Αναφορά Γ. Καραϊσκάκη, Νικηταρά, Γ. Τζαβέλα κ.ά. για τη μάχη της Αράχωβας (Νοέμβριος 1826)
[...] Κατά την 18 του παρόντος μηνός, εφθάσαμεν και ημείς θείω ελέει εις Δίστομον μεθ' όλων των στρατευμάτων της Διοικήσεως, και την αυτήν ημέραν απεστείλαμεν τους στρατηγούς Γ. Βάγιαν, Γαρδικιώτην Γρίβαν, και Μήτρον Βάγιαν, μετά 500 στρατιωτών, δια να πιάσωσι την Ράχοβαν* επειδή οι εχθροί εσκόπευαν να πιάσωσιν αυτήν την θέσιν, καθώς και εκινήθησαν ο κεχαγιά - μπέης, ο Μουστά - μπεης, ο Καργιοφίλ - μπέης και ο Ελμάζ - μπέης, μετά 2000 περίπου. Οι ημέτεροι προκαταλαβόντες τας θέσεις ωχυρώθησαν· και άμα ότε έφθασαν οι εχθροί, ηνοίχθη ο πόλεμος. Την αυτήν ημέραν περί την έκτην ώραν εφθάσαμεν και ημείς πανστρατιά, και αμέως εγένετο φρικτός πόλεμος· εκβάλαμεν τους εχθρούς έξωθεν του χωρίου, και τους εκλείσαμεν πλησίον μιας ράχης του χωρίου, και τους επολιορκήσαμεν εκεί. Κατά την 20 του αυτού μηνός έφθασε και ο στρατηγός Μακρής προς βοήθειαν, και την 21 έφθασεν ο στρατηγός Γεώργιος Δράκος, ο αντιστράτηγος Κωνσταντής Καλύβας, οδηγών το στράτευμα του μακαρίτου Σκαλτζά, ο Τριαντάφυλλος Αποκορίτης, και ο Κωνσταντής Γιολδάσης μετά του Γριβοκώνστα. Οι εχθροί έμειναν πολιορκημένοι στενώτατα οκτώ ημέρας χωρίς νερού, χωρίς ψωμίου. Δις και τρις ήλθε βοήθεια εις τους εχθρούς, αλλά δεν εδυνήθη να κατορθώση τον σκοπόν· διότι εκτυπούντο οι ερχόμενοι παρά των ημετέρων και εδιώκοντο βλαπτόμενοι καιρίως. Εζήτησαν να τοις συγχωρήσωμεν την ελευθέραν έξοδον, δια να φύγωσιν εις τα ίδια, και μας έδιδον εις χείρας τον κεχαγιά - μπέην και Μουστά - μπεην* αλλ' ημείς τους εζητήσαμεν τα όπλα, και εχαρίζομεν εις αυτούς την ζωήν, εάν θέλωσι ν' αναχωρήσωσιν εις τα ίδια· αλλά δεν εδέχθησαν το πρόβλημα, και ούτως κατά την 24 του μηνός περί την 10 ώραν της ημέρας απεφάσισαν να σωθώσι δια της φυγής· αλλά προϊδόντες τον σκοπόν των εχθρών, επιάσαμεν όλας τας αναγκαίας θέσεις, και είμεθα όλοι έτοιμοι εις απάντησιν. Ώρμησαν τέλος οι εχθροί· άρχησεν ο πόλεμος, και οι Έλληνες έδειξαν απαραδειγμάτιστον ανδρίαν, αντιφιλοτιμουμένων προς άλληλα όλων των σωμάτων, των Στερεοελλαδιτών, των Ηπειροσουλιωτών, καθώς και των υπό τον στρατηγόν Νικήταν Πελοποννησίων. Εφονεύθησαν των εχθρών έως χίλιοι και τριακόσιοι, και μεταξύ αυτών και οι αρχηγοί όλοι του εχθρικού στρατεύματος, ο κεχαγιά - μπέης, ο Μουστά - μπεης, ο Καργιοφίλ - μπεης, και ο Ελμάζ - μπεης. Ολίγοι των εχθρών εσώθησαν, και αυτοί άοπλοι. Εσυλλάβομεν ικανούς ζώντας· επήραμεν τας σημαίας των, όλους τους ίππους των, και όλας τας αποσκευάς. Εφονεύθησαν και εκ των ημετέρων κατ' αυτήν την μάχην οκτώ, και άλλοι τόσοι επληγώθησαν. Ας πανηγυρίση λοιπόν το έθνος την λαμπροτάτην ταύτην νίκην, και ας δώση δόξαν εις τον Ύψιστον. Η νίκη αύτη είναι η σημαντικωτέρα της Ελλάδος, και θέλει φέρει πολλά και μεγάλα αποτελέσματα.

Πηγή: Γενική Εφημερίς της Ελλάδος, αρ. 10, Τετάρτη, 8 Δεκεμβρίου 1826 [αναδημοσιεύεται από τον Απ. Βακαλόπουλο, Επίλεκτες βασικές ιστορικές πηγές της ελληνικής επαναστάσεως, τ. Δ΄, Θεσσαλονίκη 1993, σ. 55-56].



Αρχή κεφαλαίου Προηγούμενη σελίδα Επόμενη σελίδα