Φωνηεντόληκτα ρήματα σε -μι
Ενεργητική φωνή
αρχικοί
χρόνοι |
σύνθετα |
παράγωγα |
ἵστημι :
στήνω
ἵστην
στήσω
ἔστησα
στήσας
ἔχω
ΠΡΟΣΟΧΗ
στήσας
εἶχον
|
ἀνίστημι:
στήνω κάτι όρθιο, ἀνασταίνω
αναστατώνω
καθίστημι:
ορίζω, διορίζω, νομοθετώ
μεθίστημι:
αλλάζω, μεταβάλλω
παρίστημι:
παρουσιάζω
ἀνθίστημι:
στήνω εναντίον
ἐφίστημι:
τοποθετώ πάνω σε κάτι
+ τόν νουν: εφιστώ την
προσοχή
ἀφίστημι:
απομακρύνω
ἀντικαθίστημι
συνίστημι:
στήνω μαζί, συνδυάζω,
συγκροτώ
κ.λ.π. |
στάση
και όλα τα σύνθετα (ανά, παρά,
κατά, διά, αντί, περί, υπό, σύν, εν, εκ, μετά κ.λ.π.)
-στάτης
-στημα
-ιστώ
-στατώ
-σταίνω
σταθμός,
στάθμη,
κ.λ.π. |
τίθημι :
θέτω, τοποθετώ
ἐτίθην
θήσω
ἔθηκα
τέθηκα/τέθεικα |
ἀνατίθημι:
επιρρίπτω, αναφέρω
αφιερώνω( >ανάθεμα)
κατατίθημι:
πληρώνω, φυλακίζω
διατίθημι:
διανέμω, διευθετώ
μετατίθημι:
μεταθέτω
παρατίθημι:
παραθέτω
ἐπιτίθημι:
επιθέτω ( τοποθετώ επί τινος)
προτίθημι:
παραθέτω
εκθέτω νεκρό (> πρόθεση)
ἐκτίθημι
προστίθημι:
πλησιάζω, προσαρμόζω
συντίθημι:
συνθέτω, συνάπτω,
κατασκευάζω |
-θέτης
θέση
(ανά-, παρά-, κατά-, διά-, σύν-,
αντί-, επί-, υπό- εν-, εκ-,πρό-, προσ-, κ.λ.π.)
θεσμός
θήκη
(και σύνθετα)
θετός
θετικός
κ.λ.π. |
ἵημι:
ρίχνω
ἵην
-ήσω
-ηκα
προσοχή:
εῖκα
διατηρείται
η δάσυνση |
ἵημι: ρίχνω,
στέλνω
ἀνίημι:
αναπέμπω, στέλνω πίσω
εγκαταλείπω,
χαλαρώνω
ἀφίημι:
αφήνω, απολύω, πετώ,
χωρίζω,
ανέχομαι
ἐφίημι:
στέλνω προς κάποιον,
ρίχνω
εναντίον κάποιου
απολύω,
χαλαρώνω
μεθίημι:
χαλαρώνω, αποβάλλω
προϊημι:
πετώ, εκσφενδονίζω
προαποστέλλω
ἐξίημι:
αποστέλλω
παρίημι:
παραλείπω, αφήνω κάτι να
πέσει κοντά |
άνεση/άνετος
άφεση/αφετηρία
έφεση
(επιθυμία)
ένεση
εφέτης
εφετείο
χειραφέτηση
κάθετος/καθετήρας
σύνεση
συνετός
ύφεση
κ.λ.π. |
δίδωμι:
δίνω, παρέχω, χαρίζω
ἐδίδουν
δώσω
ἔδωκα
δέδωκα
ἐδεδώκειν |
ἀναδίδωμι:
δίνω προς τα πάνω
παράγω, φέρω
διαδίδωμι:
δίνω από χέρι σε χέρι
μεταδίδωμι:
δίνω μέρος από κάτι
ἐπιδίδωμι:
δίνω δωρεάν ως προίκα
ἀποδίδωμι:
δίνω πίσω κάτι που χρωστάω
ἐνδίδωμι:
δίνω στα χέρια, υποχωρώ
ἐκδίδωμι:
παντρεύω την κόρη
δανείζω
καταδίδωμι
ἀνταποδίδωμι
κ.λ.π. |
δόση
(αντί-, παρά-, κατά-, διά-,
κ.λ.π.)
δώρο
δότης
(και σύνθετα)
ανέκδοτος
ανένδοτος
δωσίλογος
κ.λ.π. |
Ασκήσεις:
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις
του ενεστώτα (+απαρ. και μετ.) και παρατατικού τα ρήματα: ἀνίστημι, κατατίθημι,
ἐφίημι, παραδίδωμι.
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις
του αορίστου (+ απαρ. και μετ. ) τα ρήματα : καθίστημι, μετατίθημι, ἀφίημι,
ἀποδίδωμι
-
συνίστημι, ἀνίημι, κατατίθημι,
παραδίδωμι: Να γραφεί το β΄ενικό και β΄πληθ. οριστικής σε όλους τους χρόνους
-
προθείην, ἀπόδος, συνισταίημεν,
ἀποστήσω, μετατιθέασι: Να γίνει χρονική και εγκλιτική αντικατάσταση
-
Να γραφούν απαρέμφατα και μετοχές
ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων: μεθίστημι, ἐφίστημι, ἀντικαθίστημι,
ἀφίστημι, μετατίθημι, συντίθημι, ἀφίημι, μεθίημι, ἐνδίδωμι, ἐκδίδωμι,
καταδίδωμι
-
Να κλιθούν στα τρία γένη οι
μετοχές: στήσας, παριστάς, ἀφείς, μετατιθείς, ζευγνύς, παραδούς
Φωνηεντόληκτα ρήματα σε -μι
Μέση φωνή
αρχικοί
χρόνοι |
σύνθετα |
ἵσταμαι
ἵστάμην
στήσομαι/σταθήσομαι
ἔστην*/ἐστησάμην/ἐστάθην
ἕστηκα
προσοχή στους
δεύτερους τύπους
ἑστήκειν/εἱστήκειν
(βλ.
Γραμμ. Σελ.
229)
* ΠΡΟΣΟΧΉ στο
πνεύμα, προσοχή στους σύνθετους τύπους
|
ἀνίσταμαι:
σηκώνομαι όρθιος
καθίσταμαι:
εγκαθίσταμαι, διορίζομαι
μεθίσταμαι:
αποχωρώ, αποθνήσκω
παρίσταμαι:
είμαι παρών, βοηθώ
ἀνθίσταμαι
διίσταμαι
ἐπανίσταμαι:
επαναστατώ
ἐφίσταμαι:
επιβάλλομαι
ἀφίσταμαι:
απέχω, απομακρύνομαι
αποστατώ
ὑφίσταμαι:
υποτάσσομαι
κρύπτομαι
υπόσχομαι
προίσταμαι |
τίθεμαι
ἐτιθέμην
θήσομαι/τεθήσομαι
ἐθέμην/
ἐτέθην
τέθειμαι/τέθημαι/κεῖμαι
ἐκείμην |
ἀνατίθεμαι: διηγούμαι σε κάποιον και ζητώ τη γνώμη του
κατατίθεμαι:
τακτοποιώ,ορίζω, αποφασίζω
διατίθεμαι:
διαθέτω κάτι κατά τη βούλησή μου, πουλώ
προτίθεμαι:
προβάλλω, επιδεικνύω, προτιμώ, (παθ.) προτείνομαι, ορίζομαι
μετατίθεμαι
παρατίθεμαι
ἀντιτίθεμαι
ἐπιτίθεμαι
ἐκτίθεμαι
συντίθεμαι |
ἵεμαι
ἱέμην
-ήσομαι,-εθήσομαι
η δάσυνση
-είμην, -ηκάμην,
-είθην
παραμένει
-εῑμαι
(προσοχή
-είμην
στα
σύνθετα
|
ἀνίεμαι:
είμαι χαλαρός, άνετος, απολύω
(ανειμένως: άνετα, απεριόριστα)
ἀφίεμαι:
αφήνω, ελευθερώνω
ἐφίεμαι:
διατάζω
(+ γεν.) : σφοδρά επιθυμώ
καθίεμαι:
εφορμώ
συνίεμαι:
έρχομαι σε συμφωνία
προϊεμαι:
στέλνω κάτι μακριά, παραιτούμαι, εγκαταλείπω
(παθ. ) απορρίπτομαι, περιφρονούμαι
ἐξίεμαι:
απαλλάσσομαι από κάτι
προσίεμαι:
ανέχομαι, παραδέχομαι
+ απαρ.: ριψοκινδυνεύω
ἐπαφίεμαι:
εμπιστευομαι |
δίδομαι
ἐδιδόμην
δώσομαι/δοθήσομαι
-εδόμην/εδόθην
δέδομαι
ἐδεδόμην |
παραδίδομαι
εκδίδομαι
καταδίδομαι
κ.λ.π. |
Ασκήσεις:
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις
του ενεστώτα (+απαρ. και μετ.) και παρατατικού τα ρήματα: ἀνίσταμαι,
κατατίθεμαι, ἐφίεμαι, παραδίδομαι.
-
Να κλιθούν σ’ όλες τις εγκλίσεις
του αορίστου (+ απαρ. και μετ. ) τα ρήματα : καθίσταμαι, μετατίθεμαι, ἀφίεμαι,
ἀποδίδομαι
-
συνίσταμαι, ἀνίεμαι, κατατίθεμαι,
παραδίδομαι: Να γραφεί το γ΄ ενικό. οριστικής σε όλους τους χρόνους
-
ἀπέστη, μετατιθεῖο, συνίενται,
παρεδόθησαν: Να γίνει χρινική και εγκλιτική αντικατάσταση
-
Να γραφούν απαρέμφατα και μετοχές
ενεστώτα και αορίστου των ρημάτων: μεθίσταμαι, μετατίθεμαι, ἀνίεμαι, ἐκδίδομαι
-
καθίσταμαι: Να κλιθούν: α) η
οριστική παρακειμένου (και οι διπλοί τύποι) β) οι μετοχή παρακειμένου (καθεστηκώς-υῖα-ός/
καθεστώς- ῶσα- ώς)
επιμέλεια:
Χριστίνα
Παπαγγελή
Ημερομηνία
τελευταίας επεξεργασίας:
Πέμπτη, 03. Μαΐου 2007
|