O Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος γεννήθηκε το 1791 στην Κωνσταντινούπολη και ήταν γόνος μιας από τις ισχυρές κατά τον 18ο αιώνα φαναριώτικες οικογένειες. Μετά τις σπουδές του στην Κωνσταντινούπολη και την Ιταλία υπηρέτησε ως γραμματέας (ποστέλνικος) του θείου του Ιωάννη Καρατζά, που το 1812 τοποθετήθηκε Ηγεμόνας της Βλαχίας. Ο Καρατζάς παρέμεινε στη θέση αυτή έως τον Οκτώβριο του 1818, οπότε, έχοντας περιέλθει στη δυσμένεια της Υψηλής Πύλης κατέφυγε αρχικά στην Γενεύη και κατόπιν στην Πίζα, ακολουθούμενος από τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο. Στην Πίζα ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος, που έχει ήδη μυηθεί στην Φιλική Εταιρεία κατά το 1818, στο Βουκουρέστι, ήλθε σε επαφή με τον Ιγνάτιο Ουγκροβλαχίας και εντάχθηκε στους φιλελεύθερους και ριζοσπαστικούς κύκλους της πόλης, γνωρίζοντας μεταξύ άλλων τον λόρδο Βύρωνα και τον Σέλλεϋ.

Ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος έφτασε στο Μεσολόγγι τον Ιούλιο του 1821 συνοδευόμενος από γάλλους και ιταλούς φιλέλληνες αξιωματικούς και μια ομάδα ελλήνων, με σπουδές στην Ευρώπη και φιλελεύθερες απόψεις, όπως ο Ανδρέας και ο Νικόλαος Λουριώτης, ο Αναστάσιος Πωλυζωϊδης, ο Γεώργιος Πραϊδης κ.α. που τον βοήθησαν να προχωρήσει στη διοικητική συγκρότηση των επαναστατημένων περιοχών σε επαρχιακό και κεντρικό επίπεδο και στη σύνταξη φιλελεύθερων συνταγματικών κειμένων, όπως το Σύνταγμα του 1822 και η Νομική Διάταξις της Δυτικής Χέρσου Ελλάδος.

Στην Α΄ Εθνοσυνέλευση ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος εκλέχτηκε Πρόεδρος του Εκτελεστικού. Κατά την Β΄ Εθνοσυνέλευση αναδείχθηκε Πρόεδρος του Βουλευτικού, αλλά υποχρεώθηκε να εγκαταλείψει τη θέση αυτή κάτω από την πίεση του Κολοκοτρώνη. Είναι τότε που κατέφυγε στην Ύδρα και σύσφιξε τις σχέσεις του με την οικογένεια Κουντουριώτη. Προς τα τέλη του 1823 επέστρεψε στο Μεσολόγγι κατέχοντας τη θέση του Γενικού Διευθυντή της δυτικής Ρούμελης. Στην κυβέρνηση Κουντουριώτη του 1824 τοποθετήθηκε Γενικός Γραμματέας του Εκτελεστικού. Στη θέση αυτή παρέμεινε έως το 1826 (Γ΄ Εθνοσυνέλευση). Στα χρόνια του Καποδίστρια, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος βρέθηκε στην πλευρά των "συνταγματικών", αντιδρώντας στο απολυταρχικό μοντέλο διοίκησης που προωθήθηκε από τον Κυβερνήτη.

Εκτός από τις πολιτικές και διοικητικές του ευθύνες, ο Αλέξανδρος Μαυροκορδάτος επέδειξε και πολεμική δράση. Ήταν επικεφαλής της εκστρατείας στην Ήπειρο που έληξε με την ήττα στο Πέτα της Αρτας (4 Ιουλίου 1822), υπερασπίστηκε με επιτυχία το Μεσολόγγι κατά την πρώτη πολιορκία (Οκτώβριος- Δεκέμβριος 1822), ενώ συμμετείχε και στις αποτυχημένη εκστρατεία εναντίων του Ιμπραήμ, στο Κρεμμύδι (7 Απριλίου 1825) και στη Σφακτηρία. Ήλθε σε σύγκρουση με ισχυρούς οπλαρχηγούς (Βαρνακιώτης, Μπακόλας, Καραϊσκάκης, Κολοκοτρώνης) και υπήρξε ο πλέον ένθερμος υποστηρικτής της συγκρότησης τακτικού στρατού.

Μετά την εγκαθίδρυση του ανεξάρτητου ελληνικού κράτους, ανέλαβε δυο φορές Πρωθυπουργός, αμέσως μετά την Εθνοσυνέλευση του 1843-1844, διενεργώντας τις εκλογές στις οποίες τελικά πρωθυπουργός αναδείχθηκε ο Ιωάννης Κωλέττης. Κατά την περίοδο 1854-1855 έγινε για δεύτερη φορά πρωθυπουργός. Πέθανε το 1865.