www.ypofysi.gr

Εισαγωγή

Οι  όγκοι υπόφυσης είναι σχετικά σπάνιοι και ένας παθολόγος μπορεί να δει μόνο έναν ή δύο ασθενείς στην σταδιοδρομία του.  Δεδομένου ότι οι όγκοι μπορεί να έχουν επιπτώσεις σε οποιοδήποτε μέρος της υπόφυσης (ή του υποθαλάμου), τα συμπτώματα είναι εκτεταμένα και δεν μπορεί να αναγνωριστούν από τον ασθενή για μερικά έτη. Όμως, ορισμένες ομάδες συμπτωμάτων μπορεί να δώσουν μια ένδειξη  πιθανής  δυσλειτουργίας της υπόφυσης. Οι ασθενείς είναι συχνά ηλικίας μεταξύ 30-60 ετών και μπορεί να έχουν χρόνιο πονοκέφαλο και προβλήματα στην όραση,  ιδιαίτερα την περιφερειακή. Μπορεί να υπάρξουν συμπτώματα από υπερέκκριση ορμονών όπως η υπερπρολακτιναιμία, η μεγαλακρία ή η ασθένεια Cushing, ή τα συμπτώματα μπορεί να είναι γενικότερα όπως κούραση, αμηνόρροια,  απώλεια λίμπιντο και στυτική δυσλειτουργία που συνδέονται με τη δυσλειτουργία της υπόφυσης. Σπανιότερα, ένας ασθενής μπορεί να παραπονεθεί για πολυουρία ως αποτέλεσμα του άποιου διαβήτη.

Παρουσίαση των συμπτωμάτων

Πονοκέφαλοι,  οπτικές διαταραχές  (π.χ. απώλεια  όρασης)

Υπό ή υπερέκκριση ορμονών λόγω της συμπίεσης της υπόφυσης, του μίσχου ή του υποθαλάμου  ή λόγω όγκων υπόφυσης

Aμηνόρροια, απώλεια λίμπιντο που προκαλούνται από διαταραχή της έκκρισης  FSH, LH, PRL ή GnRH 

Εξετάσεις

Μαγνητική τομογραφία (MRI), εξέταση οπτικών πεδίων και εξετάσεις ορμονών.

Στόχοι της αντιμετώπισης

  • ανακούφιση των συμπτωμάτων πίεσης
  • αποκατάσταση των κατάλληλων επιπέδων ορμονών
  • πρόληψη της περαιτέρω αύξησης των όγκων
  • Επιλογές αντιμετώπισης

    Χειρουργική επέμβαση

    Η χειρουργική επέμβαση είναι η επιλογή για ορισμένους τύπους  όγκων αλλά με κανένα τρόπο για όλους. Η απόφαση θα εξαρτηθεί από το μέγεθος και τον τύπο όγκου, π.χ. το προλακτίνωμα σχεδόν πάντα θα αντιμετωπιστεί με φάρμακα παρά με χειρουργική επέμβαση. Η χειρουργική επέμβαση είναι συνήθως διασφηνοειδική ( χειρουργείο) και απαιτεί παραμονή των ασθενών για 4-5 ημέρες . Εάν ο όγκος είναι μεγάλος μπορεί να απαιτηθούν άλλες προσεγγίσεις όπως η υπομετωπική χειρουργική επέμβαση . Η χειρουργική επέμβαση μπορεί να ακολουθηθεί από ακτινοθεραπεία ή  φαρμακευτική αγωγή. Η αφαίρεση ή η μείωση του όγκου μπορεί να οδηγήσει στην προσωρινή ή μόνιμη ζημία στην υπόφυση (ανεπάρκεια). Ο άποιος διαβήτης μπορεί επίσης να εμφανιστεί μετά από τη χειρουργική επέμβαση, αλλά αυτό συνήθως είναι παροδικό.

    Ακτινοθεραπεία

    Η ακτινοθεραπεία μειώνει το ποσοστό επανάληψης των όγκων και μπορεί να πραγματοποιηθεί μόνο ή από κοινού με άλλες επεξεργασίες. Η γραμμική ακτινοθεραπεία (LINAC) περιλαμβάνει  μια τυποποιημένη δόση  σε διάφορα σημεία εισόδων προκειμένου να συγκεντρωθεί η δόση στην επιθυμητή περιοχή και να αποφευχθεί η ζημία στους περιβάλλοντες ιστούς. Σε μερικές περιπτώσεις, αλλά όχι όλες, η μακροπρόθεσμη παρενέργεια της ακτινοθεραπείας είναι η βαθμιαία απώλεια λειτουργίας της υπόφυσης  με συνέπεια την ανάγκη για μόνιμη θεραπεία υποκατάστασης.

    Ιατρική περίθαλψη

    Τα φάρμακα όπως η cabergoline ή η bromocriptine είναι η προτιμώμενη θεραπεία για τα προλακτινώματα. Συχνά μειώνουν  τον όγκο καθώς επίσης και την έκκριση ορμονών. Τα ανάλογα της σωματοστατίνης μπορεί να εμποδίσουν την έκκριση της GH στη μεγαλακρία.

    Οι ασθενείς μπορεί να ρωτήσουν

    Έχω πάθει καρκίνο;

    Σε αυτήν την περίπτωση ο όγκος αναπτύσσεται μόνο στην υπόφυση. Πολύ σπάνια διαδίδεται  σε άλλα μέρη του σώματος. Αν δεν αντιμετωπιστούν, μπορεί βαθμιαία να μεγαλώσουν στο μέρος που είναι.

    Θα χρειαστώ επέμβαση;

    Όχι απαραιτήτως. Περίπου ένα άτομο στα δέκα έχει έναν μικρό όγκο υπόφυσης. Εάν ανακαλύπτεται τυχαία, μπορεί να μην είναι απαραίτητο  να έχει οποιαδήποτε επέμβαση.

    Θα πάρει πολύ χρόνο η θεραπεία;

    Συχνά δεν είναι δυνατό να αφαιρεθεί ο όγκος εξ ολοκλήρου. Όμως, στις περισσότερες περιπτώσεις η αύξηση και η δραστηριότητά του μπορεί να ελεγχθούν.

    Θα πρέπει να παίρνω χάπια μακροχρόνια;

    Τα φάρμακα που δίνονται για να καταστείλουν τα υψηλά επίπεδα ορμονών που παράγονται από τον όγκο δεν μπορεί να απαιτηθούν μακροχρόνια εάν γίνει άλλη αντιμετώπιση. Εάν ο όγκος, ή η επέμβαση, έχει επιπτώσεις στη λειτουργία της υπόφυσης, κατόπιν θα είναι απαραίτητη η μακροχρόνια θεραπεία υποκατάστασης.  Οι περισσότεροι ασθενείς το αποδέχονται εύκολα.

    Θα είμαι σε θέση να έχω οικογένεια;

    Ναι, εάν ο λόγος για τη στειρότητα είναι η ασθένεια υπόφυσης. Τα αποτελέσματα των όγκων στη γονιμότητα μπορεί να αντιμετωπιστούν.

    Αρχεία:  

    1. Εισαγωγή
    2. Μη λειτουργικοί όγκοι
    3. Μεγαλακρία
    4. Ασθένεια Cushing
    5. Υπερπρολακτιναιμία
    6. Ανεπάρκεια υπόφυσης
    7. Κρανιοφαρυγγίωμα
    8. Διαβήτης  άποιος
    9. Ψυχολογικά ζητήματα