Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ BUTEYKO

O Constantin Pavlovich Buteyko γεννήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 1923 σε μια μικρή αγροτική κοινότητα (150 χιλ. περίπου από το Κίεβο). Από τον πατέρα του κληρονόμησε την μεγάλη του αγάπη για τις μηχανές και έτσι γράφτηκε στην Πολυτεχνική Σχολή του Κιέβου, αλλά διέκοψε τις σπουδές του για να λάβει μέρος στις πολεμικές επιχειρήσεις του 2ου παγκοσμίου πολέμου. Μετά τη λήξη του πολέμου, επέλεξε να μελετήσει την πολυπλοκότερη όλων των μηχανών: τον ανθρώπινο οργανισμό.

Το 1946 γράφτηκε στο Πρώτο Ιατρικό Ινστιτούτο της Μόσχας. Κατά το 3ο έτος σπουδών του άρχισε να εργάζεται σε Ομαδική Θεραπεία της Κλινικής υπό τον ακαδημαϊκό Εugenio Michailovich Taraiev.

Στο 3ο έτος των σπουδών του στο Ινστιτούτο του ανατέθηκε να εργαστεί με ασθενείς που έπασχαν από αναπνευστικά προβλήματα. Πέρασε εκατοντάδες ώρες δίπλα σε τέτοιους ασθενείς, καταγράφοντας τα αναπνευστικά τους μοντέλα και ιδιαίτερα ασχολήθηκε με εκείνους που βρίσκονταν στο κατώφλι του θανάτου. Μελετώντας αυτές τις μετρήσεις, ο Buteyko βρήκε ότι μπορούσε να διαγνώσει μέσα σε πόσες μέρες ή ώρες θα επέλθει ο θάνατος. Από αυτή του την εμπειρία επέλεξε την περιοχή της μελλοντικής του έρευνας.

Το 1952, έχοντας αποφοιτήσει από το Ινστιτούτο με Άριστα, ο Buteyko συνέχισε τις μελέτες του ανεξάρτητα, αλλά προς την ίδια κατεύθυνση. Ζήτησε από υγιείς ανθρώπους να πάρουν βαθιά αναπνοή για ένα χρονικό διάστημα και μετά ανακάλυψε ότι ζαλίζονταν και είχαν τάση προς εμετό, ότι ανέπτυσσαν συμπτώματα ασφυξίας και στη συνέχεια λιποθυμούσαν.

Κατά τη δεύτερη εβδομάδα αυτής της έρευνας ο Buteyko σκέφτηκε ότι μπορεί να αναπτυχθούν ορισμένες ασθένειες από τη λήψη βαθιάς αναπνοής. Ο ίδιος υπέφερε από υπέρταση για αρκετό χρονικό διάστημα και πολλές φορές σκέφτηκε τις συνέπειές της. Μετρώντας τα επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα, ανακάλυψε ότι το επίπεδο διοξειδίου του άνθρακα στο σώμα του ήταν χαμηλότερο από αυτό που χρειαζόταν. Σκέφτηκε λοιπόν ότι, στο βαθμό που το πρόβλημά του οφειλόταν σε περισσότερες αναπνοές από τις απαραίτητες, αν διόρθωνε τον αριθμό των αναπνοών του, τότε θα μπορούσε να διορθώσει το πρόβλημά του.

Άρχισε λοιπόν να πειραματίζεται στον εαυτό του και εκπαιδεύτηκε να αναπνέει πιο επιφανειακά. Βρήκε ότι μειώνοντας τον αριθμό των αναπνοών του, μειώνονταν αντίστοιχα ορισμένα συμπτώματα, όπως είναι ο πονοκέφαλος και η ταχυκαρδία. Όταν βάθαινε την αναπνοή του, τα συμπτώματα επανέρχονταν. Δήλωσε ότι ανακάλυψε το λόγο της αρρώστιας του. Άρχισε αμέσως να δουλεύει σε ένα πρόγραμμα όπου θα μπορούσε να μετράει τον ασθενή, γρήγορα και αποτελεσματικά, και μετά, αν χρειαζόταν, θα προέβαινε σε διορθώσεις. Ο ίδιος θεραπεύτηκε εντελώς.

O Buteyko έλεγξε και επανέλεγξε τη θεωρία του σε άλλους ασθενείς. Μέτρησε τον τρόπο αναπνοής όλων όσων υπέφεραν από άσθμα, στηθάγχη και άλλες ασθένειες. Έκπληκτος ανακάλυψε ότι έπαιρναν πολύ περισσότερες αναπνοές από αυτές που χρειαζόταν. Διορθώνοντας ξανά την αναπνοή του ασθενούς σε αποδεκτό επίπεδο, μπόρεσε να εξισορροπήσει το επίπεδο του διοξειδίου του άνθρακα και αμέσως το πρόβλημα σταματούσε. Όταν τους ζήτησε να επιστρέψουν στην προηγούμενη συνήθειά τους, τα προβλήματα επανέρχονταν. Ήταν σαφές ότι ανακάλυψε κάτι μοναδικό και ανέτρεψε την άποψη που είχε υιοθετήσει η ιατρική μέχρι τότε.

Μέσα από συνεχή έρευνα μπόρεσε να θεμελιώσει τη θεωρία του, ότι δηλαδή ο υπεραερισμός προξενεί έλλειψη του διοξειδίου του άνθρακα. Χαμηλά επίπεδα διοξειδίου του άνθρακα στον οργανισμό αναγκάζουν τα αιμοφόρα αγγεία να συσπώνται και να προξενούν την έλλειψη οξυγόνου στους ιστούς. Αυτό καταλήγει σε μια σειρά από «μηχανισμούς άμυνας» που δεν είχαν κατανοηθεί σωστά πριν και οι οποίοι είχαν ετικετοποιηθεί ως ασθένειες. Δεν είναι δύσκολο να υποθέσουμε ότι οι σπασμοί των αγγείων που παρατηρούνται, έχουν σχέση και με άλλους τύπους ασθενειών, για παράδειγμα στηθάγχη με επακόλουθο έμφραγμα μυοκαρδίου, αρθρίτιδα ή έλκος στομάχου. Επιστημονικά στοιχεία που σχετίζονται με τον ψυχολογικό ρόλο του διοξειδίου του άνθρακα συζητούνται με μεγαλύτερες λεπτομέρειες στο «Θεωρητικό Εγχειρίδιο της μεθόδου Buteyko».

Ο Buteyko δούλεψε εντατικά στις Κεντρικές Βιβλιοθήκες αναζητώντας αποδείξεις για τη θεωρία του. Να ήταν άραγε τόσο απλό που κανένας δεν το είχε σκεφτεί; Πολύ σύντομα έμαθε ότι η απάντηση στην ερώτησή του αυτή ήταν ναι. Επί τόσους αιώνες οι άνθρωποι δίδασκαν τα παιδιά τους να αναπνέουν βαθιά και κανείς δεν σκέφτηκε να μειώσει τον όγκο του αέρα που αναπνέουμε. Κατά την έρευνά του στάθηκε τυχερός επειδή τα λίγα πειράματα στήριξαν την ακρίβεια όσων είχε υποθέσει, αλλά κανένας από τους δασκάλους του, από τους οποίους ζήτησε βοήθεια, δεν του συμπαραστάθηκε.

Γνώριζε από τις σπουδές που είχε κάνει μέχρι τότε, ότι πολλές ιατρικές ανακαλύψεις είχαν αρχικά απορριφθεί για να τεθούν σε εφαρμογή αρκετά χρόνια μετά. Ανακάλεσε στη μνήμη του την ιστορία της σήψης το 1846. Ένας γιατρός, ο Zemelweise , έκοψε το χέρι του ενώ πραγματοποιούσε αυτοψία σε μια γυναίκα που είχε πεθάνει από σήψη. Τρεις μέρες αργότερα ο γιατρός προσβλήθηκε από «επιλόχειο πυρετό». Ο γιατρός κατέληξε ότι «κάτι» πέρασε μέσα από το πτώμα στο τραύμα του και ύστερα στο αίμα του. Εκείνη την εποχή τα μικρόβια δεν ήταν γνωστά, τα ανακάλυψε 20 χρόνια αργότερα ο Paster .

O Zewelweise επιθυμούσε διακαώς να επιβεβαιώσει την υπόθεσή του και άρχισε να πλένει τα χέρια του πριν την επέμβαση, απολυμαίνοντάς τα με διάλυμα χλωρασβέστου. Πρότεινε στους βοηθούς του να κάνουν το ίδιο. Εκείνη την εποχή, το ένα τρίτο των επιλόχων γυναικών και των εγχειρισθέντων ασθενών πέθαιναν από σήψη. Πείραμα διάρκειας τριών μηνών επιβεβαίωσε την υπόθεση του Zewelweise και δεν έχασε ούτε έναν ασθενή από τότε και στο εξής. Πληροφόρησε τους συναδέλφους του για την ανακάλυψη του, αλλά αυτοί πίστεψαν ότι ήταν ψυχικά διαταραγμένος.

Από την ιστορία λοιπόν ο Buteyko γνώριζε ότι αν εκφράσεις τις απόψεις σου, ίσως επιφέρεις αρνητικά αποτελέσματα και αποφάσισε να οργανώσει ένα πειραματικό εργαστήριο. Έπρεπε να συλλέξει στοιχεία για να στηρίξει τις ιδέες του.

Αργότερα πήρε θέση εκπαιδευόμενου γιατρού και έτσι είχε την ευκαιρία να οργανώσει το δικό του εργαστήριο. Το σχέδιό του όμως ναυάγησε λόγω έλλειψης χρημάτων. Ατυχής απέβη και η προσπάθειά του να εξασφαλίσει χρηματοδότηση από το Υπουργείο Υγείας στη Μόσχα. Του διέθεσε τον απαραίτητο εξοπλισμό, όχι όμως επιστημονικό προσωπικό. Το 1958 ο πρόεδρος Meshkalin προσκάλεσε τον Buteyko να δουλέψει για το Ινστιτούτο Πειραματικής Βιολογίας. Ακόμα μια φορά επιχείρησε να ιδρύσει εργαστήριο και τον στόχο του τον πραγματοποίησε μέχρι το τέλος του 1960.

Μεταξύ 1958-1959 ο Buteyko μελέτησε 200 άτομα, υγιή και πάσχοντα από αναπνευστικά προβλήματα. Όταν πήρε τα πρώτα στοιχεία, μπόρεσε να κάνει τις πρώτες μετρήσεις, συσχετισμούς, ρυθμίσεις κ.λ.π. Όλα αυτά επαλήθευαν την υπόθεσή του. Στις 11 Ιανουαρίου 1960 παρουσίασε τη δουλειά του στην Επιστημονική Συνέλευση του Ινστιτούτου και προσπάθησε να εξηγήσει τις απόψεις του.

Οι συνάδελφοί του εξεπλάγησαν. Οι χειρούργοι θεώρησαν ότι πρόκειται για βρωμερή παγίδα, επειδή προσφέρθηκε να θεραπεύσει ασθένειες όπως άσθμα, υπέρταση, στηθάγχη χωρίς μαχαίρι. Η χειρουργική επέμβαση δεν εξασφάλιζε πάντα τη θεραπεία και η θνησιμότητα ήταν υψηλή. Αλλά ο Buteyko έδινε εγγύηση για θεραπεία 100%. Περίμενε ότι οι χειρούργοι θα χαίρονταν αλλά δυστυχώς η αντίδρασή τους ήταν η εντελώς αντίθετη. Βέβαια προσωρινά είχε τη στήριξη του καθηγητή Meskalin, που προήδρευε της συνέλευσης και του είπε ότι καταλάβαινε το στόχο και ότι ήθελε να συνεχιστεί η έρευνα.

Με τα χρόνια και την ύπαρξη του εργαστηρίου, ο Buteyko και η ομάδα του μπόρεσαν να εξηγήσουν τις βασικές λειτουργίες του οργανισμού - είτε είναι υγιής είτε άρρωστος. Το εργαστήριο διέθετε πολύ υψηλά στάνταρ. Υπήρχαν πάνω από 40 διαφορετικά μηχανήματα που μπορούσαν να καταγράφουν όλες τις βασικές λειτουργίες του ανθρώπινου οργανισμού και έδιναν 100.000 διαφορετικών δεδομένων την ώρα. Η ανάλυση αυτής της πληροφορίας γινόταν με κομπιούτερ. Οι φυσιολογικές μετρήσεις και οι διάφορες ανωμαλίες της λειτουργίας του σώματος συνάγονταν με μαθηματικό τρόπο.

Πάνω από δύο εκατοντάδες γιατροί εκπαιδεύτηκαν στο εργαστήριο, οι περισσότεροι των οποίων έπασχαν από τη μια ή την άλλη ασθένεια και μπόρεσαν να θεραπευτούν. Σύντομα όλοι θεράπευαν άλλους ασθενείς με τη βοήθεια της μεθόδου 'Buteyko'. Επίσημες στατιστικές έδειξαν ότι την 1η Ιανουαρίου του 1967 περισσότεροι από 1000 ασθενείς που υπέφεραν από άσθμα, υπέρταση ή στηθάγχη, θεραπεύτηκαν εντελώς από την ασθένειά τους.

Παρά τις εξελίξεις αυτές, ο Meskalin αρνήθηκε κατηγορηματικά την απαίτηση του Buteyko να του δώσει την άδειά για διεξαγωγή ερευνών στην κλινική του Ινστιτούτου. Αμέσως μετά ο Meskalin μυστηριωδώς άλλαξε στάση και κατάσχεσε όλα τα εργαλεία του εργαστηρίου. Δεν υπήρχαν δημοσιεύσεις και όλες οι δημόσιες εμφανίσεις και οι ομιλίες του υπέστησαν σοβαρή κριτική. Την ίδια στάση κράτησαν και όλοι οι άλλοι ειδικευόμενοι χειρούργοι. Κάτω από αυτές τις περιστάσεις το εργαστήριο αναγκάστηκε να διακόψει τις δραστηριότητές του.

Η καινούργια πραγματικότητα κόστισε στον Buteyko το εργαστήριό του, αλλά μπόρεσε να κρατήσει για τον εαυτό του όλα τα μηχανήματα, το προσωπικό και όλα τα πρωτότυπα εργαστηριακά ευρήματα. Από το 1963 μέχρι το 1968 το εργαστήριο προσαρτήθηκε στο Ινστιτούτο Κυτταρολογίας και Γενετικής, ενώ επίμονη έκκληση του Buteyko να τον στηρίξουν δεν εισακούστηκε.

Μόλις το 1968, μετά την δημοσίευση στις τοπικές και ξένες εφημερίδες για την ανακάλυψη, το Σοβιετικό κράτος έδειξε ενδιαφέρον και ο ίδιος ο Υπουργός Υγείας, ο ακαδημαϊκός Petrosky, του υποσχέθηκε ότι αν θεράπευε το 80% των ασθενών που θα του έδιναν, θα φρόντιζε να του δώσει 50 κρεβάτια για να συνεχίσει την εργασία του.

Από τους 46 ασθενείς που δέχτηκαν τη θεραπεία του Buteyko οι 44 (95%) αναγνωρίστηκαν επίσημα ότι είχαν θεραπευτεί. Ορισμένοι από τους ασθενείς αυτούς έπασχαν από 20 διαφορετικές καταστάσεις. Ένας από τους ασθενείς, μια γυναίκα στην οποία είχε διαγνωστεί όγκος στα πρώτα στάδια και δεν δέχτηκε να υποστεί μαστεκτομή, θεραπεύτηκε όχι μόνο από το άσθμα της αλλά και από τον όγκο της.

Θα πρέπει να προσθέσουμε ότι οι δύο ασθενείς που δεν συμπεριλαμβάνονταν στους θεραπευμένους, θεραπεύθηκαν μέσα στο χρονικό διάστημα που ακολούθησε και έτσι η επιτυχία έφτασε το 100%.

Τα επίσημα συμπεράσματα στάλθηκαν στον Υπουργό Υγείας, αλλά δεν δόθηκε καμιά απάντηση ούτε στον Buteyko ούτε στους συναδέλφους του. Σιγά-σιγά, και μέχρι τις 14 Αυγούστου, όλο το προσωπικό του εργαστηρίου απολύθηκε χωρίς να του δοθεί καμία πιθανότητα εναλλακτικής εργασίας και όλες οι συσκευές κατασχέθηκαν.

Όμως παρά τις τρομερές δυσκολίες, η μέθοδος επιβίωσε. Το προσωπικό που είχε εκπαιδευτεί συνέχιζε να κουράρει ασθενείς με τον ίδιο τρόπο. Αν και κανένα επίσημο ιατρικό ίδρυμα στη Μόσχα δεν χρησιμοποίησε τη μέθοδο, χρησιμοποιήθηκε στο Harkov, Chernigov, Kdhovka, Leningrad, Krasnoyarsk, Khabarovsk, Sverdlovsk κλπ.

Μετά από διαδοχικές επιτυχίες πιέστηκε η κυβέρνηση άλλη μια φορά για να ξαναδεί τη μέθοδο. Τον Απρίλιο του 1980, υπό την Διεύθυνση της Κυβερνητικής Επιτροπής Επιστημών και Τεχνολογίας της Σοβιετικής Ένωσης, η μελέτη επιβεβαίωσε τα ευρήματα από μια έρευνα που έγινε στο Λένινγκραντ με επιτυχία 100%.

Ενώ η Ρωσική έγκριση της μεθόδου εστιάζεται στη θεραπεία του άσθματος, θα πρέπει να κατανοήσουμε ότι αυτή η μέθοδος είναι επίσης πλήρως αποτελεσματική για μια μεγάλη γκάμα σχετικών ασθενειών όπως αλλεργίες, ρινίτιδα, βρογχίτιδα, διαταραχές ύπνου(όπως άπνοια), αναπνευστικά προβλήματα κλπ.