• | Εκτύπωση |

Ήθη και έθιμα

.  G

ΑΛΛΑ ΕΘΙΜΑ

   Το Πάσχα οι αρραβωνιασμένες κοπέλες έφτιαχναν μία κουλούρα και έβαφαν 41 αυγά με όσα χρώματα υπήρχαν και τα κάρφωναν πάνω στην κουλούρα, την οποία στόλιζαν με διάφορα σχέδια από ζυμάρι και την έδιναν στην πεθερά τους.

   Οι νύφες το Πάσχα έπαιρναν πρώτες με την λαμπάδα τους το Άγιο Φως, την στιγμή που ο παπάς το έφερνε έξω από ιερό της εκκλησίας. Τις λαμπάδες τις στόλιζαν με μία κορδέλα και πάνω σ' αυτήν έβαζαν χαρτονομίσματα τα οποία έδιναν, ο γαμπρός, ο πεθερός και γενικά όλοι οι συγγενείς.

    Την πρωτομαγιά έτρωγαν σκόρδο, για να μην τους "ρουμπώσει" ο γάιδαρος και έβαζαν στα κλήματα και γενικά στα περιβολικά τους σκόρδο και σχίνα για να μην τα "ματιάσουν".

    Όταν τελείωνε το θέρος, πέταγαν τρεις φορές το δρεπάνι προς τα πίσω. Αν πήγαινε δεξιά τότε η χρονιά θα πήγαινε καλά, ενώ αν πήγαινε αριστερά θα πήγαινε άσχημα.

    Όταν τελείωνε το πανί, η βέργα πάνω στην οποία ήταν τυλιγμένο, έπεφτε κάτω και τότε μία ανύπαντρη κοπέλα έτρεχε να την αρπάξει με το στόμα και έβγαινε στο μπαλκόνι. Αυτόν που θα έβλεπε πρώτο ή που θα άκουγε το όνομά του, αυτόν θα έπαιρνε για άντρα.

   Στη γιορτή των Αγίων Θεοδώρων, κάθε νοικοκυρά αποβραδίς έπαιρνε ένα πιάτο βρασμένο στάρι, το πήγαινε στην εκκλησία και το άδειαζε μέσα σε ταρπιά (μεγάλα καλάθια). Πριν το αδειάσει στο ταρπί, κάθε κορίτσι προσπαθούσε κρυφά, να πάρει λίγο στάρι. Αυτό το έβαζε το βράδυ μέσα σε μία γλάστρα, έδενε γύρω-γύρω μία ζώνη από ύφασμα και έλεγε το τους πιο κάτω στίχους:

"Άγιε Θόδωρε καλέ μου, άγιε και θαυματουργέ μου
και στην έρημο που πας και τις τύχες συναντάς
πες μου ποιον θα παντρευτώ"

   Την Καθαρά Δευτέρα, οι ανύπαντρες κοπέλες έφτιαχναν κουλούρια με πολύ-πολύ αλάτι (αλμυροκούλουρα). Όλη την ημέρα δεν έπιναν νερό για να πέσουν στον ύπνο διψασμένες για να δουν στο όνειρό τους, ποιος θα τους έφερνε νερό, ο οποίος και θα γινόταν άντρας τους.

    Στις 29 Αυγούστου γινόταν μεγάλο πανηγύρι στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στην περιοχή "Κορύχια". Οι επίτροποι της εκκλησίας μαγείρευαν σε μεγάλα καζάνια μακαρόνια με ντομάτα (νηστίσιμα) και ο καθένας είχε μαζί του από το σπίτι φαγητό (ρεβίθια).
    Το πιο ωραίο έθιμο όμως, ήταν ο αθλητικός αγώνας. Στην αφετηρία μιας συγκεκριμένης διαδρομής, (χωμάτινης, με πολλές πέτρες) περίμεναν το σύνθημα του αφέτη, για να ξεκινήσουν τον δρόμο ταχύτητας περίπου 400 μέτρων οι 4 ή 5 δρομείς. Στο τέλος της διαδρομής περίμενε τον πρώτο δρομέα ο παπάς του χωριού κρατώντας το έπαθλο, που ήταν το "πρόσφορο" που είχε προσφέρει ο πιστός στην εκκλησία.

    Στη συνέχεια,  οργανοπαίκτες έπαιζαν μουσική και όλοι μαζί με τους ξένους που είχαν έλθει από τα γύρω χωριά, έστηναν το χορό. Το γλέντι συνεχιζόταν στην πλατεία του χωριού.

   Την 14η Σεπτεμβρίου του Σταυρού, κάθε οικογένεια έπαιρνε σπόρους από στάρι, κριθάρι, βρωμάρι, τους έβαζε μέσα σε ένα μαντήλι και τους πήγαινε στην εκκλησία τους άφηναν πάνω στο τραπέζι που ήταν ο αγιασμός. Όταν τελείωνε η εκκλησία, ο καθένας έπαιρνε το δικό του μαντήλι στο σπίτι και το περιεχόμενό του το έβαζαν μέσα στο σπόρο που ήθελαν να σπείρουν. Ήταν βλέπετε η εποχή της σποράς και ο παπάς με αυτό τον τρόπο ευλογούσε το σπόρο για να έχουν καλή σοδειά.

   Σαράντα μέρες μετά το Πάσχα υπήρχαν τα παρακάτω έθιμα:

1.  Στις 12 το μεσημέρι, Άνδρες, γυναίκες και παιδιά (όσοι ήθελαν) μαζεύονταν γύρω από ένα πηγάδι. Κρατώντας ένα καθρέπτη προς το βάθος του πηγαδιού, οι ακτίνες του ήλιου ανακλώμενες φτάνουν στην επιφάνεια του νερού. Στο σημείο εκείνο που έπεφταν οι ακτίνες έλεγαν ότι περνούσαν οι νεκροί που πήγαιναν στον ουρανό και όποιος ήθελε μπορούσε να τους δει.

2. Τα "ριζικά".  Άνδρες, γυναίκες μαζί, έπαιρναν ένα μικρό δοχείο και το γέμιζαν νερό "αμίλητο". Κάθονταν γύρω από το δοχείο και ο καθένας έριχνε μέσα στο νερό ένα δικό του αντικείμενο π.χ. λουλούδια, μικρές χαρακτηριστικές πέτρες, κοσμήματα κ.α. Τα σκέπαζαν μ' ένα μαντήλι για να μην φαίνονται τα αντικείμενα και κατόπιν ο καθένας με τη σειρά τραβούσαν μέσα από το δοχείο - χωρίς να βλέπουν - ένα αντικείμενο λέγοντας κάθε φορά από ένα τραγούδι:

Το δρόμο-δρόμο πήγαινα και βρήκα μια χαντρούλα

την έβαλα στην τσέπη μου και βρήκα κοπελούδα

 

Περικοκλάδα θα γεννώ  μεσ' τα βασιλικά σου

για να με βοτανίσουνε τα χέρια τα δικά σου

 

Νάχα τον ουρανό χαρτί, τη θάλασσα μελάνι

να σου'γραφα αγάπη μου κι' αυτό να μη με φτάνει.

 

Βασιλικός πλατύφυλλος με τα σαράντα φύλλα

σαράντα σ' αγαπήσανε και γω πάλι σε πήρα.

 

Έχεις μαλλιά τετράξανθα, στην πλάτη σου ριγμένα

που τα χτενίζουν άγγελοι, με τα χρυσά τους χτένια

 

Σου στέλνω χαιρετίσματα με μήλο δαγκωμένο

και μέσα στη δαγκωματιά, σούχω φιλί σταλμένο.

    Με τον τρόπο αυτό συνεχίζουν μέχρι να τελειώσουν όλοι και ο καθένας να πει το δικό του δίστιχο. Όποιος τραβήξει το αντικείμενο που ο ίδιος είχε ρίξει στο δοχείο, το τραγούδι που λέει είναι γι' αυτόν. Αν τραβήξει άλλο, το τραγούδι που λέει είναι γι' αυτόν που είχε ρίξει το αντικείμενο.  Είναι γνωστό ότι, αυτό το έθιμο υπάρχει σε πολλές περιοχές της χώρας μας, με την ίδια σχεδόν διαδικασία στις 24 Αλωνάρη (τ' Αι-Γιάννη του κλήδονα).

Ανοίγομε τον κλήδονα
με τ' Αι-Γιαννιού  τη χάρη

Ποιός είν' ο καλορίζικος

που θάρθει να με πάρει;