ΚΡΕΩΝ
Ἄνδρες,
τὰ μὲν δὴ πόλεος
ἀσφαλῶς θεοὶ
πολλῷ
σάλῳ σείσαντες ὤρθωσαν
πάλιν·
ὑμᾶς
δ' ἐγὼ πομποῖσιν ἐκ
πάντων δίχα
ἔστειλ'
ἱκέσθαι, τοῦτο μὲν τὰ
Λαΐου
165
σέβοντας
εἰδὼς εὖ θρόνων
ἀεὶ κράτη,
τοῦτ'
αὖθις, ἡνίκ' Οἰδίπους
ὤρθου πόλιν,
κἀπεὶ
διώλετ', ἀμφὶ τοὺς
κείνων ἔτι
παῖδας
μένοντας ἐμπέδοις
φρονήμασιν.
|
|
Ὅτ'
οὖν ἐκεῖνοι πρὸς
διπλῆς μοίρας μίαν
170
καθ'
ἡμέραν ὤλοντο
παίσαντές τε καὶ
πληγέντες
αὐτόχειρι σὺν μιάσματι,
ἐγὼ
κράτη δὴ πάντα καὶ θρόνους
ἔχω
γένους
κατ' ἀγχιστεῖα τῶν
ὀλωλότων.
Ἀμήχανον
δὲ παντὸς ἀνδρὸς
ἐκμαθεῖν
175
ψυχήν
τε καὶ φρόνημα καὶ
γνώμην, πρὶν ἂν
ἀρχαῖς
τε καὶ νόμοισιν
ἐντριβὴς φανῇ.
|
|
Ἐμοὶ
γὰρ ὅστις πᾶσαν
εὐθύνων πόλιν
μὴ
τῶν ἀρίστων ἅπτεται
βουλευμάτων,
ἀλλ'
ἐκ φόβου του γλῶσσαν
ἐγκλῄσας ἔχει, 180
κάκιστος
εἶναι νῦν τε καὶ πάλαι
δοκεῖ·
καὶ
μείζον' ὅστις ἀντὶ
τῆς αὑτοῦ πάτρας
φίλον
νομίζει, τοῦτον οὐδαμοῦ
λέγω.
|
|
Ἐγὼ
γάρ, ἴστω Ζεὺς ὁ πάνθ'
ὁρῶν ἀεί,
οὔτ'
ἂν σιωπήσαιμι τὴν ἄτην
ὁρῶν
185
στείχουσαν
ἀστοῖς ἀντὶ τῆς
σωτηρίας,
οὔτ'
ἂν φίλον ποτ' ἄνδρα
δυσμενῆ χθονὸς
θείμην
ἐμαυτῷ, τοῦτο γιγνώσκων
ὅτι
ἥδ'
ἐστὶν ἡ σῴζουσα καὶ
ταύτης ἔπι
πλέοντες
ὀρθῆς τοὺς φίλους
ποιούμεθα.
190
τοιοῖσδ'
ἐγὼ νόμοισι τήνδ' αὔξω
πόλιν.
|
|
Καὶ
νῦν ἀδελφὰ τῶνδε
κηρύξας ἔχω
ἀστοῖσι
παίδων τῶν ἀπ'
Οἰδίπου πέρι·
Ἐτεοκλέα
μέν, ὃς πόλεως
ὑπερμαχῶν
ὄλωλε
τῆσδε, πάντ' ἀριστεύσας
δορί,
195
τάφῳ
τε κρύψαι καὶ τὰ πάντ'
ἀφαγνίσαι
ἃ
τοῖς ἀρίστοις ἔρχεται
κάτω νεκροῖς·
τὸν
δ' αὖ ξύναιμον τοῦδε,
Πολυνείκην λέγω,
ὃς
γῆν πατρῴαν καὶ θεοὺς
τοὺς ἐγγενεῖς
φυγὰς
κατελθὼν ἠθέλησε μὲν
πυρὶ
200
πρῆσαι
κατάκρας, ἠθέλησε δ'
αἵματος
κοινοῦ
πάσασθαι, τοὺς δὲ δουλώσας
ἄγειν,
τοῦτον
πόλει τῇδ' ἐκκεκήρυκται
τάφῳ
μήτε
κτερίζειν μήτε κωκῦσαί
τινα,
ἐᾶν
δ' ἄθαπτον καὶ πρὸς
οἰωνῶν δέμας
205
καὶ
πρὸς κυνῶν ἐδεστὸν
αἰκισθέν τ' ἰδεῖν.
|
|
Τοιόνδ'
ἐμὸν φρόνημα, κοὔποτ'
ἔκ γ' ἐμοῦ
τιμὴν
προέξουσ' οἱ κακοὶ τῶν
ἐνδίκων.
Ἀλλ'
ὅστις εὔνους τῇδε τῇ
πόλει, θανὼν
καὶ
Ζῶν ὁμοίως ἐξ ἐμοῦ
τιμήσεται.
210
|
|
ΧΟΡΟΣ
Σοὶ
ταῦτ' ἀρέσκει, παῖ
Μενοικέως, ποιεῖν
τὸν
τῇδε δύσνουν καὶ τὸν
εὐμενῆ πόλει·
νόμῳ
δὲ χρῆσθαι παντί, τοῦτ'
ἔνεστί σοι
καὶ
τῶν θανόντων χὡπόσοι
ζῶμεν πέρι.
|
|
ΚΡΕΩΝ
ὡς
ἂν σκοποὶ νῦν ἦτε τῶν
εἰρημένων
215 |
|
ΧΟΡΟΣ
Νεωτέρῳ
τῳ τοῦτο βαστάζειν πρόθες. |
|
ΚΡΕΩΝ
Ἀλλ'
εἴσ' ἑτοῖμοι τοῦ
νεκροῦ γ' ἐπίσκοποι. |
|
ΧΟΡΟΣ
Τί
δῆτ' ἂν ἄλλο τοῦτ'
ἐπεντέλλοις ἔτι; |
|
ΚΡΕΩΝ
Τὸ
μὴ 'πιχωρεῖν τοῖς
ἀπιστοῦσιν τάδε. |
|
ΧΟΡΟΣ
Οὐκ
ἔστιν οὕτω μῶρος ὃς
θανεῖν ἐρᾷ.
220 |
|
ΚΡΕΩΝ
Καὶ
μὴν ὁ μισθός γ' οὗτος·
ἀλλ' ὑπ' ἐλπίδων
ἄνδρας
τὸ κέρδος πολλάκις
διώλεσεν.
|
|
(Φτάνει από τους
αγρούς (από την αριστερή πάροδο, όπως
κοιτάζει ο θεατής) ένας από τους
φύλακες του νεκρού Πολυνείκη.)
ΦΥΛΑΞ
Ἄναξ,
ἐρῶ μὲν οὐχ ὅπως
τάχους ὕπο
δύσπνους
ἱκάνω κοῦφον ἐξάρας
πόδα.
Πολλὰς
γὰρ ἔσχον φροντίδων
ἐπιστάσεις,
225
ὁδοῖς
κυκλῶν ἐμαυτὸν εἰς
ἀναστροφήν·
ψυχὴ
γὰρ ηὔδα πολλά μοι
μυθουμένη·
τάλας,
τί χωρεῖς οἷ μολὼν
δώσεις δίκην;
τλήμων,
μενεῖς αὖ; κεἰ τάδ'
εἴσεται Κρέων
ἄλλου
παρ' ἀνδρός, πῶς σὺ
δῆτ' οὐκ ἀλγυνῇ;
230
Τοιαῦθ'
ἑλίσσων ἤνυτον σχολῇ
βραδύς,
χοὔτως
ὁδὸς βραχεῖα γίγνεται
μακρά.
Τέλος
γε μέντοι δεῦρ' ἐνίκησεν
μολεῖν
σοί·
κεἰ τὸ μηδὲν ἐξερῶ,
φράσω δ' ὅμως.
Τῆς
ἐλπίδος γὰρ ἔρχομαι
δεδραγμένος,
235
τὸ
μὴ παθεῖν ἂν ἄλλο
πλὴν τὸ μόρσιμον.
|
|
ΚΡΕΩΝ
Τί
δ' ἐστὶν ἀνθ' οὗ τήνδ'
ἔχεις ἀθυμίαν; |
|
ΦΥΛΑΞ
Φράσαι
θέλω σοι πρῶτα
τἀμαυτοῦ· τὸ γὰρ
πρᾶγμ'
οὔτ' ἔδρασ' οὔτ' εἶδον
ὅστις ἦν ὁ δρῶν
οὐδ'
ἂν δικαίως ἐς κακὸν
πέσοιμί τι.
240
|
|
ΚΡΕΩΝ
Εὖ
γε στοχάζῃ κἀποφράγνυσαι
κύκλῳ
τὸ
πρᾶγμα· δηλοῖς δ' ὥς τι
σημανῶν νέον.
|
|
ΦΥΛΑΞ
Τὰ
δεινὰ γάρ τοι προστίθησ'
ὄκνον πολύν. |
|
ΚΡΕΩΝ
Οὔκουν
ἐρεῖς ποτ', εἶτ'
ἀπαλλαχθεὶς ἄπει; |
|
ΦΥΛΑΞ
Καὶ
δὴ λέγω σοι· τὸν
νεκρόν τις ἀρτίως
245
θάψας
βέβηκε κἀπὶ χρωτὶ
διψίαν
κόνιν
παλύνας κἀφαγιστεύσας ἃ
χρή.
|
|
ΚΡΕΩΝ
Τί
φῄς; τίς ἀνδρῶν ἦν
ὁ τολμήσας τάδε; |
|
ΦΥΛΑΞ
Οὐκ
οἶδ'· ἐκεῖ γὰρ οὔτε
του γενῇδος ἦν
πλῆγμ',
οὐ δικέλλης ἐκβολή·
στύφλος δὲ γῆ 250
καὶ
χέρσος, ἀρρὼξ οὐδ'
ἐπημαξευμένη
τροχοῖσιν,
ἀλλ' ἄσημος οὑργάτης τις
ἦν.
Ὅπως
δ' ὁ πρῶτος ἡμὶν
ἡμεροσκόπος
δείκνυσι,
πᾶσι θαῦμα δυσχερὲς
παρῆν·
ὁ
μὲν γὰρ ἠφάνιστο, τυμβήρης
μὲν οὔ,
255
λεπτὴ
δ' ἄγος φεύγοντος ὣς
ἐπῆν κόνις.
|
|
Σημεῖα
δ' οὔτε θηρὸς οὔτε του
κυνῶν
ἐλθόντος,
οὐ σπάσαντος ἐξεφαίνετο.
Λόγοι
δ' ἐν ἀλλήλοισιν
ἐρρόθουν κακοί,
φύλαξ
ἐλέγχων φύλακα, κἂν
ἐγίγνετο
260
πληγὴ
τελευτῶσ', οὐδ' ὁ κωλύσων
παρῆν.
Εἷς
γάρ τις ἦν ἕκαστος
οὑξειργασμένος,
κοὐδεὶς
ἐναργής, ἀλλ' ἔφευγε
μὴ εἰδέναι.
Ἦμεν
δ' ἑτοῖμοι καὶ μύδρους
αἴρειν χεροῖν,
καὶ
πῦρ διέρπειν, καὶ θεοὺς
ὁρκωμοτεῖν
265
τὸ
μήτε δρᾶσαι μήτε τῳ
ξυνειδέναι
τὸ
πρᾶγμα βουλεύσαντι μήτ'
εἰργασμένῳ.
|
|
Τέλος
δ' ὅτ' οὐδὲν ἦν
ἐρευνῶσιν πλέον,
λέγει
τις εἷς, ὃς πάντας ἐς
πέδον κάρα
νεῦσαι
φόβῳ προὔτρεψεν· οὐ
γὰρ εἴχομεν
270
οὔτ'
ἀντιφωνεῖν οὔθ' ὅπως
δρῶντες καλῶς
πράξαιμεν.
Ἦν δ' ὁ μῦθος ὡς
ἀνοιστέον
σοὶ
τοὔργον εἴη τοῦτο
κοὐχὶ κρυπτέον.
Καὶ
ταῦτ' ἐνίκα, κἀμὲ
τὸν δυσδαίμονα
πάλος
καθαιρεῖ τοῦτο τἀγαθὸν
λαβεῖν.
275
Πάρειμι
δ' ἄκων οὐχ ἑκοῦσιν,
οἶδ' ὅτι·
στέργει
γὰρ οὐδεὶς ἄγγελον
κακῶν ἐπῶν.
|
|
ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ
Ἄναξ,
ἐμοί τοι μὴ τι καὶ
θεήλατον
τοὔργον
τόδ' ἡ ξύννοια βουλεύει
πάλαι.
|
Βασιλιά,
ώρα πολλή μια σκέψη γυρίζει στο
μυαλό μου: μήπως είναι θεόσταλτο το
πράγμα αυτό. |
ΚΡΕΩΝ
Παῦσαι,
πρὶν ὀργῆς κἀμὲ
μεστῶσαι λέγων,
280
μὴ
'φευρεθῇς ἄνους τε καὶ
γέρων ἅμα.
Λέγεις
γὰρ οὐκ ἀνεκτά δαίμονας
λέγων
πρόνοιαν
ἴσχειν τοῦδε τοῦ νεκροῦ
πέρι.
Πότερον
ὑπερτιμῶντες ὡς
εὐεργέτην
ἔκρυπτον
αὐτόν, ὅστις
ἀμφικίονας
285
ναοὺς
πυρώσων ἦλθε κἀναθήματα
καὶ
γῆν ἐκείνων καὶ
νόμους διασκεδῶν;
ἢ
τοὺς κακοὺς τιμῶντας
εἰσορᾷς θεούς;
|
Πάψε,
πριν με γεμίσεις με θυμό με τα
λόγια σου, μήπως βρεθείς πως είσαι
γέρος μαζί κι ανόητος· γιατί λες
πράγματα ανυπόφορα, όταν λες πως οι
θεοί για τούτον το νεκρό
φροντίζουν. Για ποιο λόγο τάχα·
μπας και τον έθαψαν υπερτιμώντας
τον σαν ευεργέτη, αυτόν που ήρθε να
βάλει φωτιά στους περίστυλους
ναούς και στ' αφιερώματά τους, και
τη γη τους να ερημώσει και τους
νόμους να καταλύσει; Ή μήπως
βλέπεις να τιμούν οι θεοί τους
κακούς; |
κἀναθήματα:
αφιερώματα
(χρυσά κι ασημένια κύπελλα, σκεύη,
αγαλματίδια κλπ)
διασκεδῶν:
ταιριάζει για τους νόμους αλλά όχι για
τη γη (θα ταίριαζε το καταστρέψων)
τοὺς
κακούς: αντικείμενο της μετοχής
τιμῶντας
Οὐκ
ἔστιν· ἀλλὰ ταῦτα
καὶ πάλαι πόλεως
ἄνδρες
μόλις φέροντες ἐρρόθουν
ἐμοί
290
κρυφῇ,
κάρα σείοντες, οὐδ' ὑπὸ
ζυγῷ
λόφον
δικαίως εἶχον, ὡς
στέργειν ἐμέ.
Ἐκ
τῶνδε τούτους
ἐξεπίσταμαι καλῶς
παρηγμένους
μισθοῖσιν εἰργάσθαι τάδε.
Οὐδὲν
γὰρ ἀνθρώποισιν οἷον
ἄργυρος
295
κακὸν
νόμισμ' ἔβλαστε· τοῦτο
καὶ πόλεις
πορθεῖ,
τόδ' ἄνδρας ἐξανίστησιν
δόμων
τόδ'
ἐκδιδάσκει καὶ παραλλάσσει
φρένας
χρηστὰς
πρὸς αἰσχρὰ πράγμαθ'
ἵστασθαι βροτῶν
πανουργίας
δ' ἔδειξεν ἀνθρώποις
ἔχειν
300
καὶ
παντὸς ἔργου δυσσέβειαν
εἰδέναι.
|
Δε
γίνεται. Μα από καιρό στην πόλη
μερικοί μόλις που ανέχονταν τις
διαταγές μου και κρυφοκουνώντας το
κεφάλι εναντίον μου
σιγομουρμούριζαν, κι ούτε
εννοούσαν στο ζυγό τον τράχηλο να
σκύψουν όπως ήταν σωστό, και σ' εμέ
να πειθαρχήσουν. Απ' αυτούς λοιπόν
τους πολίτες, πολύ καλά το ξέρω,
έχουν παρασυρθεί τούτοι με πληρωμή
και έχουν κάμει αυτά εδώ. Γιατί μες
στους ανθρώπους καμιά κακή
συνήθεια δε βλάστησε άλλη σαν το
χρήμα. Αυτό
και πόλεις κυριεύει και τους
ανθρώπους ξεσπιτώνει, αυτό και τα
φρόνιμα μυαλά μπορεί να ξεπλανέψει
και να παρασύρει τους θνητούς να
κάνουν αισχρές πράξεις· αυτό
επίσης μαθαίνει στους ανθρώπους να
ασχολούνται με πονηρές πράξεις και
κάθε ανόσιο έργο να κατέχουν. |
ὑπὸ
ζυγῷ λόφον δικαίως εἶχον: χαρακτηριστικό
του τυραννικού χαρακτήρα του Κρέοντα η
μεταφορά από τα βόδια που υπάκουα
οργώνουν το χωράφι.
ἐξεπίσταμαι
καλῶς :
Ήδη το ἐπίσταμαι σημαίνει γνωρίζω
καλά (επιστήμονας). Ο διπλός πλεονασμός
δείχνει την απόλυτη βεβαιότητα του
Κρέοντα για τους ηθικούς αυτουργούς
της ταφής και τον απόλυτο χαρακτήρα του,
που θα τον οδηγήσει σε λαθεμένες
αποφάσεις. Ταυτόχρονα συνιστά και
τραγική ειρωνεία.
Ὅσοι
δὲ μισθαρνοῦντες ἤνυσαν
τάδε,
χρόνῳ
ποτ' ἐξέπραξαν ὡς δοῦναι
δίκην.
Ἀλλ'
εἴπερ ἴσχει Ζεὺς ἔτ'
ἐξ ἐμοῦ σέβας
εὖ
τοῦτ' ἐπίστασ', ὅρκιος
δέ σοι λέγω,
305
εἰ
μὴ τὸν αὐτόχειρα
τοῦδε τοῦ τάφου
εὑρόντες
ἐκφανεῖτ' ἐς
ὀφθαλμοὺς ἐμούς,
οὐχ
ὑμὶν Ἅιδης μοῦνος
ἀρκέσει, πρὶν ἂν
ζῶντες
κρεμαστοὶ τήνδε δηλώσηθ'
ὕβριν,
ἵν'
εἰδότες τὸ κέρδος
ἔνθεν οἰστέον
310
τὸ
λοιπὸν ἁρπάζητε, καὶ μάθηθ'
ὅτι
οὐκ
ἐξ ἅπαντος δεῖ τὸ
κερδαίνειν φιλεῖν.
Ἐκ
τῶν γὰρ αἰσχρῶν
λημμάτων τοὺς πλείονας
ἀτωμένους
ἴδοις ἂν ἢ σεσωσμένους.
|
|
ΦΥΛΑΞ
Εἰπεῖν
δὲ δώσεις, ἢ στραφεὶς
οὕτως ἴω;
315
|
Θα
μου επιτρέψεις να πω κάτι ή να κάνω
μεταβολή και να φύγω;
|
οὕτως:
χωρίς να απολογηθώ
ΚΡΕΩΝ
Οὐκ
οἶσθα καὶ νῦν ὡς
ἀνιαρῶς λέγεις;
|
|
ΦΥΛΑΞ
Ἐν
τοῖσιν ὠσὶν ἢ 'πὶ
τῇ ψυχῇ δάκνῃ;
|
|
ΚΡΕΩΝ
Τί
δὲ ῥυθμίζεις τὴν
ἐμὴν λύπην ὅπου;
|
|
ΦΥΛΑΞ
Ὁ
δρῶν σ' ἀνιᾷ τὰς
φρένας, τὰ δ' ὦτ' ἐγώ.
|
|
ΚΡΕΩΝ
Οἴμ'
ὡς λάλημα δῆλον
ἐκπεφυκὸς εἶ.
320
|
|
ΦΥΛΑΞ
Οὔκουν
τό γ' ἔργον τοῦτο ποιήσας
ποτέ.
|
|
ΚΡΕΩΝ
Καὶ
ταῦτ' ἐπ' ἀργύρῳ γε
τὴν ψυχὴν προδούς.
|
Μάλιστα!
Και την ψυχή σου πούλησες για
χρήματα.
|
ΦΥΛΑΞ
Φεῦ·
ἦ
δεινὸν, ᾧ δοκεῖ γε, καὶ
ψευδῆ δοκεῖν.
|
|
|
|
ΚΡΕΩΝ
Κόμψευέ
νυν τὴν δόξαν· εἰ δὲ
ταῦτα μὴ
φανεῖτέ
μοι τοὺς δρῶντας,
ἐξερεῖθ' ὅτι
325
τὰ
δειλὰ κέρδη πημονὰς
ἐργάζεται.
|
Κάνε
τώρα τον έξυπνο με τη λέξη κρίση. Αν
όμως δε μου φανερώσετε τους
δράστες του πράγματος αυτού, θα
μολογήσετε τι συμφορές τα αισχρά
κέρδη φέρνουν.
|
τοὺς
δρῶντας:
Είναι σίγουρος ότι οι δράστες είναι
πολλοί.
Ο Κρέοντας
μπαίνει στο παλάτι. Αν ήταν παρών, ο
φύλακας δε θα μπορούσε αμέσως παρακάτω
να μιλήσει με τόσο θράσος μπροστά στο
βασιλιά
ΦΥΛΑΞ
Ἀλλ'
εὑρεθείη μὲν μάλιστ'·
ἐὰν δέ τοι
ληφθῇ
τε καὶ μή, τοῦτο γὰρ τύχη
κρινεῖ,
οὐκ
ἔσθ' ὅπως ὄψει σὺ δεῦρ'
ἐλθόντα με.
Καὶ
νῦν γὰρ ἐκτὸς
ἐλπίδος γνώμης τ'
ἐμῆς 330
σωθεὶς
ὀφείλω τοῖς θεοῖς
πολλὴν χάριν.
|
|
Ο φύλακας βγαίνει
(από την αριστερή πάροδο, όπως κοιτάζει
ο θεατής) για να επιστρέψει στη σκοπιά
του
|