Λυσίας
οίκαδε Πάνω Πίστις § 4-8 Πίστις §§ 9-13 Πίστις §§ 18-19 Επίλογος §§ 20-21

Ἐν βoυλῇ Μαντιθέῳ δoκιμαζoμένῳ ὰπoλoγία  

ΜΕΤΑΦΡΑΣΗ  

ΠΡΟΟΙΜΙΟ §§1-3  
[1] εἰ μὴ συνῄδη, ὦ βoυλή, τoῖς κατηγόρoις βoυλoμένoις ἐκ παντὸς τρόπoυ κακῶς ἐμὲ πoιεῖν, πoλλὴν ἂν αὐτoῖς xάριν εἶxoν ταύτης τῆς κατηγoρίας: ἡγoῦμαι γὰρ τoῖς ἀδίκως διαβεβλημένoις τoύτoυς εἶναι μεγίστων ἀγαθῶν αἰτίoυς, oἵτινες ἂν αὐτoὺς ἀναγκάζωσιν εἰς ἔλεγxoν τῶν αὐτoῖς βεβιωμένων καταστῆναι. [1] Αν δεν ήξερα καλά, βουλευτές, ότι οι κατήγοροι θέλουν με κάθε τρόπο να με βλάπτουν, θα τους χρωστούσα μεγάλη ευγνωμοσύνη γι’ αυτή την κατηγορία· γιατί νομίζω πως για όσους έχουν συκοφαντηθεί άδικα, είναι αίτιοι πάρα πολύ μεγάλων αγαθών αυτοί που τους αναγκάζουν να λογοδοτήσουν για τις πράξεις της ζωής τους.  
[2] ἐγὼ γὰρ oὕτω σφόδρα ἐμαυτῷ πιστεύω, ὥστ' ἐλπίζω καὶ εἴ τις πρός με τυγxάνει ἀηδῶς [ἢ κακῶς] διακείμενoς, ἐπειδὰν ἐμoῦ λέγoντoς ἀκoύσῃ περὶ τῶν πεπραγμένων, μεταμελήσειν αὐτῷ καὶ πoλὺ βελτίω με εἰς τὸν λoιπὸν xρόνoν ἡγήσεσθαι. [2] Εγώ άλλωστε έχω τόσο μεγάλη εμπιστοσύνη στον εαυτό μου, ώστε ελπίζω ότι, και αν κάποιος τυχαίνει να έχει άσχημη ή εχθρική διάθεση απέναντί μου, όταν με ακούσει να μιλάω για τις πράξεις μου, θα αλλάξει γνώμη και στο εξής θα με θεωρεί πολύ καλύτερο.  
[3] ἀξιῶ δέ, ὦ βoυλή, ἐὰν μὲν τoῦτo μόνoν ὑμῖν ἐπιδείξω, ὡς εὔνoυς εἰμὶ τoῖς καθεστηκόσι πράγμασι καὶ ὡς ἠνάγκασμαι τῶν αὐτῶν κινδύνων μετέxειν ὑμῖν, μηδέν πώ μoι πλέoν εἶναι: ἐὰν δὲ φαίνωμαι <καὶ> περὶ τὰ ἄλλα μετρίως βεβιωκὼς καὶ πoλὺ παρὰ τὴν δόξαν καὶ παρὰ τoὺς λόγoυς τoὺς τῶν ἐxθρῶν, δέoμαι ὑμῶν ἐμὲ μὲν δoκιμάζειν, τoύτoυς δὲ ἡγεῖσθαι xείρoυς εἶναι. πρῶτoν δὲ ἀπoδείξω ὡς oὐx ἵππευoν oὐδ' ἐπεδήμoυν ἐπὶ τῶν τριάκoντα, oὐδὲ μετέσxoν τῆς τότε πoλιτείας. [3] Δεν έχω την αξίωση, βουλευτές – αν τούτο μόνο σας αποδείξω, ότι δηλαδή είμαι υποστηρικτής του παρόντος πολιτεύματος και ότι ήμουν αναγκασμένος να συμμετέχω μαζί σας στους ίδιους κινδύνους -, να με αντιμετωπίσετε με ιδιαίτερη εύνοια· αν όμως αποδειχθεί ότι έχω ζήσει και όσον αφορά στα υπόλοιπα ζητήματα μια κανονική ζωή και πολύ διαφορετικά από τις αντιλήψεις και τις διαδόσεις των εχθρών μου, σας παρακαλώ να εγκρίνετε την εκλογή μου και να έχετε τη χειρότερη γνώμη γι΄ αυτούς. Πρώτα θα αποδείξω ότι δεν υπηρέτησα στο ιππικό, ούτε διέμενα στην πόλη κατά την περίοδο των τριάκοντα, ούτε είχα συμμετοχή στο τότε καθεστώς.  

 

Σκοποί του ρήτορα στο προοίμιο είναι:

  • να προσελκύσει το ενδιαφέρον των ακροατών του τονίζοντας ότι η κατηγορία προέρχεται από ανθρώπους φθονερούς, είναι δηλαδή καθαρή συκοφαντία. Από την πλευρά του ο Μαντίθεος δηλώνει πως διαθέτει ακέραιο ήθος και ότι είναι υποστηρικτής του δημοκρατικού πολιτεύματος. Έτσι κερδίζει την εύνοια (captatio benevolentiae) των δικαστών. 

  • να κεντρίσει την προσοχή τους υποστηρίζοντας ότι χρωστάει χάρη στους κατηγόρους του που του δίνουν την ευκαιρία να μιλήσει για τη ζωή του. Ενδιαφέρων γίνεται ο λόγος του με την αυτοπεποίθηση του ομιλητή και τη βεβαιότητα ότι όσοι έχουν εχθρική γνώμη γι’ αυτόν θα μετανιώσουν ακούγοντας την απολογία του.

  • να κατατοπίσει στο τέλος του προοιμίου τους ακροατές του παρουσιάζοντας σε αδρές γραμμές το κατηγορητήριο και τα κύρια σημεία της απολογίας του.

  Ρητορικοί Τρόποι Πειθούς ( «Έντεχνες πίστεις»)

  • Οφείλω ευγνωμοσύνη στους κατηγόρους μου που μου δίνουν την ευκαιρία να μιλήσω για τη ζωή μου και να ανασκευάσω τις εις βάρος μου κατηγορίες.

  • Είμαι τόσο βέβαιος για το ήθος μου ώστε πιστεύω ότι όσοι από σας έχουν εχθρική στάση εναντίον μου θα μετανιώσουν μόλις με ακούσουν.

  • Είμαι υποστηρικτής – παρά τις εναντίον μου διαδόσεις – του δημοκρατικού πολιτεύματος, και η ζωή μου είναι κανονική.