Λαϊκά παραμύθια στα πλαίσια μιας έρευνας.

Με πιλότο ένα σχέδιο εργασίας που πραγματοποίησε το έτος 2004-05 η Ε-Στ΄ τάξη του Δημ. Σχολείου Ν. Χαλκιόπουλου (‘‘Τα παραμύθια της γιαγιάς’’), σκεφτήκαμε να επεκτείνουμε την επόμενη χρονιά το εγχείρημα σ’ όλα τα σχολεία της περιφέρειάς μας.

Ασφαλώς είχα υπόψη ότι οι γιαγιάδες δεν λένε πλέον ιστορίες, όπως παλιότερα: η τηλεόραση έχει επιβάλει, και στα φτωχόσπιτα ακόμα, την παντοκρατορία της και μια ιδιότυπη έλλειψη επικοινωνίας ανάμεσα στις γενιές και στα μέλη της οικογένειας. Βλέπουμε ότι με το πέρασμα του χρόνου οι παλιότεροι ξεχνούν κιόλας κι έτσι χάνεται ένα ακόμα κομμάτι του λαϊκού μας πολιτισμού. Όμως η ανθρώπινη ψυχή είναι αποδεδειγμένο ότι έχει ανάγκη την αφήγηση και τα παιδιά ειδικότερα έχουν ανάγκη τα παραμύθια που τέρπουν, παρηγορούν, διδάσκουν…

Γι’ αυτό, έχουμε τη γνώμη ότι το σχολείο πρέπει να αναλάβει πιο σοβαρά αυτό το κομμάτι της αγωγής επεκτείνοντάς το σ’ όλα τα χρόνια της στοιχειώδους φοίτησης. Επιπλέον, πιστεύουμε ότι το σχολείο ως κύτταρο πολιτισμού στο κοινωνικό περιβάλλον όπου βρίσκεται, θα πρέπει να πρωτοστατήσει για να διασώσει ό,τι σώζεται ακόμα από το λαϊκό πολιτισμό. Στη διδακτική πράξη γενικότερα πρέπει να δίνει περισσότερο τόπο στο παραμύθι (αφήγηση και ανάγνωση παραμυθιών, δραστηριότητες διεύρυνσης, σχέδια εργασίας, συγγραφή παραμυθιών απ’ τα ίδια τα παιδιά κ.α.)

Ως απόρροια μιας τέτοιας συλλογιστικής, ξεκινήσαμε, πιλοτικά πέρυσι και πιο εκτεταμένα φέτος, μια προσπάθεια ζητώντας τη συνεργασία των συναδέλφων της Ε΄ και της Στ΄ τάξης όλων των σχολείων. Περνούσα από κάθε σχολείο και φρόντιζα να δίνω το έναυσμα με μια διδακτική δραστηριότητα μιας ή δυο ωρών, ανάλογα με την περίσταση. Έτσι πέρασα από όλα τα σχολεία προκειμένου να διηγηθώ ένα παραμύθι στα παιδιά και να αναπτύξουμε δραστηριότητες γύρω από το παραμύθι για να δώσω το ερέθισμα να αναλάβουν τα ίδια τα παιδιά, με τη συνδρομή του δασκάλου τους, να συλλέξουν παραμύθια από τα χείλη της γιαγιάς ή του παππού τους.

Αντί μια άλλης μορφής έρευνας, προτίμησα μ’ αυτόν τον τρόπο να εμπλέξω τα μεγαλύτερα παιδιά των σχολείων, χάρη στα παιδαγωγικά οφέλη που περιέχει μια τέτοια προσπάθεια. Στην προκειμένη περίπτωση αυτά θα προέκυπταν από τη διαδικασία της έρευνας, γιατί σημασία δεν έχει οποιοδήποτε αποτέλεσμα, αλλά κυρίως πώς τα παιδιά ‘‘προσλαμβάνουν’’, αφομοιώνουν, αξιοποιούν και, προπαντός, πώς συνεχίσουν και προεκτείνουν αυτόν τον σημαντικό τομέα της λαϊκής μας παράδοσης.

Στην προσπάθεια αυτή δέκα σχολεία ανταποκρίθηκαν πλήρως, αφού κατάφεραν να συγκεντρώσουν αρκετά παραμύθια και να σχηματίσουν ένα βιβλίο τάξης. Άλλα τρία ακόμα ανταποκρίθηκαν εν μέρει μαζεύοντας κάποια σκόρπια παραμύθια. Στην πρώτη κατηγορία συγκαταλέγονται τα σχολεία Λουτρού & Ν. Χαλκιόπουλου(6/Θ), Θυάμου (4/Θ), Εμπεσού & Μαλεσιάδας (3/Θ), Κεχρινιάς, Ανοιξιάτικου & Περδικακίου (2/Θ) Κονοπίνας, & Κάμπου Βάλτου (1/Θ), ενώ στη δεύτερη κατηγορία το 2/Θ Δ.Σ. Βρουβιανών, καθώς και τα 1/Θ Δ.Σ. Ποταμιάς& Βαρετάδας.