Κίτσος Τζαβέλας
Ο Κίτσος Τζαβέλας ήταν γιος του Φώτου Τζαβέλα. Γεννήθηκε το 1801 στο Σούλι, ωστόσο από το 1803, όταν οι Σουλιώτες εγκατέλειψαν την περιοχή τους, εγκαταστάθηκε στην Κέρκυρα. Στο Σούλι επέστρεψε τον χειμώνα του 1820-1821, ως σύμμαχος του Αλή πασά, όπως και οι υπόλοιποι σουλιώτες πολεμιστές, στο πλαίσιο της πολιορκίας των Ιωαννίνων από τα σουλτανικά στρατεύματα. Την ίδια χρονιά ταξίδεψε στην Πίζα της Ιταλίας, ως απεσταλμένος των Σουλιωτών στον Ιγνάτιο Ουγκροβλαχίας, με στόχο να καθορίσουν τη στάση τους σε σχέση με την ελληνική επανάσταση. Στο διάστημα της παραμονής του επήλθε η πτώση των Ιωαννίνων και ο θάνατος του Αλή πασά (24 Ιανουαρίου 1822), καθώς και η ήττα των ελλήνων επαναστατών στο Πέτα της Αρτας (4 Ιουλίου 1822) που υποχρέωσε τους σουλιώτες να συνθηκολογήσουν και να εγκαταλείψουν για μια ακόμη φορά την περιοχή τους. Έτσι, ο Κίτσος Μπότσαρης κατευθύνθηκε στο Μεσολόγγι και συμμετείχε, με τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο και τον Μάρκο Μπότσαρη στην άμυνα της πόλης κατά τη διάρκεια της (πρώτης) πολιορκίας της από τις οθωμανικές δυνάμεις (Οκτώβριος-Δεκέμβριος 1822). Έκτοτε, παρέμεινε στην περιοχή και συμμετείχε σε μάχες στη δυτική Ρούμελη, όπως στη Αμπλιανη το καλοκαίρι του 1824.

Το φθινόπωρο του 1824 συμμετείχε στο σώμα των ρουμελιωτών που εισέβαλαν στην Πελοπόννησο στο πλαίσιο των εμφύλιων συγκρούσεων. Εκεί παρέμεινε έως τον Απρίλιο του 1825 και έλαβε μέρος στην πρώτη μάχη εναντίων των δυνάμεων του Ιμπραήμ, (Κρεμμύδι, 7 Απριλίου 1825), που έληξε με ήττα της ελληνικής πλευράς. Στη συνέχεια επέστρεψε στη δυτική Ρούμελη, σε μια εποχή που είχε αρχίσει η (δεύτερη) πολιορκία του Μεσολογγίου (Απρίλιος 1825 - Απρίλιος 1826). Αρχικά έδρασε σε επιχειρήσεις αντιπερισπασμού στα μετόπισθεν των Οθωμανών και στη συνέχεια, τον Αύγουστο του 1825, εισήλθε στην πόλη. Ιδιαίτερα σημαντική υπήρξε η συμβολή του στην περίφημη μάχη της Κλείσοβας, τον Μάρτιο του 1826, που ήταν και η τελευταία επιτυχία των πολιορκημένων κατά των δυνάμεων του Ιμπραήμ και του Κιουταχή.

Μετά την Έξοδο κατέφυγε στην Πελοπόννησο. Έλαβε μέρος στην κρίσιμη για την έκβαση της πολιορκίας της Ακρόπολης μάχη του Ανάλατου (Απρίλιος 1827), ενώ την επόμενη χρονιά διήυθυνε με επιτυχία τις επιχειρήσεις ανακατάληψης των περιοχών της κεντρικής Ρούμελης. Υπήρξε υπασπιστής του Όθωνα, διετέλεσε υπουργός στρατιωτικών στις κυβερνήσεις Ιωάννη Κωλέττη (1844-1847) και πρωθυπουργός για επτά μήνες, μετά το θάνατο του Κωλέττη. Η πολεμική του δράση συνεχίστηκε το 1854, κατά την ανεπιτυχή εξέγερση στην Ήπειρο. Πέθανε στις 9 Μαρτίου 1855.


Αρχή κεφαλαίου Προηγούμενη σελίδα Επόμενη σελίδα