερος Γύρος: Ο/Η παρτενέρ που άκουγε ανακεφαλαιώνει ότι άκουσε προσθέτοντας τα δικά του/της σχόλια.
Χρόνος: 1 λεπτό

Τρίτος Γύρος: Οι μαθητές στον έναν από τους δύο κύκλους μετακινούνται λίγες θέσεις ώστε να σχηματισθούν νέα ζευγάρια.

Τέταρτος Γύρος: Τότε οι μαθητές του εσωτερικού κύκλου λένε στους συμμαθητές τους (του εξωτερικού κύκλου) σχετικά με αυτά που είδαν στην ταινία και τι βρήκαν ενδιαφέρον.

Πέμπτος Γύρος: Οι μαθητές, που μόλις άκουσαν τους συμμαθητές τους, κάνουν περίληψη όσων άκουσαν.

Το θέμα της ταινίας έχει «φρεσκαριστεί» τόσες φορές που ο καθηγητής μπορεί να θεωρεί ότι βρίσκεται στο μυαλό όλων των μαθητών του.
Δύο επιβλέποντες μπορούν να παρακολουθούν από διάφορες γωνιές της αίθουσας ώστε να βεβαιώνουν τη σωστή λειτουργία του κύκλου και να ανατροφοδοτούν τα ζευγάρια στο τέλος της άσκησης.

Χρήση και Σκοποί

Προβλήματα

Η μέθοδος απαιτεί κάποιο χρόνο και πρακτική και δεν εκτελείται τέλεια από την πρώτη φορά. Τα πλεονεκτήματά της γίνονται φανερά όταν η τάξη θα έχει μάθει τη χρήση της.

Επιστροφή στην Αρχή

5. Οπτική Αναπαράσταση

Μαθητές και μαθήτριες κολλάνε τα χαρτάκια τους στον πίνακα	Μαθήτρια αναλύει την άποψή της

Τα βασικά της οπτικής αναπαράστασης (visual representation)

ΧΡΗΣΗ ΚΕΦΑΛΑΙΩΝ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ

ΓΡΑΦΩ ΕΝΤΟΝΑ ΚΑΙ ΜΕΓΑΛΑ

ΚΑΛΗ ΚΑΤΑΝΟΜΗ ΚΕΙΜΕΝΟΥ

ΤΟ ΠΟΛΥ 3 ΓΡΑΜΜΕΣ

ΤΟ ΠΟΛΥ 7 ΛΕΞΕΙΣ

ΛΕΞΕΙΣ ΚΛΕΙΔΙΑ ΟΧΙ ΦΡΑΣΕΙΣ

Παράδειγμα Οπτικής Αναπαράστασης

Διαθέτουμε εικόνες με σκίτσα (καρικατούρες) που διαπραγματεύονται με αστείο τρόπο διάφορα προβλήματα της τάξης (φασαρία στη τάξη, βαρεμάρα, δύσκολο μάθημα κτλ)

1. Τοποθετούμε τις καρικατούρες ανάποδα σε διαφορετικά σημεία της τάξης.

2. Χωρίζουμε τα παιδιά σε ομάδες (όσες και οι καρικατούρες).

3. Κάθε ομάδα περνάει κάτω από κάθε καρικατούρα διαδοχικά, ρίχνει μια ματιά και συζητάει την πρωταρχική της αντίδραση στο πρόβλημα που παρουσιάζεται (αναγνωρίζουν αν αυτό είναι και δικό τους πρόβλημα).

4. Με το κουδούνι συνεχίζουν στην επόμενη καρικατούρα, μέχρι να περάσουν από όλες όλοι.

5. Ο καθένας διαλέγει μία καρικατούρα που βρίσκει πιο ενδιαφέρουσα και στέκεται κοντά της. ‘Ετσι δημιουργούνται νέες ομάδες.

6. Η κάθε ομάδα θα συζητήσει πώς βιώνεται αυτό το πρόβλημα από τον καθένα και θα κατλήξει σε τουλάχιστον 3 ιδέες που βοηθούν στη λύση του προβλήματος.

7. Οι ιδέες θα γραφτούν σε moderation cards. Εξηγούμε πώς (κεφαλαία γράμματα, μεγάλα και χοντρά για να φαίνονται, 7 λέξεις το πολύ σε κάθε κάρτα, λέξεις κλειδιά αντί για ολόκληρες φράσεις, το πολύ 3 γραμμές, καλή κατανομή του κειμένου.

8. Οι ιδέες θα παρουσιαστούν σε όλη την τάξη και θα τοποθετηθούν στον πίνακα.

9. Προσπάθεια να κατηγοριοποιηθούν κάτω από ένα τίτλο π.χ.«αποδοτικό διάβασμα»

Επιστροφή στην Αρχή

6. Στυλ Μάθησης

Ερωτηματολόγιο στα Στυλ Μάθησης

Το παρακάτω τέστ διερευνεί τον τρόπο που προτιμάτε να μαθαίνετε.
Τοποθετείστε 3 στο τετραγωνάκι, αν αυτό που περιγράφεται στη συνέχεια σαν μέθοδος σας έχει βοηθήσει να θυμάστε πολλά, τοποθετείστε 2 στο τετραγωνάκι, αν σας έχει βοηθήσει να θυμάστε κάτι και 1, αν σας έχει βοηθήσει να θυμάστε πολύ λίγα. Αν δεν είχατε ανάλογη εμπειρία σημειώστε το βαθμό ανάλογα με το αποτέλεσμα που φαντάζεστε θα είχε πάνω σας η μέθοδος.
Στο τέλος προσθέστε τους βαθμούς και δείτε τι τύπος είστε από τους παρακάτω : «οπτικός», «ακουστικός» ή «κιναισθητικός».

1. Φτιάχνω σχεδιάγραμμα για ένα κείμενο που διάβασα.
2. Ακούω μια ομιλία.
3. Φτιάχνω φυτολόγιο και κάτω από κάθε φυτό στοιχεία που το περιγράφουν.
4. Μου παρουσιάζουν το εκλογικό σύστημα με ένα διάγραμμα χωρίς προφορικές εξηγήσεις.
5. Ένας συμμαθητής διαβάζει δυνατά στην τάξη ένα κείμενο.
6. Μελετάω τις εικόνες και τα διαγράμματα στο βιβλίο.
7. Φτιάχνω σκίτσο ή σχέδιο σχετικό με το θέμα.
8. Εξασκούμαι σε μια ξένη γλώσσα ακούγοντας κασέτα.
9. Παρακολουθώ προβολή slide σχετική με ένα θέμα.
10. Μου εξηγούν το εκλογικό σύστημα με διάλεξη.
11. Ξεχωρίζω σε λίστα την ορολογία που έχω να μάθω.
12. Επισκέπτομαι μια έκθεση σε ένα μουσείο.
13. Διαβάζω μόνος μου ένα κείμενο από ένα βιβλίο.
14. Ένας συμμαθητής μου παρουσιάζει μια εργασία του.
15. Κάνω πείραμα στη μάθημα της Χημείας.
16. Ακούω στο ραδιόφωνο ένα ρεπορτάζ για ένα περιστατικό.
17. Χρησιμοποιώ ένα εικονογραφημένο βιβλίο για να μάθω για την καθημερινή ζωή σε μια άλλη περιοχή.
18. Καταγράφω λίστα με τις λέξεις κλειδιά ενός κειμένου.

Προσθέστε τους βαθμούς που δώσατε στις προτάσεις:2, 5, 8, 10, 14, 16=
Προσθέστε τους βαθμούς που δώσατε στις προτάσεις:4, 6, 9, 12, 13, 17=
Προσθέστε τους βαθμούς που δώσατε στις προτάσεις:1, 3, 7, 11, 15, 18=

Αν η μεγαλύτερη βαθμολογία είναι αυτή της α’ σειράς είστε τύπος «ακουστικός».
Αν η μεγαλύτερη βαθμολογία είναι αυτή της β’ σειράς είστε τύπος
«οπτικός».
Αν η μεγαλύτερη βαθμολογία είναι αυτή της γ’ σειράς είστε τύπος
«κιναισθητικός».

Στυλ Μάθησης

Για τον οπτικό – λεκτικό τύπο βοηθάει:

• λεκτική – γραπτή παρουσίαση της πληροφορίας
• χρήση του πίνακα ή του διαφανοσκόπιου
• περίληψη από το δάσκαλο
• σημειώσεις που κρατάει μέσα στην τάξη
• υπογραμμιστές που ξεχωρίζουν τις σημαντικές πληροφορίες
• δημιουργία περίληψης με φράσεις και λέξεις-κλειδιά
• δημιουργία καρτών με τα σημεία που πρέπει να απομνημονευθούν, υπογραμμίζοντας με χρώματα τα δύσκολα σημεία και με όσο γίνεται λιγότερα λόγια για να μείνουν τα απαραίτητα ως εικόνα στο μυαλό.
• σχόλια δίπλα σε εικόνες και διαγράμματα που να δίνουν εξηγήσεις
• καταγραφή των βημάτων που απαιτούνται για να λυθεί ένα πρόβλημα
• κείμενο γραμμένο στον υπολογιστή
• πριν τις εξετάσεις: όταν ξεχνάμε κάποιες πληροφορίες τις σημειώνουμε σε χαρτάκια σε μέρη που θα τα βλέπουμε συχνά μέσα στην καθημερινότητά μας (καθρέφτη, ψυγείο κλπ)

Για τον οπτικό – μη λεκτικό τύπο βοηθάει:

• οπτική – μη λεκτική παρουσίαση της πληροφορίας (εικόνες-σχέδια)
• χρήση ταινιών, χαρτών, video
• όταν το βιβλίο έχει είκονες και διαγραμμάτα
• το διάβασμα σε ήσυχο δωμάτιο, χωρίς παρέα
• όταν φτιάχνουν εικόνα στο μυαλό τους για ό,τι προσπαθούν να μάθουν
• κάρτες με λέξεις – κλειδιά που πρέπει να απομνημονευθούν
• σύμβολα και εικόνες για απομνημόνευση
• χρήση υπογραμμιστών στα δύσκολα σημεία
• κάρτες με ελαχιστοποιημένες τις πληροφορίες, ώστε να κρατηθούν σαν εικόνα στο μυαλό
• καταγραφή των λέξεων – κλειδιών και διαγραμμάτων των σχετικών με το κείμενο στα περιθώρια του βιβλίου
• καταγραφή των βημάτων που απαιτούνται για να λυθεί ένα πρόβλημα μέσα σε κουτάκια – ένα βήμα στο καθένα
• κείμενο γραμμένο στον υπολογιστή
• υπογραμμιστές που ξεχωρίζουν τις σημαντικές πληροφορίες
• χρήση ειδικού χαρτιού για σχεδιαγράμματα
• όσο γίνεται οι λέξεις να γίνουν εικόνες και σύμβολα

Ο τύπος αυτός έχει καλλιτεχνική διάθεση που εκδηλώνεται με σκίτσα και σχέδια στο χαρτί.

Για τον κιναισθητικό τύπο βοηθάει:

• δραστηριότητες που εφαρμόζουν τη γνώση
• πειράματα στο εργαστήριο
• συμμετοχή στο μάθημα
• εργασίες εκτός τάξης
• για να μείνει συγκεντρωμένος, να κάθεται σε θέση κοντά στο δάσκαλο και να κρατάει σημειώσεις
• να μη στεναχωριέται για σωστή ορθογραφία και ολοκληρωμένες προτάσεις
• λέξεις –κλειδιά, εικόνες, διαγράμματα
• στην απομνημόνευση, το περπάτημα με το βιβλίο στα χέρια και διάβασμα φωναχτά απ΄ έξω
• οτιδήποτε κάνει χειροπιαστή τη γνώση (εργαστήρια, επισκέψεις κλπ)
• να καταγραφούν τα βήματα που οδηγούν στη λύση ενός προβλήματος σε μεγάλες κάρτες, μία για κάθε βήμα, που θα τοποθετηθούν με τη σειρά σε ένα πίνακα - να προπονείται στο να βάζει τα βήματα στη σειρά μέχρι αυτό να γίνεται αυτόματα
• χρήση υπογραμμιστών
• δημιουργία cd ήχου με ηχογραφημένες όλες τις πληροφορίες που πρέπει να απομνημονευθούν, τις οποίες θα ακούει με discman ενώ κινείται
• η νέα πληροφορία να καταγράφεται κωδικοποιημένη σε ένα πίνακα.
• χρήση επεξεργαστή κειμένου, λογιστικών φύλλων,γραφικών ώστε να οργανωθεί η νέα γνώση

Για τον ακουστικό τύπο βοηθάει:

• προφορική παρουσίαση της νέας πληροφορίαςαπό συζητήσεις σε ομάδες
• ηχογράφηση όλων των πληροφοριών που πρέπει να απομνημονευθούν, καταγραμμένες είτε από τον ίδιο είτε από τρίτους
• όταν υπάρχουν ακούσματα και συνομιλίες για το θέμα
• το διάβασμα με παρέα, που σε συνεργασία θα κάνουν επανάληψη, θα ξεχωρίσουν τα σημαντικά και θα προετοιμαστούν για τις εξετάσεις
• όταν μελετάει χωρίς παρέα να κάνει «φωναχτή» ανάγνωση για να ακούει την πληροφορία και καλύτερα τότε να είναι μόνος για να μην ενοχλεί και να μην τον ενοχλούν
• ηχογράφηση του μαθήματος με όσο είναι δυνατόν λιγότερες ενδιάμεσες αδιάφορες πληροφορίες
• στη διάρκεια της ηχογράφησης να σημειώνει τα σημεία που είναι δύσκολα και να επιστρέφει πιο πολλές φορές πίσω σε αυτά για να τα ξανακούσει
• να ακούει το ηχογραφημένο υλικό κάνοντας και άλλες δουλειές ταυτόχρονα
• όταν καταγράφει τα βήματα για την επίλυση ενός προβλήματος, να τα περιγράψει με δικά του λόγια
• για να βρίσκει λύσεις σε προβλήματα, να μιλάει δυνατά μόνος ή με παρέα
• για να μάθει τη σειρά των βημάτων για τη επίλυση ενός προβλήματος να τα μαζέψει σε μια πρόταση και να τα διαβάσει δυνατά

Επιστροφή στην Αρχή

7. Το Πάνελ των Ειδικών

Για παράδειγμα:

time management
daily rhythms
scheduling repetitions
breaks from work
use of index cards

• Σχηματίστε ομάδες για κάθε ένα από τα θέματα (κάθε μέλος της ομάδας παίρνει το ίδιο κείμενο σε άλλο χρώμα)
• Δουλέψτε πάνω στα θέματα ατομικά
• Κρατήστε σημειώσεις με όχι πάνω από 15 λέξεις (σε κάρτες ή σε απλό Α4)
• Δουλέψτε πάνω στις σημειώσεις (η βάση για την παρουσίαση) μέσα στην ομάδα
• Σχεδιάστε μια σύντομη (3-5 λεπτά) παρουσίαση

b. Σχηματίζοντας το πάνελ των ειδικών

• Σχηματίστε ομάδες όσες και τα χρώματα των χαρτιών (Μια διαφοροποίηση είναι να μην σχηματιστούν νέες ομάδες αλλά να παρουσιαστεί το κάθε θέμα από τις αρχικές ομάδες ειδικών, αφού πρώτα τα μέλη της κάθε ομάδας μοιράσουν τα κομμάτια που θα παρουσιάσουν)
• Γίνονται μικρές παρουσιάσεις (3-5 λεπτά) στα διάφορα θέματα από τους αντίστοιχους ειδικούς. Η ομάδα στέκεται σε ημικύκλιο μπροστά στην αίθουσα. Οι παρουσιάσεις χρονομετρούνται και γίνονται με οποιαδήποτε σειρά.

Η δουλειά του «Πάνελ»

Είστε ένας ειδικός στο θέμα σας. Σύντομα παρουσιάστε (για 3-5 λεπτά) τα πιο σημαντικά σημεία του κειμένου σας. Μιλήστε αργά και καθαρά. Η σειρά των παρουσιάσεων δεν έχει σημασία.

Πληροφορίες στα θέματα:
Time management: http://www.studygs.net/schedule
Daily rhythms: http://www.waldorfhomeschoolers.com/rhythmes.html
Repetitions: http://www.supermemo.com/english/princip.html, http://fullrecall.com/repetitions
Breaks: http://www.recallplus.com/Breaks.asp
Index cards: http://www.cqs.com/cousineau/t02indx.htm

Επιστροφή στην Αρχή

8. Μέθοδος Jigsaw

Δουλεύοντας σε ομάδες jigsaw

Η μέθοδος σε 10 απλά βήματα:

1. Χωρίστε τους μαθητές σε πενταμελής ή εξαμελής «ομάδες jigsaw (παζλ)». Οι ομάδες αυτές πρέπει να είναι ποικίλες από την άποψη φύλων, εθνοτήτων, φυλών και ικανοτήτων.

2. Ορίστε έναν/μία μαθητή/τρια σε κάθε ομάδα ως επικεφαλής. Αρχικά, το πρόσωπο αυτό μπορεί να είναι ο πιο ώριμος μαθητής ή μαθήτρια της ομάδας

3. Χωρίστε το μάθημα της ημέρας σε 5 – 6 κομμάτια.

4. Αναθέστε ένα κομμάτι σε καθένα μαθητή και σιγουρευτείτε ότι κάθε μαθητής έχει πρόσβαση στο δικό του κομμάτι.

5. Δώστε χρόνο στους μαθητές να διαβάσουν το κομμάτι τους τουλάχιστον 2 φορές ώστε να εξοικειωθούν με αυτό. Δεν χρειάζεται να το αποστηθίσουν.

6. Σχηματίστε προσωρινές «ομάδες ειδικών» παίρνοντας έναν μαθητή από κάθε jigsaw ομάδα και ενώνοντας τον με τους υπόλοιπους που έχουν το ίδιο θέμα. Δώστε χρόνο στις ομάδες ειδικών να συζητήσουν τα σημαντικότερα σημεία του θέματός τους και να προβάρουν (ετοιμάσουν) τις παρουσιάσεις που θα κάνουν πίσω στις «ομάδες jigsaw».

7. Φέρτε πίσω τους μαθητές στις «ομάδες jigsaw».

8. Ζητήστε από τον κάθε μαθητή/τρια να παρουσιάσει το θέμα του στην ομάδα του. Ενθάρρυνε τους συμμαθητές του να ρωτάνε διευκρινιστικές ερωτήσεις.

9. Γυρνάτε από ομάδα σε ομάδα και παρατηρείστε τη διαδικασία. Αν κάποια ομάδα έχει πρόβλημα (π.χ κάποιο μέλος της κυριαρχεί ή διασπά την ομάδα) κάνε τις απαραίτητες παρεμβάσεις. Είναι καλύτερα το ρόλο αυτό να τον αναλάβει ο επικεφαλής της κάθε ομάδας. Οι επικεφαλείς μπορούν να καθοδηγούνται ψιθυρίζοντάς τους μια οδηγία πώς να παρέμβουν, μέχρις ότου να τα καταφέρνουν μόνοι τους.

10. Στο τέλος της διαδικασίας, δώστε ένα κουίζ πάνω στο υλικό ώστε οι μαθητές να συνειδητοποιήσουν ότι η διαδικασία αυτή δεν ήταν μόνο διασκεδαστική αλλά μέρος της μαθήσεώς τους.

(Μια διαφοροποίηση της μεθόδου θα ήταν να ξεκινήσουμε κατευθείαν από το 6ο βήμα και να μοιράσουμε εκεί το υλικό)

Μυστικά Υλοποίησης – Πλεονεκτήματα - Προβλήματα

Ποια είναι τα κέρδη από τη μέθοδο jigsaw; Πρωταρχικά, είναι ένας αποτελεσματικός τρόπος να μάθουν το υλικό. Αλλά ακόμα σημαντικότερο είναι ότι ενθαρρύνει την παρακολούθηση και δέσμευση με το μάθημα βάζοντας τον κάθε μαθητή να παίξει ένα βασικό ρόλο στη διδακτική πράξη. Τα μέλη των ομάδων πρέπει να δουλεύουν μαζί για να πετύχουν έναν κοινό στόχο. Ο καθένας εξαρτάται από τη δουλειά των υπόλοιπων. Κανένας δεν μπορεί να πετύχει απόλυτα εκτός και αν όλοι μαζί δουλεύουν σωστά σαν ομάδα. Αυτή η συνεργασία εξυπηρετεί την καλύτερη επικοινωνία μεταξύ των συμμαθητών.

Συγκρινόμενη με παραδοσιακές μεθόδους, η μέθοδος jigsaw έχει διάφορα πλεονεκτήματα:

• Πολλοί καθηγητές βρίσκουν τη μέθοδο εύκολη να τη μάθουν

• Πολλοί καθηγητές ευχαριστιούνται να δουλεύουν με αυτή

• Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό και με άλλες διδακτικές μεθόδους

• Δουλεύει ακόμα και αν χρησιμοποιείται για μια ώρα την ημέρα

Τόσο καλό για να είναι αληθινό;

Και ναι και όχι. Θα ήταν παραπλανητικό να ισχυριστούμε ότι οι ομάδες jigsaw δουλεύουν πάντα καλά. Περιστασιακά, κάποιος μαθητής θα κυριαρχεί στην ομάδα του μιλώντας πολύ ή προσπαθώντας να ελέγξει την ομάδα του. Πως μπορούμε να το αποφύγουμε αυτό; Μερικοί μαθητές είναι αδύναμοι ή αργοί στο διάβασμα και έχουν δυσκολία στο να ετοιμάσουν μια καλή αναφορά για την ομάδα τους. Πως μπορούμε να τους βοηθήσουμε; Από την άλλη πλευρά κάποιο μαθητές/τριες είναι ιδιαίτερα καλοί και βαριούνται να δουλεύουν με πιο αδύναμους συμμαθητές τους. Είναι η μέθοδος αυτή κατάλληλη για αυτούς; Σε μερικές περιπτώσεις κάποιοι μαθητές δεν έχουν καμία εμπειρία σε συνεργατική μάθηση. Θα δουλέψει η μέθοδος jigsaw με μαθητές που έχουν μάθει να συναγωνίζονται ο ένας τον άλλον; Όλα αυτά τα προβλήματα είναι πραγματικά αλλά όχι μοιραία.

Επιστροφή στην Αρχή

9. Μάθηση σε στάδια - Learning Stations

Γενικές Πληροφορίες

Τα στάδια είναι ένας καλός τρόπος να οργανώνεις το χρόνο στην τάξη. Σπάει την ρουτίνα της τάξης καθώς μετακινείς τους μαθητές σε γύρω – γύρω σε διάφορες δραστηριότητες. Επίσης μεγιστοποιεί τη χρήση υλικών σε περιορισμένο αριθμό. Αν έχεις μόνο έναν Η/Υ στην αίθουσα, κάνεις τον Η/Υ ένα από τα στάδια της διαδικασίας. Οι συνεργατικές ομάδες μαζί με τη μέθοδο σε στάδια προσφέρουν «χειροπιαστή» εμπειρία μάθησης, προϋποθέτουν την πρακτική των μαθητών σε ουσιαστικές γνώσεις και δεξιότητες, απελευθερώνουν τον διδάσκοντα ώστε να παρατηρεί και αξιολογεί τη διαδικασία και πλησιάζει πολύ στο να ικανοποιεί τις ανάγκες του καθενός μαθητή.
Για να εφαρμόσεις τη μέθοδο, χώρισε την τάξη σε ομάδες και περίστρεψε τις ομάδες ώστε να περάσουν από μια σειρά από στάδια τα οποία απαιτούν από τους μαθητές να εκτελέσουν ένα έργο σχετικό στο θέμα που εξετάζει η κάθε στάση.

http://www.phschool.com/professional_development/learning_strategies/learning_stations.html

Math Stations
http://www.mcps.k12.md.us/curriculum/enriched/giftedprograms/mathstations.shtm

Learning stations σε συνδυασμό με e-learning:
http://education.shu.edu/pt3grant/learningstationdirections.html

Παράδειγμα Learning stations σε μάθημα τεχνολογίας

Θέμα: Προστασία Περιβάλλοντος

Κύρια Θέματα εξαμήνου: Νερό - κατανομή στη γη - Κύκλος νερού

απαιτούμενα μαθήματα : 2 x 90 λεπτά ( 2 διπλά μαθήματα)

Πρόγραμμα

11/ 23/05, 11:40 – 12:05:

- Σχηματισμός ομάδων (5 ομάδες τετραμελείς)
- δώσε οδηγίες για το χρονοδιάγραμμα και το τελικό αποτέλεσμα
- Εξήγησε πως θα αξιολογηθούν

Χρονοδιάγραμμα για τις ομάδες

Οι μαθητές έχουν να κάνουν διαφορετικά είδη δουλειάς στα 5 στάδια (στάσεις). Κάθε ομάδα συλλέγει τα αποτελέσματα στις στάσεις 1 έως 4 και συνθέτει μια τελική εργασία μέχρι την επόμενη εβδομάδα.

Στάδιο 1 “Διαχείριση χαμένου νερού - Waste Water Treatment“ αίθουσα 406

Χρησιμοποίησε τις πληροφορίες του κειμένου ώστε να απαντήσεις τις ερωτήσεις για το δημοτικό σύστημα αποχέτευσης (municipal sewage plant).
Κάνε ένα πείραμα.

Στάδιο 2 “Μόλυνη νερού - Water Pollution “ αίθουσα 403

Χρησιμοποίησε τις πληροφορίες του κειμένου ώστε να απαντήσεις τις ερωτήσεις για τη μόλυνση των τρεχούμενου και πόσιμου νερού με νιτρικά και φωσφορικών αλάτων (nitrats and phosphates).
Κάνε μια ανάλυση της συγκέντρωσης νιτρικών αλάτων στο βρόχινο, πόσιμο και τρεχούμενου (brook) νερό και εξήγησε τα αποτελέσματα.

Στάδιο 3 “Μόλυνση από πετρέλαια - Oil Pollution“ αίθουσα 406

Εκτέλεσε ένα πείραμα.
Απάντησε τις ερωτήσεις που αφορούν στη διαχείριση στη μόλυνση από πετρέλαια.
Κάνε μια έρευνα στο Internet για τις συγκρούσεις των πετρελαιοφόρων και την επακόλουθη μόλυνση.

Στάδιο 4 “Κατανάλωση νερού - Water Consumption“ αίθουσα 403

Χρησιμοποίησε τις πληροφορίες του κειμένου.
Μέτρα την κατανάλωση νερού σε ιδιωτικά σπίτια στη Γερμανία.
Φτιάξε μια διαφήμιση για οικονομία νερού.

Στάδιο 5 “Watertrop Game“ αίθουσα 403

Βιβλιογραφία:

- Renate Wurster, Umweltschutz Gewässer Cornelsen SCRIPTOR 1997 ISBN 3-589-21124-5
- Martina Graw and Dietrich Borchhardt, Ein Bach… ist mehr als Wasser…
Hessisches Ministerium für Umwelt 1999 ISBN 3-89274-174-3

Επιστροφή στην Αρχή

10. Ερωτηματολόγια Αξιολόγησης

Για τον καθηγητή

αρχείο axiologisiKathigiti.doc

Τμήμα:

Ημερομηνία:
Ηλικία Μαθητών:
Ώρα:
Μάθημα: Καθηγητής/τρια:
Ενότητα:
Μέθοδος:

1. α. Περιγράψτε τα βήματα και το χρόνο που αφιερώσατε στη μέθοδο που εφαρμόσατε

β. Είχατε αρκετό χρόνο για την εφαρμογή των μεθόδων;

2. Πως εκτιμάτε τη συμμετοχή των μαθητών/τριών κατά τη διάρκεια της δραστηριότητας;
1 2 3 4 5
Πολύ φτωχή Πολύ καλή

3. Υπήρχαν μαθητές που δεν συμμετείχαν ενεργά;

Αν ναι, ποιοι είναι οι λόγοι;

4. Πιστεύετε ότι με τη μέθοδο αυτή, οι μαθητές καλλιεργούν τις ικανότητες «αυτομάθησης»;

5. Πιστεύετε ότι οι μαθητές κέρδισαν σε γνώση πάνω στο αντικείμενο του μαθήματος;

Το ελέγξατε και αν ναι, με ποιο τρόπο;

Σχολιάστε ό,τι θέλετε (τι πήγε καλά, τι δεν πήγε καλά... κτλ)

Για το/τη μαθητή/τρια

αρχείο axiologisiMathiti.doc

Τμήμα:
Ημερομηνία:
Ηλικία Μαθητή:
Ώρα:
Ενότητα:
Καθηγητής:
Μέθοδος:
----------------------------------------------------------------------------------------------------
Παρακαλώ απαντήστε τα ερωτήματα βαθμολογώντας από το 1 έως το 5 (σημειώστε το αντίστοιχο κουτάκι) και σχολιάστε όπου ζητείται. Απαντήστε το ερωτηματολόγιο μετά από κάθε μάθημα.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
1 2 3 4 5
1. Συμμετείχα στο μάθημα ενεργά Καθόλου Πάρα πολύ

Αν όχι, γιατί;

1 2 3 4 5
2. Οι οδηγίες του καθηγητή ήταν σαφείς; Καθόλου Πολύ σαφείς

1 2 3 4 5
3. Συνεργάστηκα με τους συμμαθητές μου Καθόλου Πάρα πολύ

1 2 3 4 5
4. Μου ταιριάζει αυτό ο τρόπος μαθήματος; Καθόλου Πάρα πολύ

Δικαιολογήστε τη απάντησή σας:

1 2 3 4 5
5. Κέρδισα σε γνώση στο μάθημα Καθόλου Πάρα πολύ

1 2 3 4 5
6. Νομίζω ότι η μέθοδος αυτή Καθόλου Πάρα πολύ
με βοηθάει στη μάθηση

1 2 3 4 5
7. Θα ‘θελα να χρησιμοποιήσουμε Καθόλου Πάρα πολύ
ξανά αυτή τη μέθοδο

8α. Μου άρεσε αυτή η μέθοδος επειδή:

8β. Δεν μου άρεσε αυτή η μέθοδος επειδή:

Για τον παρατηρητή

1. Οι οδηγίες που δόθηκαν πιστεύετε ότι ήταν αρκετές;

2. Κατανόησαν οι μαθητές τις οδηγίες; Αν όχι, γιατί;

3. Συμμετείχαν στο μάθημα που έγινε οι μαθητές; Σε τι ποσοστό;

4. Υπήρξαν προβλήματα στη συνεργασία των μαθητών;

5. Νομίζετε ότι τα παιδιά ευχαριστήθηκαν το μάθημα ;

6. Σχολιάστε ό, τι άλλο νομίζετε ότι δεν πήγε καλά;

7. Σχολιάστε ό, τι άλλο νομίζετε ότι πήγε καλά;

Επιστροφή στην Αρχή