|
Πώς όμως η ψυχή από τον κόσμο των αθανάτων ιδεών
βρέθηκε μέσα στο σώμα, στον κόσμο δηλαδή των αισθητών
και θνητών όντων; Σύμφωνα με τον Πλάτωνα η ψυχή
αποτελείται από τρία διαφορετικά στοιχεία:
α. Το λογιστικόν,
δηλ. αυτό που μας δίνει την ικανότητα να λογιζόμαστε
και να κρίνουμε. Αρετή του λογιστικού είναι η σοφία.
β. Το θυμοειδές,
δηλ. αυτό που μας οπλίζει με θάρρος, για να ξεπερνούμε
τα εμπόδια και να κάνουμε αυτό που επιτάσσει το
λογιστικόν. Αρετή για το θυμοειδές είναι η ανδρεία.
γ. Το επιθυμητικόν,
δηλ. αυτό που μας κάνει να έχουμε επιθυμίες (π.χ.
για τροφή, αναπαραγωγή κτλ.) αλλά και πάθη. Αρετή
για το επιθυμητικόν είναι η σωφροσύνη.
Προϋπόθεση ψυχικής υγείας είναι η εναρμόνιση των
τριών αυτών μερών και μάλιστα έτσι ώστε το λογιστικόν
να αποφασίζει, το θυμοειδές να δίνει την αναγκαία δύναμη
για επίτευξη του στόχου και το επιθυμητικόν να καλύπτει
βασικές ανάγκες, υπακούοντας πάντα στις επιλογές του
λογιστικού. Η ψυχή του ανθρώπου σύμφωνα με μια περίφημη
παρομοίωση του Πλάτωνα μοιάζει με ένα άρμα με δυο άλογα:
ο ηνίοχος είναι το λογιστικόν και τα δύο άλογα είναι
τα άλλα δύο μέρη της ψυχής. Όσο υπακούν στον ηνίοχο
τα δυο άλογα, η ψυχή βρίσκεται σε αρμονία
και επιτυγχάνεται η δικαιοσύνη.
Η ψυχή αρχικά βρίσκεται στον κόσμο των Ιδεών, για κάποιο
όμως παράπτωμά της εγκαταλείπει τον ουράνιο κόσμο, ξεπέφτει
στο σώμα και του δίνει ζωή. Για την αθάνατη ψυχή ο εγκλεισμός
σε ένα σώμα ισοδυναμεί με φυλάκιση σε τάφο· ο Πλάτωνας
παραλληλίζει το σώμα με το σήμα (=τάφος,
στην αρχαία). Μετά το τέλος της ζωής του θνητού σώματος
και την απελευθέρωσή της, η ψυχή δικάζεται και ανάλογα
με τη ζωή που έκανε στον κόσμο των αισθητών αποφασίζεται
αν μπορεί να επιστρέψει στον κόσμο των Ιδεών ή αν θα
πρέπει να ξαναμπεί σε νέα σώματα) ανθρώπων ή και ζώων.
|
|
