Οι γυναίκες στη βυζαντινή κοινωνία

Κατάλογος Πηγών

Ανώτερο επίπεδο

Πάνω

Κάτω
Αρχική Σελίδα



Χάρτης Πλοήγησης




Οδηγίες Χρήσης


Η γέννηση κοριτσιού κατά τα βυζαντινά χρόνια ήταν δυσάρεστο γεγονός για την οικογένεια:

Η γέννησις θήλεος κατά τους Βυζαντινούς χρόνους δεν ήτο ευχάριστον γεγονός διά τον λόγον ότι ούτω δεν θα διηωνίζετο της οικογενείας το όνομα, αφ’ ετέρου δε θα επεβάλλοντο πολλαί φροντίδαι εις τους γονείς διά την προφύλαξιν αυτού, όταν δ’ έφθανεν εις γάμου ηλικίαν, και διά την προίκαν του. Χαρακτηριστικόν είναι ότι κατά τους Βυζαντινούς χρόνους, ως και σήμερον ενιαχού, παιδία ελέγοντο μόνο τα άρρενα.

Φαίδωνος Κουκουλέ, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τ. Β ΙΙ, σελ. 164-165, Αθήνα, 1952.

Σύμφωνα με τα ηθικά πρότυπα της εποχής, τα κορίτσια έπρεπε να μένουν κλεισμένα στο σπίτι:

Η αντίληψις της αρχαίας ελληνικής κοινωνίας ήτο ότι η κόρη έπρεπεν, αποφεύγουσα τας όψεις των αρρένων, να παραμένη εντός του θαλάμου φρουρούμενη εκεί [...] Την αρχήν ταύτην διά τας κόρας τους ακολούθουν απαρεγκλίτως οι Βυζαντινοί, ως εκ πολλών μαρτυριών μανθάνομεν.

[...]

Γενικώς μέγα προσόν της κόρης, ως τονίζουσιν οι Βυζαντινοί, ήτο να μην την βλέπη ο ήλιος.

Φαίδωνος Κουκουλέ, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τ. Β ΙΙ, σελ. 166-167, Αθήνα, 1952.

Τα γνωρίσματα των «καλών γυναικών» στους Βυζαντινούς χρόνους: υπακοή, σεμνότητα, λακωνικότητα

-Η καλής ανατροφής τυχούσα παρθένος έπρεπε να έχη απόλυτον σεβασμόν και υπακοήν προς τους γονείς της, να αποφεύγη τα απρεπή θεάματα και ακούσματα [...]

-Οι λόγοι της κόρης έπρεπεν να είναι μεμετρημένοι [...] Της γυναικός αφ’ ετέρου κύριον γνώρισμα εθεωρείτο [...] να σιωπά

Φαίδωνος Κουκουλέ, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τ. Β ΙΙ, σελ. 174, Αθήνα, 1952.

Στο Βυζάντιο, οι γονείς αποφάσιζαν ποιον σύζυγο θα έπαιρνε η κόρη τους:

Και ταύτα μεν ως προς τον έρωτα, προκειμένου όμως ν’ αποφασισθεί ο γάμος μιας κόρης, τον λόγον είχαν οι γονείς αυτής, [...] Η γνώμη και συγκατάθεσις του πατρός, από της εποχής των Ισαύρων και των Μακεδόνων και της μητρός, ήτο αναγκαία, άλλως ο άνευ των κρατούντων γάμος εθεωρείτο πορνεία.

Φαίδωνος Κουκουλέ, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τ. Β ΙΙ, σελ. 185, Αθήνα, 1952.

Η παντρεμένη γυναίκα στο Βυζάντιο ασχολούνταν με την ανατροφή των παιδιών και τη διαχείριση του σπιτιού, ενώ όφειλε απόλυτη υπακοή στο σύζυγό της.

Η Βυζαντινή, ως εκ διαφόρων πληροφοριών επιτρέπεται να εικάσωμεν, αφωσιωμένη εις την ανατροφήν των τέκνων της και την διοίκησιν των του οίκου, κατά κανόνα έζη εν αρμονία μετά του συζύγου της, υποχωρούσα εις αυτόν, σύμφωνα με τις απαιτήσεις της εποχής.

Φαίδωνος Κουκουλέ, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τ. Β ΙΙ, σελ. 193, Αθήνα, 1952.

Η κακοποίηση των γυναικών από τους συζύγους τους (σε λίγες περιπτώσεις και το αντίστροφο) ήταν διαδεδομένη στους Βυζαντινούς χρόνους:

Πόσον δε σύνηθες θα ήτο τότε το ξυλοκόπημα των γυναικών φαίνεται εκ του ότι εν γαμηλίω συμφώνω υπισχνείται ο μέλλων σύζυγος την σύζυγόν του «μη κακουχείν μηδέ υβρίζειν αυτήν εις σώμα μηδέ εις πρόσωπον».

Φαίδωνος Κουκουλέ, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τ. Β ΙΙ, σελ. 195, Αθήνα, 1952.

Παρ’ολα αυτά μια Βυζαντινή που βρισκόταν σε δύσκολη οικονομική κατάσταση μπορούσε να εργαστεί έξω από το σπίτι. Στο κείμενο που ακολουθεί αναφέρονται κάποια «γυναικεία» επαγγέλματα της περιόδου:

Σύμφωνα με τις μαρτυρίες των κειμένων μια πτωχή Βυζαντινή μπορούσε να είναι υφάντρια ή ανυφάντρια [...] ή να διευθύνη γυναικείον ή δίδυμον [= για τα δύο φύλα] λουτρόν ή να είναι κομμώτρια ή να έχη εργαστήριον εν τη αγορά [...] Γυνή επίσης ηδύνατο να είναι οινόπωλις και να διευθύνη καπηλείον.

[...] Εις τα γυναικεία τέλος επαγγέλματα δέον να συγκαταλεχθή και το της ηθοποιού, μιμάδος ή χορευτρίας [...]

Φαίδωνος Κουκουλέ, Βυζαντινών Βίος και Πολιτισμός, τ. Β ΙΙ, σελ. 204-205, Αθήνα, 1952.