latina examina

Γ΄ ΤΑΞΗ ΕΝΙΑΙΟΥ ΛΥΚΕΙΟΥ                ΠΕΜΠΤΗ, 9 ΙΟΥΝΙΟΥ 2005

ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΘΕΩΡΗΤΙΚΗΣ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ

Από δω μπορείτε να μεταφέρετε στον υπολογιστή σας τα θέματα και τις απαντήσεις σε μορφή Word

Α. Να μεταφράσετε στο τετράδιό σας τα παρακάτω αποσπάσματα: 

Non Sicanorum aut Pelasgorum, qui primi coluisse Italiam dicuntur, sed aetatis suae verbis utebantur. Tu autem, proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris, sermone abhinc multis annis iam obsoleto uteris, quod neminem scire atque intellegere vis, quae dicas. Quin, homo inepte, taces, ut consequaris, quod vis? Sed antiquitatem tibi placere dicis, quod honesta et bona et modesta sit. Sic ergo vive, ut viri antiqui. 

Hac re audita Augustus voluit filiam deterrere quominus id faceret. Eo consilio aliquando repente intervenit oppressitque ornatrices. Etsi super vestem earum deprehendit canos, tamen Augustus dissimulavit eos vidisse et aliis sermonibus tempus extraxit, donec induxit mentionem aetatis. Tum interrogavit filiam, utrum post aliquot annos cana esse mallet

Μονάδες 40

Β. Παρατηρήσεις

1.α. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις:

aetatis : ονομαστική πληθυντικού αριθμού

suae : τον ίδιο τύπο του α΄ προσώπου

tu : την ίδια πτώση του άλλου αριθμού

matre : γενική πληθυντικού αριθμού

neminem : γενική ενικού αριθμού

homo inepte : την ίδια πτώση πληθυντικού αριθμού

consilio : αφαιρετική πληθυντικού αριθμού 

vestem : αφαιρετική ενικού αριθμού

aliis sermonibus : αιτιατική ενικού αριθμού

tempus : ονομαστική πληθυντικού αριθμού.

Μονάδες 12

1.β. multis, bona, antiqui: Nα γράψετε τους αντίστοιχους τύπους των άλλων βαθμών.

Μονάδες 3

2.α. loquaris: Nα γράψετε τα απαρέμφατα όλων των χρόνων (για τους περιφραστικούς τύπους να ληφθεί υπόψη το υποκείμενο).

Μονάδες 4

2.β. Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται για καθέναν από τους παρακάτω ρηματικούς τύπους:

scire : β΄ ενικό πρόσωπο προστακτικής του ίδιου χρόνου

placere : γ΄ ενικό πρόσωπο υποτακτικής υπερσυντελίκου της ίδιας φωνής

sit : β΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής παρακειμένου

faceret : γενική γερουνδίου

intervenit : α΄ ενικό πρόσωπο οριστικής παρατατικού

oppressit : α΄ πληθυντικό πρόσωπο οριστικής μέλλοντα της ίδιας φωνής

vidisse : απαρέμφατο μέλλοντα παθητικής φωνής

extraxit : αφαιρετική του σουπίνου

induxit : γ΄ πληθυντικό πρόσωπο προστακτικής μέλλοντα της παθητικής φωνής

interrogavit : γ΄ ενικό πρόσωπο οριστικής ενεστώτα παθητικής φωνής

mallet : τον ίδιο τύπο του ενεστώτα.

Μονάδες 11

3.α. Να μεταφέρετε στο τετράδιό σας την παρακάτω άσκηση και να συμπληρώσετε τα κενά, ώστε να φαίνεται ο συντακτικός ρόλος της κάθε λέξης.

primi : είναι ................ στο ................

sermone : είναι ................ στο ................

antiquitatem : είναι ................ στο ................

viri : είναι ................ στο ................

esse : είναι ................ στο ................

Μονάδες 5

3.β. Sic vive: Να επαναδιατυπώσετε την πρόταση, ώστε να εκφράζεται η απαγόρευση και με τους δύο τρόπους.

Μονάδες 4

3.γ. Quin taces, ut consequaris, quod vis? Να μεταφερθεί στον πλάγιο λόγο με εξάρτηση από τις φράσεις:

• Philosophus hominem interrogat …

• και Philosophus hominem interrogavit …

Μονάδες 6

4.α.

• Proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris

• Utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva

Να αναγνωρίσετε

το είδος και το συντακτικό ρόλο

των δύο παραπάνω προτάσεων και να αιτιολογήσετε την έγκλιση και το χρόνο του ρήματος της καθεμιάς.

Μονάδες 8

4.β. coluisse:

Να χαρακτηρίσετε συντακτικά 

το απαρέμφατο (Μονάδες 2),
να γράψετε το υποκείμενό του (Μονάδες 2)
και να αιτιολογήσετε την πτώση του υποκειμένου (Μονάδες 3).

Μονάδες 7 

Απαντήσεις

A. ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ

Δε χρησιμοποιούσαν τη γλώσσα των Σικανών και των Πελασγών, για τους οποίους λένε πως πρώτοι κατοίκησαν την Ιταλία, αλλά τη γλώσσα της εποχής τους. Εσύ, όμως, χρησιμοποιείς γλώσσα ξεπερασμένη πια από πολλά χρόνια, σα να μιλάς τώρα με τη μητέρα του Εύανδρου, επειδή δε θέλεις κανένας να ξέρει και να καταλαβαίνει τι λες. Γιατί, ανόητε άνθρωπε, δε σωπαίνεις, για να πετύχεις αυτό που θέλεις; Λες, όμως, πως σου αρέσει η αρχαιότητα, επειδή τάχα είναι τιμημένη και ακλή και σεμνή. Έτσι λοιπόν να ζεις, όπως οι αρχαίοι άντρες. 

Όταν πληροφορήθηκε αυτό τα πράγμα ο Αύγουστος, θέλησε να αποθάρρυνει την κόρη του από το να το κάνει αυτό. Μ’ αυτό το σχέδιο εμφανίστηκε ξαφνικά και συνέλαβε επ’ αυτοφώρω τις κομμώτριες. Αν και ανακάλυψε άσπρες τρίχες πάνω στα φορέματά τους, εντούτοις ο Αύγουστος προσποιήθηκε πως δεν τις είδε και  με άλλα λόγια άφησε  το χρόνο να περάσει, ώσπου έφερε τη συζήτηση στην ηλικία της. Τότε ρώτησε την κόρη του αν ύστερα από κάποια χρόνια θα προτιμούσε να είναι ασπρομάλλα ή φαλακρή.

Β. Παρατηρήσεις

1.α.

1.β.

2.α.

2.β.

3.α.

primi: είναι επιρ. κατηγ. στο coluisse

sermone: είναι αντικείμενο στο uteris

antiquitatem: είναι υποκείμενο στο placere(ειδ. απαρ. -ετεροπροσωπία)

viri: είναι υποκείμενο στο ενν. videbant

esse: είναι αντικείμενο  (τελ. απαρ.) στο mallet

3.β.

Sic vive: ð  noli sic vivere!  sic ne viveris!

3.γ.

• Philosophus hominem interrogat quin taceat, ut consequatur, quod velit

• Philosophus hominem interrogavit quin taceret, ut consequeretur, quod vellet

4.α.

Proinde quasi cum matre Evandri nunc loquaris: δευτερεύουσα παραβολική υποθετική πρόταση

Εκφέρεται με υποτακτική γιατί χρησιμοποιείται ως δεύτερος όρος σύγκρισης και η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη ή κατάσταση

Σε χρόνο ενεστώτα γιατί έχουμε εξάρτηση από αρκτικό χρόνο και εκφράζεται το σύγχρονο στο παρόν και το μέλλον

Utrum post aliquot annos cana esse mallet an calva: Ερωτηματική διμελής πρόταση, ολικής άγνοιας

Εκφέρεται με υποτακτική όπως όλες οι πλάγιες ερωτήσεις (αφού θεωρείται ότι η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στην πρόταση)

Σε χρόνο παρατατικό (mallet) γιατί έχουμε εξάρτηση από ιστορικό χρόνο και εκφράζεται το σύγχρονο στο παρελθόν.

4.β.

(qui primi coluisse Italiam dicuntur)

coluisse: Ειδικό απαρέμφατο αντικείμενο στο dicuntur με υποκείμενο το qui (ταυτοπροσωπία).

Σε ονομαστική επειδή εξαρτάται από παθητικό λεκτικό προσωπικό ρήμα περίπτωση κατά την οποία αίρεται ο κανόνας που επιβάλλει την αιτιατική ακόμα και σε περίπτωση ταυτοπροσωπίας.