Αρχική σελίδα

Πατριαρχικός καί Συνοδικός Τόμος.
Περί ἱδρύσεως τῆς "Ὀρθοδόξου Ἀρχιεπισκοπῆς Τσεχοσλοβακίας"

+ ΜΕΛΕΤΙΟΣ
ΕΛΕΩι ΘΕΟΥ ΑΡΧΙΕΠΙΣΚΟΠΟΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΕΩΣ
ΝΕΑΣ ΡΩΜΗΣ ΚΑΙ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΣ ΠΑΤΡΙΑΡΧΗΣ

Δεσμοί ἱεροί συνδέουσι τήν περί τήν Πράγαν χώραν ἀπό χρόνων παλαιῶν μετά τῆς ἐν Κωνσταντινουπόλει Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας. Ἐντεύθεν γάρ ἐκκινήσαντες ἐκόμισαν πρός τού Μοραβούς καί τούς περί τήν Μοραβίαν λαούς τό τοῦ Εὐαγγελίου φῶς οἱ ἱεροί ἄνδρες Κύριλλος καί Μεθόδιος, ὧν ὁ δεύτερος καί πρῶτος αὐτῶν ἐγένετο Επίσκοπος. Διά τοι τοῦτο καί χαίροντες εἴδομεν προσερχομένους τῷ Ἁγιωτάτῳ τούτῳ Ἀποστολικῷ καί Πατριαρχικῷ Θρόνῳ τούς έν τῷ νεοσυστάτῳ Κράτει τῆς Τσεχοσλοβακίας ὀρθοδόξους χριστιανούς καί ἐν ὑπομνήσει τῶν ἀρχαίων δεσμῶν ἐξαιτουμένους χειραγωγίαν πνευματικήν τῆς θρησκευτικῆς αὐτῶν ζωῆς ἐν ταῖς τρίβοις τῶν νέων συνθηκῶν, εἰς ἅς εἰσῆλθεν ὁ έθνικός αὐτῶν βίος διά τῆς ἀποκαταστἀσεως τῶν Τσεχοσλοβάκων πάντων εἰς Κράτος ἴδιον.

Τῇ οὖν αἰτήσει τῶν ἐν Τσεχοσλοβακίᾳ τέκνων τῆς Ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας φιλοστόργως διατεθέντες καί τοῦ καθήκοντος ἡμῶν τοῦ ποιμαντορικῶς προνοεῖν περί τῶν ὀρθοδόξων παροικιῶν τῶν ἔξω τῶν ὁρίων ἑκάστης τῶν ἐπί μέρους Ἁγίων Ἐκκλησιῶν τήν φωνήν ἐνωτισάμενοι, ἔγνωμεν μετά τῶν περί ἡμᾶς Ἱερωτάτων Μητροπολιτῶν καί ὑπερτίμων, συνοδικῶς διασκεψάμενοι, ἀποκαταστῆσαι διά πράξεως κανονικῆς τά τῆς Ὀρθοδοξίας ἐν Τσεχοσλοβακίᾳ πράγματα, ὥστε "πάντα εὐσχημόνως καί κατά τάξιν" γίνεσθαι, κατά τήν τοῦ μακαρίου Παύλου παραγγελίαν· "οὐ γἀρ, φησίν, ἀκταστασίας ὁ Θεός ἀλλά τάξεως καί εἰρήνης".

Ὅθεν ἐν Ἁγίῳ Πνεύματι συνοδικῶς ἀποφαινόμενοι, ὁρίζομεν ὅπως ἀπό τοῦ νῦν οἱ ἐν τῇ θεοφρουρήτῳ Δημοκρατίᾳ τῆς Τσεχοσλοβακίας βιοῦντες ὀρθόδοξοι χριστιανοί μετά τῶν ἱδρυμάτων αὐτῶν ὦσι συγκεκροτημένοι εἰς μίαν ἑνιαίαν ἐκκλησιαστικήν περιφέρειαν, ἔχουσαν μέν τό ὄνομα "Ὀρθόδοξος Ἀρχιεπισκοπή Τσεχοσλοβακίας", τηροῦσαν δέ ἀπαρασαλεύτως τάς ἀκολούθους διατάξεις:

Α΄) Ἡ Ἀρχιεπισκοπή αὕτη, τεθεμελιωμένη ἐπί τῶν δογμάτων καί τῶν ἱερῶν Ἀποστολικῶν καί Συνοδικῶν Κανόνων καί τῶν λοιπῶν Ἐκκλησιαστικῶν Διατάξεων τῆς Μιᾶς, Ἁγίας, Ὀρθοδόξου, Καθολικῆς καί Ἀποστολικῆς Ἐκκλησίας καί κρατοῦσα τόν μετά τοῦ Ἁγιωτάτου Ἀποστολικοῦ καί Πατριαρχικοῦ Οἰκουμενικοῦ Θρόνου κανονικόν σύνδεσμον, περιλαμβάνει ἔν γε τῷ παρόντι τρεῖς Ἐπισκοπάς, ἤτοι τήν Ἐπισκοπήν Πράγας, τήν Ἐπισκοπήν Μοραβίας καί τήν Ἐπισκοπήν Καρπαθορρωσίας, δυναμένας ἀργότερον αὐξηθῆναι κατά λόγον τῶν ποιμαντορικῶν ἀναγκῶν τῆς ἐν Τσεχοσλοβακίᾳ Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας.

Β΄) Ὁ Ἐπίσκοπος ὁ ἐδρεύων ἐν Πράγᾳ τιτλοφορεῖται "Ἀρχιεπίσκοπος Πράγας καί πάσης Τσεχοσλοβακίας", ὑπό τήν προεδρείαν δέ αὐτοῦ συνέρχονται οἱ Ἐπίσκοποι εἰς Σύνοδον τακτικῶς μέν δίς τοῦ ἔτους, πρό τοῦ θείου Πάσχα καί κατά τό φθινόπωρον, ἐκτάκτως δέ ὁσάκις ἄν κληθῶσιν ὑπό τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, συνέρχεται δέ ὅπου ἄν ὁρίσῃ ὁ Ἀρχιεπίσκοπος.

Γ΄) Ἡ Σύνοδος τῆς Ἀρχιεπισκοπής Τσεχοσλοβακίας ἔχει πάσας τάς ἐξουσίας καί τάς εὐθύνας, ἅς οἱ ἱεροί κανόνες τῇ Συνόδῳ τῆς Ἐπαρχίας ἀναγράφουσιν, ὑπέχουσα εὐθυνας ἐνώπιον τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου καί τῆς περί Αὐτόν Ἁγίας Συνόδου΄διά τήν παραφυλακήν τῶν θείων δογμάτων καί τῆς κανονικῆς τάξεως ἐν τῇ δικαιοδοσίᾳ αὐτῆς.

Δ΄) Τούς Ἐπισκόπους προτείνει μέν ὁ κλῆρος καί ὁ λαός τῆς Ἐπισκοπικῆς δικαιοδοσίας, ψηφίζει δέ ἡ Σύνοδος, τό κῦρος δέ τῶν γενομένων ἀνήκει εἰ μέν πρόκειται περί Ἐπισκόπου, τῶ Ἀρχιεπισκόπῳ, εἰ δέ πέρί τοῦ Ἀρχιεπισκόπου αὐτοῦ, τῶ Οἰκουμενικῷ Πατριάρχῃ, ἕως οὗ δέ συκροτηθῆ ἡ τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς Σύνοδος, ἡ ψῆφος ἐπί ἐκλογῇ Ἐπισκόπου ἀνήκει τῇ Πατριαρχικῇ Συνόδῳ.

Ε΄) Οὐδείς δύναται προταθῆναι ἤ ἐκλεγῆναι Ἐπίσκοπος, ἐάν μή ᾖ κάτοχος μέν διπλώματος Ὀρθοδόξου Θεολογικῆς Σχολῆς, προδεδοκιμασμένος δέ ἐν κατωτέροις ἱερατικοῖς βαθμοῖς ἐπί χρόνον οὐχ ἥσσονα τῶν τριῶν ἐτῶν καί ἡλικίας οὐχ ἥσσονος τῶν τριάκοντα ἐτῶν.

ΣΤ΄) Οἱ κανονικῶς τοῖς θρόνοις αὐτῶν ἀποκατασταθέντες, ὅ τε Ἀρχιεπίσκοπος καί οἱ λοιποί Ἐπίσκοποι, παραμένουσιν ἰσόβιοι ἐν αὐτοῖς, ἐκτός ἐάν παραιτηθῶσιν οἰκειοθελῶς ἤ ἐκπέσωσιν αὐτῶν κανονικῶς. Ἐπίσκοποι ὑπό τῆς ἰδίας Συνόδου κατακριθέντες, δικαιοῦνται εἰς ἔκκλησιν πρός τόν Οἰκουμενικόν Πατριάρχην, τελεσιδίκως μετά τῆς περί Αὐτόν Συνόδου τῶν Μητροπολιτῶν κρίνοντα.

Ζ΄) Ἕκαστος τῶν Ἐπισκόπων, ποιμαίνων τήν ἑαυτοῦ Ἐπισκοπήν, ἔχει τάς ἐξουσίας καί τάς εὐθύνας, ἅς οἱ ἱεροί κανόνες καί ἡ μακραίων τὴς Ἐκκλησίας πρᾶξις τῷ Ἐπισκοπικῲ ἀξιώματι ἀναγράφουσιν. Εἰδικώτερον δέ μνημονευτέον τῶν δικαιωμάτων καί καθηκόντων ἑκάστου Ἐπισκόπου τοῦ ἁγιάζειν καί τῇ θείᾳ λατρείᾳ καθιεροῦν τούς ναούς καί τούς εὐκτηρίους οἴκους, τοῦ ἀποκαθιστᾶν ἐν αὐτοῖς τούς λειτουργοῦντας καί ψάλλοντας ἱερεῖς, διακόνους καί λοιπούς κληρικούς, τοῦ ἐπιμελεῖσθαι τῆς ἐν εὐσχημοσύνῃ καί τάξει καί πρός τό κοινόν συμφέρον διοικήσεως πάντων τῶν ἐν αὐτοῖς, τοῦ συνάπτειν καί λύειν πνευματικῶς τόν γάμον κατά τάς κειμένας διατάξεις τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας καί τοῦ διανέμειν τό Μύρον τοῦ ἁγίου Χρίσματος, λαμβανόμενον διά τοῦ Ἀρχιεπισκόπου παρά τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου.

Η΄) Παρ' ἑκάστῳ Ἐπισκόπῳ λειτουργεῖ Πνευματικόν Δικαστήριον, ἀποτελούμενον ἐξ αὐτοῦ ὡς Προέδρου ἤ τοῦ νομίμου ἀναπληρωτοῦ αὐτοῦ καί ἐκ δύο Πρεσβυτέρων. Τό Δικαστήριον τοῦτο ἐκδικάζει πρωτοδίκως πάντα τά κανονικά πλημμελήματα τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ, ἐν οἷς καί τά συντρέχοντα εἰς λύσιν τῶν γαμικῶν δεσμῶν. Τῶν Ἐπισκοπικῶν Διακστηρίων αἱ ἀποφάσεις ἐκκαλοῦνται πρός τήν Σύνοδον τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, τελεσιδίκως ἀποφασίζουσαν.

Θ΄) Ὀφείλουσι μνημονεύειν ἐν τοῖς μυστηρίοις καί ταῖς τελεταῖς οἱ μέν ἱερεῖς καί διάκονοι τοῦ οἰκείου Ἐπισκόπου, οἱ δέ Ἐπίσκοποι τοῦ Ἀρχιεπισκόπου, ὁ δέ Ἀρχιεπίσκοπος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου, δι΄ οὗ ἡ κοινωνία μετά πάσης Ἐπισκοπῆς Ὀρθοδόξων τῶν ὀρθοτομούντων τόν λόγον τῆς τοῦ Χριστοῦ ἀληθείας.

Τῶν διατάξεων τούτων ὡς βάσεως ἀπαρασαλεύτου φυλαττομένης, ὁ Ἀρχιεπίσκοπος καί οἱ Ἐπίσκοποι μετά τοῦ κλήρου καί τοῦ λαοῦ ἔχουσι τό ἐλεύθερον ὀργανῶσαι ἐν ταῖς λεπτομερείαις τήν ἐν Τσεχοσλοβακίᾳ Ὀρθόδοξον Ἐκκλησίαν κατά τάς ἀπαιτήσεις τῶν νόμων τῆς Χώρας αὐτῶν, ὑπό τόν ἀπαραίτητον ὅρον ὅπως μηδεμία διάταξις τῶν σχετικῶν ὀργανισμῶν εὑρεθῇ ἀντικειμένη τῇ διδασκαλίᾳ καί τοῖς κανόσι τῆς Ἁγίας Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, ὡς οὗτοί εἰσιν ἡρμηνευμένοι ἐν τῇ πράξει τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριαρχείου, οὗ ἕνεκεν οὐδείς μέν ἐνοριακός κανονισμός ἔσται ἔγκυρος, ἐάν μή φέρῃ τήν ἔγκρισιν τοῦ ἁρμοδίου Ἐπισκόπου ἤ τῆς Συνόδου τῆς Ἀρχιεπισκοπῆς, οὐδείς δέ κανονισμός τῆς ὅλης Ἀρχιεπισκοπῆς τεθήσεται ἐν ἱσχύϊ, ἐάν μή πρότερον κυρωθῇ ἐν Συνόδῳ ὑπό τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου.

Παραγγέλομεν δέ πατρικῶς τῷ τε κλήρῳ καί τῷ λαῷ, ὡς τέκνοις ἐν Χριστῷ ἡμῶν ἀγαπητοῖς, τιμᾶν τούς Ποιμένας αὐτῶν καί Διδασκάλους καί ὡς ἡγουμένοις καί πνευματικοῖς αὐτῶν πατράσι "πείθεσθαι καί ὑπείκειν", κατά τήν τοῦ Παύλου ἐντολήν, "ἵνα μετά χαρᾶς τό ἔργον τῆς ποιμαντορικῆς διακονίας ἐπιτελῶσι καί μή στενάζοντες".

Ταῦτα οὕτω δόξαντα καί κριθέντα, ἐκυρώθησαν Συνοδικῶς, εἰς μόνιμον δέ τούτων παραφυλακήν ἐκδίδοται ὁ Πατριαρχικός καί Συνοδικός οὗτος Τόμος, καταστρωθείς μέν καί ὑπογραφείς καί ἐν τῷ Κώδικι τῆς καθ΄ ἡμᾶς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας ἐγχειρισθείς δέ ἐν ἴσῳ καί ἀπαραλλάκτῳ τῷ Σεβασμιωτάτῳ Ἀρχιεπισκόπῳ Πράγας καί πάσης Τσεχοσλοβακίας κυρίῳ Σαββατίῳ ἐπί τῇ χειροτονίᾳ αὐτοῦ.

Ἐν τοῖς Πατριαρχείοις, κατά μῆνα Μάρτιον ͵αϠκγʹ, Ἰνδικτιῶνος ΣΤ΄.

+ Ὁ Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως Μελέτιος, ἀποφαίνεται.

+ Ὁ Καισαρείας Νικόλαος.

+ Ὁ Νικαίας Βασίλειος.

+ Ὁ Χαλκηδόνος Γρηγόριος.

+ Ὁ Ρόδου Ἀπόστολος.

+ Ὁ Κορυτσᾶς Ἰωακείμ.

+ Ὁ Βάρνης Νικόδημος.

+ Ὁ Δυρραχίου Ἰάκωβος.

+ Ὁ Βελεγράδων Ἰωακείμ.