Αν δεν σπείρεις δεν θερίζεις, του Ηλία Μαργαριτίδη (17/10/2010)

  • Εκτύπωση

 

Όταν είσαι εκπαιδευτικός είναι αυτονόητο πως οι τρομακτικές αλλαγές που ήδη δρομολογήθηκαν και αναμένεται να ολοκληρωθούν σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης δεν σε αφήνουν αδιάφορο. Πρώτα από όλα ως άνθρωπο που η επιβίωση σου, αλλά και της οικογένειας σου εξαρτώνται από την εκπαίδευση, οποιαδήποτε αλλαγή μπορεί να σε αναστατώσει. Αυτή η αναστάτωση βέβαια αφορά τα προσωπικά σου συμφέροντα (και της οικογένειας σου) και σε μια ευρύτερη κλίμακα των συναδέλφων σου. Αυτό το θέμα βέβαια δεν ενδιαφέρει (και δικαίως) το σύνολο της κοινωνίας. Το σύνολο της κοινωνίας δεν μπορεί να ενδιαφέρεται για το αν θα χαθούν 100 οργανικές θέσεις αν 50 συνάδελφοι θα μετακινηθούν ή θα αναγκάζονται να πηγαίνουν σε 2-3 σχολεία. Η σαλαμοποίηση είναι μια έξυπνη τακτική που ακολουθεί η πολιτική ηγεσία της χώρας, ώστε να περνάει τα μέτρα που θέλει. Αποφεύγουν να παίρνουν (παρά μόνο όταν είναι αναπόφευκτο) γενικευμένα μέτρα που αφορούν τους πάντες και προτιμούν μέτρα που θίγουν 500, 1000, 10.000, έτσι ώστε να μπορούν να τα περνούν ανενόχλητοι.

Αυτό όμως που είναι σημαντικό και επηρεάζει το σύνολο της κοινωνίας είναι η απάντηση στο ερώτημα: "Ποιο θα είναι το νέο σχολείο του άμεσου μέλλοντος;". Ποιο θα είναι δηλαδή το αποτέλεσμα στη μόρφωση των παιδιών μας; Επίσης η παιδεία του σήμερα υποδεικνύει την οικονομία του αύριο. Έτσι πριν 40 χρόνια περίπου, όταν άρχισε σταδιακά η πρόσβαση στα Πανεπιστήμια να γίνεται εφικτή για όλο και μεγαλύτερο αριθμό (απόλυτο αλλά και ως ποσοστό του πληθυσμού) νέων ανθρώπων, ήταν φανερό πως υπήρχε ένα όραμα, ένας στόχος παραγωγής επιστημονικού δυναμικού, το οποίο θα αξιοποιούνταν στη συνέχεια στον εκσυγχρονισμό της ελληνικής οικονομίας. Πράγματι υπήρξαν σημαντικά αποτελέσματα, αλλά και αρκετές στρεβλώσεις, οι οποίες δεν είναι επί του παρόντος.

Σήμερα παρατηρείται μια νέα στροφή, αυτή τη φορά σε αντίθετη κατεύθυνση, η οποία δεν είναι άσχετη με το μνημόνιο και τις συνταρακτικές αλλαγές που παρατηρούνται στην ελληνική οικονομία. Η ελληνική κυβέρνηση φαίνεται πως έχει αποφασίσει ότι η Ελλάδα θα αποτελέσει στο μέλλον μια χώρα φθηνού καταρτισμένου εργατικού δυναμικού. Τα μεγάλα λόγια και τα οράματα για κοινωνία της γνώσης, που θα βασίζεται στην καινοτομία και την τεχνογνωσία εγκαταλείφθηκαν. Ρίχνουμε δραματικά τους μισθούς, εκποιούμε τα πάντα προσκαλώντας ξένα κεφάλαια και προσαρμόζουμε την εκπαίδευση, έτσι ώστε να υπάρχει άφθονο εργατικό δυναμικό φθηνό και με τις απαραίτητες δεξιότητες.

Δεν χρειάζεται πλέον να επενδύουμε σε σπουδές στην Ανώτερη ή Ανώτατη Εκπαίδευση, Μεταπτυχιακά κλπ, εκτός αν αποφασίσουμε να εργαστούμε στο εξωτερικό. Η σημαντική αυτή στροφή φαίνεται ξεκάθαρα ,ανάμεσα στα άλλα, αν κάποιος μελετήσει προσεκτικά την πρόταση για το Νέο Λύκειο που βγήκε στο φως της δημοσιότητας και τις αλλαγές στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση με τα 800 πιλοτικά δημοτικά. Θα πει κάποιος μα κάθε χωριό είχε και ΤΕΙ κάθε κωμόπολη και ΑΕΙ. Θα συμφωνήσω πως η διασπορά των σχολών με κριτήριο την ενοικίαση φοιτητικών διαμερισμάτων και τον τζίρο στις καφετέριες δεν είχε καμία προοπτική. Όμως η απασχόληση πτυχιούχων στην Ελλάδα ως ποσοστό του συνολικού αριθμού εργαζομένων είναι η μισή σε σχέση με τον μέσο όρο της δυτικής Ευρώπης. Επομένως δεν πάσχουμε από υπερπληθώρα πτυχιούχων, αλλά από οικονομική καθυστέρηση. Αντί να λύσουμε το πρόβλημα της οικονομικής καθυστέρησης, η Κυβέρνηση μας ,αποφάσισε να γυρίσει την εκπαίδευση 50 χρόνια πίσω.

Το πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα όλων των αλλαγών είναι η διδασκαλία της Πληροφορικής στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα. Διακρίνεται λοιπόν μια διπλή μετατόπιση του βάρους της διδασκαλίας της Πληροφορικής. Η πρώτη μετατόπιση είναι ηλικιακή και η δεύτερη ως προς το περιεχόμενο της διδασκαλίας. Έτσι λοιπόν η διδασκαλία της Πληροφορικής έχει ως αφετηρία πλέον την Α' Δημοτικού μαζί με τα Αγγλικά, κάτι που εγείρει σοβαρά παιδαγωγικά ζητήματα. Δεν χρειάζεται νομίζω περισσότερη ανάλυση, πόσο αρνητική ως προς το τελικό αποτέλεσμα μπορεί να είναι αυτή η πρόωρη διδασκαλία με διαφορετικούς διδάσκοντες από τη μια, αλλά και γνωστικών αντικειμένων που προϋποθέτουν κάποιες άλλες γνώσεις πρώτα. Εκτός αν (για τα αγγλικά τουλάχιστον) στόχος είναι να "παράγουμε" μια νέα γενιά δίγλωσσων ανθρώπων. Η ολοκλήρωση των μαθημάτων Πληροφορικής όμως πλέον δεν θα είναι στην Γ Λυκείου, αλλά στη Γ Γυμνασίου. Αυτή η αλλαγή αφορά την ηλικιακή μετατόπιση.

Η δεύτερη μετατόπιση είναι εξίσου αρνητικά σημαντική. Καταργείται σχεδόν εξ' ολοκλήρου η διδασκαλία της Πληροφορικής και αντικαθίσταται με τη Χρήση του Η/Υ. Στα μάτια των περισσοτέρων δυστυχώς, η Πληροφορική ταυτίζεται με τη Χρήση του Η/Υ και ιδιαίτερα με την ικανότητα χρήσης κάποιων συγκεκριμένων εφαρμογών. Για να γίνει κατανοητή αυτή η μετατόπιση θα την ανάγω σε άλλα αντικείμενα. Στη φυσική για παράδειγμα κάτι τέτοιο θα ισοδυναμούσε με αντικατάσταση όλων των κεφαλαίων των σχετικών με τον ηλεκτρισμό με δραστηριότητες πατήματος διακοπτών φωτισμού ή με δραστηριότητες αντικατάστασης καμένης λάμπας.

Βέβαια οι δραστηριότητες στους Η/Υ είναι πιο πολύπλοκες από το άλλαγμα μιας λάμπας και η ικανότητα χρήσης Η/Υ αφάνταστα περισσότερο απαραίτητη σε καθημερινές επαγγελματικές και εκπαιδευτικές δραστηριότητες. Φυσικά λοιπόν και χρειάζεται η διδασκαλία της Χρήσης Η/Υ και η πιστοποίηση μέσα από το σχολείο, ώστε να αποφεύγονται οι μεγάλες δαπάνες των γονιών σε αυτό το αντικείμενο, ωστόσο σε καμιά περίπτωση η σχέση των Ελλήνων μαθητών με την Πληροφορική δεν πρέπει να περιορίζεται στην ικανότητα χρήσης του εργαλείου της πληροφορικής, δηλαδή του Η/Υ. Αυτή η υποβάθμιση στο περιεχόμενο, η κατάργηση δηλαδή της Πληροφορικής από το σχολείο και η αντικατάσταση της από την Χρήση Η/Υ, είναι ένα μικρό κομμάτι στο παζλ που απεικονίζει την αρχική θέση που διατύπωσα. Δηλαδή πως σκοπός τους είναι η παραγωγή μαζικού και φθηνού εργατικού δυναμικού με δεξιότητες, ώστε να έρθουν οι ξένοι επενδυτές και με τα 500 ευρώ μισθό να είμαστε αρκετά παραγωγικοί. Δακτυλογραφώντας γρήγορα ή ετοιμάζοντας όμορφες παρουσιάσεις δεν δημιουργούμε καινοτομία, ούτε παράγουμε υψηλή προστιθέμενη αξία.

Αυτός που γράφει γρήγορα στον Η/Υ ή μπορεί να συμπληρώσει μια αίτηση στο διαδίκτυο ή μπορεί με τη βοήθεια το ποντικιού και με την ακριβή χρήση του να μετακινήσει έναν ρομποτικό βραχίονα, τα επόμενα χρόνια θα έχει την ίδια "παραγωγική αξία" με τον εργάτη που πριν 40 χρόνια συμμετείχε στην αλυσίδα παραγωγής. Η πραγματική καινοτομία και η πραγματική παραγωγική επανάσταση έρχεται από αυτόν που θα επινοήσει έναν νέο αποδοτικότερο ρομποτικό βραχίονα, από αυτούς που θα είναι ικανοί να χτίσουν βιομηχανικά περιβάλλοντα περιρρέουσας νοημοσύνης που θα εκτοξεύσουν την παραγωγικότητα. Η καινοτομία σε οποιονδήποτε τομέα προέρχεται μεν από ταλαντούχους ανθρώπους, οι οποίοι ξεπηδούν όμως από μια μαζική δεξαμενή, την δεξαμενή όλης της κοινωνίας. Όλη η κοινωνία αποκτά μέσα από την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση της βασικές γνώσεις των πιο σημαντικών επιστημών. Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Γλώσσα, Ιστορία κλπ. Από τη μια με τις γνώσεις αυτές ο άνθρωπος μπορεί και αντιλαμβάνεται καλύτερα και περισσότερο αντικειμενικά την κοινωνική πραγματικότητα της εποχής του και από την άλλη οι βασικές αυτές γνώσεις αποτελούνε τον σπόρο, ο οποίος θα φυτρώσει στα πιο καινοτόμα και γόνιμα μυαλά και θα δώσει τον καρπό της καινοτομίας και της παραγωγής νέας επιστημονικής γνώσης.

Η κατάργηση της Πληροφορικής στο Νέο σχολείο που οραματίζεται η Κυβέρνηση ισοδυναμεί με σταμάτημα της σποράς και ο απλός και αγράμματος λαός αυτό το ζήτημα το έχει λύσει εδώ και αιώνες: "Αν δε σπείρεις, δε θερίζεις".

 

[Αρχική δημοσίευση]