Ήλωση (rodding)

Μερικές ερωτήσεις και απαντήσεις για την ήλωση (rodding)

  1. Τι σημαίνει ‘ήλωση’ ενός οστού;
    Σημαίνει την τοποθέτηση ενός μεταλλικού ήλου (καρφιού ή ράβδου) στο εσωτερικό κανάλι (ενδομυελικά) ενός μακριού οστού.
  2. Ποιοι είναι οι σκοποί μίας ήλωσης;
    • Ως ένας εσωτερικός ‘κηδεμόνας’, μπορεί να μειώσει τον κίνδυνο κατάγματος και να βοηθήσει το οστό να αναπτυχθεί ευθεία.
    • Σε περίπτωση κατάγματος μειώνει τον κίνδυνο παρεκτόπισης του οστού και διευκολύνει την αποθεραπεία.
  3. Όλα τα παιδιά με ατελή οστεογένεση χρειάζονται αυτούς του ενδομυελικούς ήλους (rods);
    Όχι.
    Παιδιά που δεν έχουν συχνά κατάγματα και έχουν ‘ίσια’ οστά δεν χρειάζονται τους ήλους.
  4. Ποιες είναι οι ενδείξεις που κάνουν απαραίτητη την ήλωση;
    Παιδιά με ατελή οστεογένεση τα οποία έχουν κυρτωμένα (παραμορφωμένα) οστά ή οστά που σπάνε συχνά μπορούν να ωφεληθούν από την ήλωση των οστών τους.
  5. Ποια είναι τα είδη των ήλων που χρησιμοποιούνται;
    Υπάρχουν δύο βασικοί τύποι:
    • τηλεσκοπικοί (ήλοι που επιμηκύνονται συγχρόνως με την επιμήκυνση των οστών)
    • και μη-τηλεσκοπικοί (απλοί) ήλοι (βλ. πίνακα 1)
  6. Πότε πρέπει να προτιμηθούν οι τηλεσκοπικοί ήλοι;
    Μόνο όταν υπάρχει πιθανότητα περαιτέρω ανάπτυξης του οστού. Τέτοιοι τηλεσκοπικοί ήλοι δεν συνιστώνται σε έφηβους ή σε ασθενείς με ανώμαλες επιφύσεις (δίκην ‘ποπ-κορν’), διότι έχουν μικρή πιθανότητα περαιτέρω ανάπτυξης του οστού.
  7. Πότε πρέπει να γίνεται η χειρουργική επέμβαση ήλωσης στα παιδιά με ατελή οστεογένεση;
    Αν η ήλωση θεωρείται απαραίτητη (βλ ερωτ. 3 και 4) τότε πρέπει να γίνει ήλωση των μακριών οστών των κάτω άκρων, όταν το παιδί με τα κυρτωμένα οστά είναι έτοιμο να σηκωθεί για να αρχίσει να περπατάει.
  8. Ποιες είναι οι επιπλοκές που μπορεί να συμβούν στην ήλωση;
    Εκτός από τις επιπλοκές που σχετίζονται με την γενική αναισθησία, άλλες πιθανές χειρουργικές επιπλοκές είναι:
    • μόλυνση,
    • μετατόπιση του ήλου,
    • μηχανική ανεπάρκεια (λύγισμα ή σπάσιμο του ήλου),
    • διακοπή της ανάπτυξης του οστού (επιφυσιόδεση).
  9. Είναι απαραίτητος ένας γύψινος κηδεμόνας (‘γύψος’) μετά από την ήλωση του μηρού;
    Ένας ‘γύψος’ είναι απαραίτητος, αν η καθήλωση του οστού είναι αδύναμη. Μόνον ο χειρουργός μπορεί να αποφασίσει αν αυτή η ακινητοποίηση (με ‘γύψο’) είναι απαραίτητη.
  10. Γιατί ήλος και όχι ‘λάμα’;
    Οι λάμες και οι βίδες δημιουργούν ένα πολύ μικρό και σκληρό οστικό τμήμα και το οστό είναι πιθανό να σπάσει ακριβώς πάνω ή ακριβώς κάτω από την λάμα.
    Οι λάμες και οι βίδες λοιπόν αντενδείκνυνται στις περισσότερες περιπτώσεις ατελούς οστεογένεσης.
  11. Είναι ασφαλές για άτομα που έχουν ήλους στα πόδια τους , να κάνουν μαγνητική τομογραφία (MRI);
    (Ερώτηση και απάντηση που αρχικά δημοσιεύτηκε ως ερώτηση του μήνα από την OIF σε ενημερωτικό τους σημείωμα)
    Η μαγνητική τομογραφία (MRI) είναι μία εξέταση η οποία χρησιμοποιεί ισχυρό μαγνητικό πεδίο και ηλεκτρομαγνητικά κύματα για την εξαγωγή εικόνων από εσωτερικά ανθρώπινα όργανα. Παρέχει πληροφορίες που δεν μπορούν να ληφθούν από τις απλές ακτινογραφίες. Είναι γεγονός ότι τα μεταλλικά αντικείμενα παρεμβαίνουν στην εξέταση. Πριν την είσοδο στο μηχάνημα του μαγνητικού τομογράφου ζητείται από τους εξεταζόμενους να αφαιρέσουν όλα τα μεταλλικά αντικείμενα, όπως ρολόγια και δακτυλίδια. Ωστόσο, άτομα με ατελή οστεογένεση που έχουν ήλους και άλλες μεταλλικές προθέσεις μπορούν με ασφάλεια να κάνουν μαγνητική αν χρειασθεί. Μπορεί μα υπάρξει κάποια σκίαση στην περιοχή των ήλων , αλλά οι ληφθείσες εικόνες πάνω και κάτω από τους ήλους είναι σε γενικές γραμμές καλές και πολλές χρήσιμες πληροφορίες μπορούν να ληφθούν.
    Οι ήλοι τιτανίου παρεμβαίνουν στο ελάχιστο με τα κύματα του μαγνητικού. Οι περισσότεροι ήλοι είναι από ανοξείδωτο ατσάλι ή από κράμα μετάλλων και παρεμβαίνουν σε κάποιο βαθμό στην απεικόνιση στην περιοχή των ήλων. Οι ήλοι από ανοξείδωτο ατσάλι μπορεί να προκαλέσουν πόνο κατά την διάρκεια της εξέτασης. Μία αξονική τομογραφία δεν επηρεάζεται τόσο, αλλά δεν είναι πάντα η εξέταση εκλογής για την απεικόνιση της σπονδυλικής στήλης ή των μεσοσπονδύλιων δίσκων. Ο παραπέμπων την MRI γιατρός μπορεί να επικοινωνήσει με τον εκτελόντα ακτινολόγο ώστε να ληφθούν αρκετές χρήσιμες πληροφορίες από την εξέταση, δεδομένου του τύπου και της θέσης του ήλου.

Είναι καλό για τον καθένα να κρατά αρχείο των ήλων, συμπεριλαμβανομένου του χρόνου τοποθέτησής τους του τύπου τους και του είδους του μετάλλου κατασκευής τους.

Επεξήγηση κάποιων όρων

όρος επεξήγηση
rod(= ήλος ) nail (=Ραβδί ή καρφί)
IM rod (=ΕΜ ήλος) Intra medullary rod (=Ενδο-μυελικός ήλος)
Ήλος μέσα στην εσωτερική κοιλότητα-κανάλι των μακριών οστών.
Telescopic rods (=τηλεσκοπικοί ήλοι) Ήλοι που επιμηκύνονται συγχρόνως με την επιμήκυνση των οστών.
ήλοι Dubow-Bailey
ήλοι Fassier-Duval
Non-telescopic rods (=μη τηλεσκοπικοί ήλοι) Kirschner wires (=‘σύρματα’ Kirschner)
Rush rods (=σκληροί-απλοί ήλοι)
Williams rods (=ήλοι Williams)
Elastic rods (=ελαστικοί ήλοι)
Sliding rods(=συρταρωτοί ήλοι) Δύο απλοί ήλοι τοποθετημένοι το ένα τους άκρο σταθερό στα άκρα του οστού οι οποίοι απομακρύνονται μεταξύ τους όσο το οστό αυξάνεται σε μήκος κατά την ανάπτυξη.
Spica (=’γύψος’) Το γνωστό καλούπι από ασβεστοκονίαμα που εκτείνεται από την μια άκρη του οστού μέχρι την άλλη. Δεν ακινητοποιεί μόνο το σπασμένο οστό αλλά και τα παρακείμενα και έτσι περιορίζει πολύ όλη την κινητικότητα του ατόμου για μεγάλο χρονικό διάστημα αυξάνοντας τον κίνδυνο για οστεοπόρωση (απώλεια οστικής μάζας).
Femur (=μηρός) Το μακρύ οστό στο άνω μέρος του ποδιού(αρχίζει από την λεκάνη και τελειώνει στο γόνατο)
“pop corn” physes (=επίφυση σαν ‘ποπ κορν’) Φυσιολογικά η υγιώς αναπτυσσομένη επίφυση φαίνεται σαν μία γραμμή στις ακτινογραφίες Στην βαριά ατελή οστεογένεση η δομή της επίφυσης είναι τόσο αποδιοργανωμένη που μοιάζει με ‘ποπ κορν’ στην ακτινογραφία. Σε αυτήν την περίπτωση η ανάπτυξη των μακριών οστών είναι πολύ καθυστερημένη.
Μπορείτε να κατεβάσετε εδώ ένα ενημερωτικό φυλλάδιο για την ήλωση (στα αγγλικά) από την ιστοσελίδα της OIF (Εταιρεία ατελούς οστεογένεσης των ΗΠΑ).

Θηλυκό (αριστερά) και αρσενικό(δεξιά) άκρο F-D ήλου.

Ακτινογραφία F-D ήλων τοποθετημένων στους μηρούς.

Έχουμε την χαρά να αναγνωρίσουμε την συνεργασία του καθηγ Δρ. F. Fassier, ο οποίος μας προμήθευσε το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου. Οι εικόνες διατέθηκαν από την Pega Medical inc., τον κατασκευαστή των F-D ήλων.

Πηγή: Το παραπάνω κείμενο προέρχεται από την σελίδα με τίτλο "ΉΛΩΣΗ (=RODDING): Μερικές ερωτήσεις και απαντήσεις για την ήλωση (rodding)" στο site του Osteogenesis Imperfecta Federation of Europe(OIF)