Οι επιστημονικές κοινότητες των Βαλκανικών χωρών, ιδιαίτερα στους τομείς των ανθρωπιστικών επιστημών, βρίσκονται αντιμέτωπες με το πρόβλημα της γλωσσικής επικοινωνίας, καθώς η αμοιβαία γλωσσομάθεια περιορίζεται σε ένα μικρό κύκλο ειδικών. Το γεγονός αυτό έχει προκαλέσει δυσχέρειες στη διάχυση της παραγόμενης γνώσης, έχει θέσει εμπόδια στη σφαιρική βιβλιογραφική ενημέρωση και την ταχεία πρόσβαση στις σύγχρονες επιστημονικές προσεγγίσεις που αναπτύσσονται σε κάθε χώρα, ενώ παράλληλα συχνά έχει γίνει πρόξενος παρανοήσεων και σφαλμάτων. Ειδικότερα όσον αφορά τις ελληνικές ιστορικές σπουδές, η πρόσβαση στη βιβλιογραφία των βαλκανικών χωρών καθίσταται επιτακτική, καθώς οι κοινές τύχες των λαών της περιοχής στο πλαίσιο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, τα ρευστά σύνορα και η όσμωση σε πολλά σημεία μεταξύ των λαών της περιοχής έχουν συγκροτήσει ένα κοινό ιστορικό υπόβαθρο πρόσφορο σε συγκριτικές προσεγγίσεις, ενώ ταυτόχρονα έχουν οδηγήσει ώστε να ενταχθούν θέματα ελληνικού ενδιαφέροντος στις προτεραιότητες της ιστοριογραφίας και άλλων βαλκανικών κρατών.

Το Τμήμα Νεοελληνικών Ερευνών του Ινστιτούτου Ιστορικών Ερευνών αποφάσισε να συγκροτήσει ψηφιακή βιβλιοθήκη με μεταφράσεις επιλεγμένων μελετών που άπτονται θεμάτων της ιστορίας του Νέου Ελληνισμού και έχουν ήδη εκδοθεί σε κάποια από τις βαλκανικές γλώσσες ή στα ρωσικά. Στην αρχική φάση, το έργο θα επικεντρωθεί κατά κύριο λόγο στη μετάφραση μελετών σχετικών με τον ύστερο 18ο και τον αρχόμενο 19ο αιώνα, καθώς το ΚΝΕ έχει εντάξει την περίοδο αυτή και την έκδοση αρχειακών πηγών στις ερευνητικές του προτεραιότητες. Παράλληλα, θα επιδιωχθεί συνεργασία με άλλους επιστημονικούς φορείς που διαθέτουν αντίστοιχο υλικό σε ψηφιακή μορφή ή συμφωνούν να ενταχθεί μια ανάλογη πρωτοβουλία στις επιστημονικές τους δράσεις.

Η ψηφιακή βιβλιοθήκη των μεταφρασμένων μελετών, η οποία φέρει το διακριτικό τίτλο ''Instrumenta Studiorum Balkanica'', θα επιδιώξει να αποτελέσει ένα ανοικτό και εύκολο στην πρόσβαση μέσο επικοινωνίας, το οποίο θα τροφοδοτείται ανάλογα με την πρόοδο του έργου με νέο υλικό. Προβλέπονται μεταφράσεις από τα τουρκικά, αλβανικά, βουλγαρικά, σερβικά, ρουμανικά, ρωσικά, που θα πραγματοποιούνται κατά κύριο λόγο από νέους ερευνητές, γνώστες των σχετικών γλωσσών, οι οποίοι εργάζονται ερευνητικά σε σχετικά θέματα, σε συνεργασία με τους ερευνητές του ΚΝΕ που θα έχουν και την επιστημονική ευθύνη του έργου. Με τον τρόπο αυτό θα εξασφαλιστεί η επιστημονική συνάφεια του μεταφραστή με το αντικείμενο της εργασίας του και παράλληλα θα δοθεί η δυνατότητα σε νέους επιστήμονες να δοκιμαστούν στη γλωσσική επεξεργασία κειμένων της ειδίκευσής τους.

Με τη δράση αυτή το ΚΝΕ επιδιώκει να καταστήσει ευχερή την επικοινωνία της ελληνικής επιστημονικής κοινότητας με τα πορίσματα της σύγχρονης βαλκανικής ιστοριογραφίας, να πλουτίσει την ελληνόφωνη βιβλιογραφία, να προσφέρει την ευκαιρία σε ξένους επιστήμονες να κάνουν γνωστό το έργο τους στο ελληνικό κοινό και να τροφοδοτήσει την επιστημονική κοινότητα με χρήσιμα εργαλεία έρευνας. Παράλληλα, ελπίζει ότι η ιστοσελίδα θα λειτουργήσει ως ένας ανοικτός δίαυλος επικοινωνίας και επαφής μεταξύ των επιστημόνων των βαλκανικών χωρών, θα διευρύνει τις γνώσεις τους και θα ενισχύσει την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο σε κάθε χώρα προσεγγίζονται τα ιστορικά ζητήματα.

Στην πρώτη φάση του έργου επιλέχθηκε η μετάφραση μελετών σχετικών με τον Αλή πασά, καθώς η σχετική θεματολογία έχει αποτελέσει έναν από τους τομείς επιστημονικής δράσης του Τμήματος Νεοελληνικών Ερευνών. Σε ορισμένες μελέτες οι μεταφραστές επέλεξαν να συνοδεύσουν τη μετάφραση που πραγματοποίησαν με πλούσιο σχολιασμό και εποπτικό υλικό ιδιαίτερα βοηθητικά για τον αναγνώστη.

Για να μεταβείτε στη ψηφιακή συλλογή πατήστε εδώ.

Πηγή:Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών - Ινστιτούτο Ιστορικών Ερευνών -Τμήμα Νεοελληνικών Ερευνών