Ο Πανιερώτατος Μητροπολίτης Αθηνών κυρός Νεόφυτος. (1762-1861).
(Εκκλησία της Ελλάδος).

Ο κατά κόσμον Νικόλαος Μεταξάς γεννήθηκε στην Αθήνα  στις 2 Νοεμβρίου 1762. Δάσκαλοί του στην Αθήνα υπήρξαν ο Ιωάννης Βενιζέλος και ο Ιωάννης Βόδας. Εκάρη μοναχός στην Ιερά Μονή Πεντέλης. Στις 7 Αυγούστου 1792 χειροτονήθηκε Διάκονος. Τα επόμενα χρόνια διέμενε στην Κωνσταντινούπολη κοντά στον θείο του Μητροπολίτη Καισαρείας Γρηγόριο (1773-1796). Το 1803 προσλήφθηκε ως Αρχιδιάκονος στην Επισκοπή Ταλαντίου. Το ίδιο έτος χειροτονήθηκε Επίσκοπος Ταλαντίου. Συμμετείχε ενεργά στον απελευθερωτικό αγών του 1821 παίρνοντας μέρος σε μάχες και εθνοσυνελεύσεις και ασκώντας διάφορα καθήκοντα σε εκτελεστικά όργανα της επανάστασης. Την 1 Μαΐου 1821 μαζί με άλλους 6 αρχιερείς λόγω της συμμετοχής τους στην Ελληνική επανάσταση καθαιρέθηκε στην τάξη των λαϊκών από τον Πατριάρχη Ευγένιο τον Β΄ αλλά η καθαίρεση αυτή δεν συμπεριλήφθηκε στους Πατριαρχικούς Κώδικες (πιθανόν την ακύρωσε ο ίδιος ο Πατριάρχης Ευγένιος ο Β΄ ή ο άμεσος διάδοχός του). Η μετέπειτα αντιμετώπιση αυτών των αρχιερέων από την Πατριαρχική Σύνοδο δείχνει ότι οι καθαιρέσεις τους είτε δεν ελήφθησαν ως εκτελεσμένες, είτε ακυρώθηκαν λίγο μετά την έκδοσή τους, (στην πράξη της καθαίρεσης του το κοσμικό του όνομα αναφέρεται ως “Νικήτας”). Το 1822 κατέφυγε στην Αίγινα λόγω της καθόδου του Δράμαλη στη Στερεά Ελλάδα. Στις 15 Ιουνίου 1823 με απόφαση της επαναστατικής κυβερνήσεως διορίστηκε τοποτηρητής της Μητροπόλεως Αθηνών. Το 1824 μετέβη στην Ύδρα και στα τέλη Μαρτίου του 1824 διορίστηκε τοποτηρητής της Επισκοπής Παροναξίας. Δεν μετέβη ωστόσο στη Νάξο. Στις 18 Ιουνίου 1824 διορίστηκε προσωρινός περιοδευτής στη Μητρόπολη Αθηνών. Στις 5Αυγούστου 1824 του ανατέθηκε επιτροπικώς η Επισκοπή Ύδρας. Στις 11 Οκτωβρίου 1824 διορίστηκε και πάλι τοποτηρητής της Μητροπόλεως Αθηνών. Το 1827 μετά την κατάληψη της Αθήνας από τον Κιουταχή κατέφυγε πάλι στην Αίγινα με μεγάλο μέρος του ποιμνίου του. Το 1830 εγκαταστάθηκε στη Λιβαδειά και το 1832 επέστρεψε οριστικά στην Αθήνα. Με Βασιλικό Διάταγμα της 21 Νοεμβρίου 1833 και μετά τη μονομερή ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος τοποθετήθηκε Επίσκοπος Αττικής. Μετά την κανονική ανακήρυξη του Αυτοκεφάλου της Εκκλησίας της Ελλάδος και την έκδοση του Πατριαρχικού και Συνοδικού Τόμου της 28 Ιουνίου 1850 εξελέγη ο πρώτος Μητροπολίτης Αθηνών και Πρόεδρος της Ιεράς Συνόδου της Αυτοκεφάλου Εκκλησίας της Ελλάδος. Εκοιμήθη στην Αθήνα στις 29 Δεκεμβρίου 1861.

 Αναθεώρηση: Δευτέρα, 18 Σεπτεμβρίου 2023.