Στην ανώτερη βαθμίδα των δημοτικών τραγουδιών ετάξαμε τα «διηγηματικά». Μπορούμε να τα μοιράσουμε σε δυο κατηγορίες, στα «» και στα κυρίως διηγηματικά, αυτά που ο λαός ονομάζει . […]

Τα πιο γνωστά ακριτικά τραγούδια είναι του Αρμούρη, των γιων του , του Πορφύρη και τα τραγούδια του κύκλου του θανάτου του , ενώ οι περισσότερο διαδεδομένες παραλογές σε όλη την Ελλάδα είναι: Του γεφυριού της και του Του νεκρού . Κυριαρχεί και σ’ αυτά ο ίδιος αρρενωπός και αδυσώπητος κόσμος, όπως και στα ακριτικά, με πολλή ανάμειξη του υπερφυσικού αλλά και του τραγικού στοιχείου, καθώς και η παρουσία μιας άτεγκτης μοίρας.

Το τραγούδι του νεκρού αδερφού είναι πιο συνταρακτικό στην τραγικότητά του: είναι η υπερφυσική ιστορία της «Μάνας με τους εννιά της και με τη μια της » και του νεκρού αδερφού που τον σηκώνουν από το μνήμα οι της μητέρας, για να εκπληρώσει την υπόσχεσή του, να της φέρει πίσω την παντρεμένη στα ξένα κόρη της.

[…] τα κυρίως απαγγέλλονται κατά τις διάφορες φάσεις της νεκρικής τελετής, δηλαδή κατά την πρόθεση του νεκρού, κατά την κηδεία, κατά τον ενταφιασμό, και αργότερα κατά τα μνημόσυνα. […]

Τα τραγούδια εξυμνούν την ελεύθερη ζωή στα βουνά, σε αντίθεση προς τον προσκυνημένο κάμπο όπου ο χριστιανός υποφέρει από την καταπίεση των Τούρκων και τη διπροσωπία των κοτζαμπάσηδων· περιγράφουν την ομαδική ζωή και τους γενναίους συντρόφους· καμαρώνουν για το όπλο τους που δεν το αποχωρίζονται ούτε τη νύχτα όταν ξαποσταίνουν, πάντοτε έτοιμοι, σε κάποια σπηλιά.

Ο πιο συνηθισμένος στίχος του δημοτικού τραγουδιού είναι ο δεκαπεντασύλλαβος. […] Ο δεκαπεντασύλλαβος ήταν πάντως συνηθισμένος στίχος και στη λόγια λογοτεχνία από τον 10ο και τον 12ο αιώνα, ονομαζόταν «», που σημαίνει «κοινόχρηστος», και ίσως η ηλικία του να μην είναι παλαιότερη. […]