φιλολογικές σελίδες

[αρχική]  [αρχαία ελληνικά]  [έκθεση - έκφραση]  [λογοτεχνία]  [ιστορία]  [διάφορα]  [σύνδεσμοι]

ΟΙ ΛΑΟΙ ΤΗΣ ΜΕΣΟΠΟΤΑΜΙΑΣ

(Προϊστορία –Ιστορία)

 

Σουμέριοι
Ακκάδιοι
Βαβυλώνιοι
Ασσύριοι
Χαλδαίοι
Ελασίτες
Κασσίτες

ΠΡΟΪΣΤΟΡΙΑ

7η χιλιετία
πέρασμα από το θηρευτικό (συλλεκτικό) στάδιο οικονομίας
στο παραγωγικό στάδιο για ΠΡΩΤΗ φορά στην ιστορία του
ανθρώπου
 

 

ΙΣΤΟΡΙΑ

Σουμέριοι

4η χιλιετία

  1. πολιτική οργάνωση σε ανεξάρτητες πόλεις-κράτη + ισχυρά τείχη

  2. ανάκτορα με ζιγκουράτ (= ναοί)

  3. τροχός:  άρδευση, άρμα

  4. μεταλλικά εργαλεία: τελειοποίηση αρότρου

  5. χρήση πλίνθου (κεραμίδι): οικοδομικό υλικό, υλικό γραφής

  6. αποβουτύρωση γάλακτος

  7. σφηνοειδής γραφή

  8. νομίσματα (ράβδοι χρυσού ή ασημιού)

 

Ακκάδιοι

(σημιτικής καταγωγής)            

3η χιλιετία – 18ο αιώνα π.Χ.
(σημιτικής καταγωγής) πρωτ.: Ακκάδ
 

 

Αρχαίο Βαβυλωνιακό κράτος

18ος αιώνας π.Χ.
ηγεμόνας Χαμμουραμπί ενώνει τους λαούς σε ενιαίο κράτος
 πρωτ. Βαβυλώνα
νομοθεσία
 

 

Ασσύριοι

(σκληροτράχηλοι, πολεμικοί)

 12ος αιώνας π.Χ.
 πρωτ. Νινευί
 

 

Νέο Βαβυλωνιακό Κράτος

612 π.Χ.
 οι υποτελείς κατέλαβαν τη Νινευί
 πρωτ. Βαβυλώνα (ενα απ’ο τα 7 θαύματα του κόσμου)
ακμή επί Ναβουχοδονόσορα
 

 

Πέρσες  

 538 π.Χ.

 

 

Μ. Αλέξανδρος

330 π. Χ.

 

 

 

Ο κήπος της Εδέμ έγινε κόλαση

Ενας πολιτισμός αιώνων μετράει ώρες ως την καταστροφή του, αφού οι βόμβες που πέφτουν στο Ιράκ δεν είναι προγραμματισμένες να προστατεύουν τα μνημεία

Τα ονόματα θυμίζουν περασμένα, αρχαία βασίλεια. Των Σουμερίων, των Ακκαδίων, των Βαβυλωνίων, των Ασσυρίων. Μιλούν για μεγάλους βασιλιάδες, όπως ο Χαμουραμπί ή ο Ναβουχοδονόσορας, και για μεγάλους κατακτητές, όπως ο Μέγας Αλέξανδρος. Μνημονεύονται στις ιστορίες της Βίβλου και αποτελούν ορόσημα στους αρχαιολογικούς χάρτες. Και στην παγκόσμια ιστορία, εκεί, σ' αυτή την εύφορη κοιλάδα της Μεσοποταμίας ανάμεσα στον Τίγρη και στον Ευφράτη τοποθετείται η κοιτίδα του πρώτου πολιτισμού. Δεν είναι περίεργο μάλιστα που και ο Κήπος της Εδέμ βρισκόταν και αυτός εκεί. Ενας παράδεισος, το υλοποιημένο όνειρο του ανθρώπου για την απόλυτη ευτυχία. Με ανοιχτές πληγές όμως σήμερα, από τις βόμβες της πολιτισμένης Δύσης, που έχει απολέσει τη μνήμη της και έχει βαλθεί να καταρρίψει όλους τους μύθους. Η γη του Ιράκ με τη μεγάλη ιστορία δοκιμάζεται για μία ακόμη φορά. Ενας παράδεισος που μετατράπηκε σε κόλαση.

Τα περισσότερα από τα παλάτια και τους ναούς των αρχαίων πολιτισμών που άνθησαν στην περιοχή της Μεσοποταμίας έχουν καταρρεύσει εδώ και αιώνες. Ηδη όμως από τα μνημεία που έχουν απομείνει, και μετρούνται σε χιλιάδες, η ιστορία αναδύεται αδιάψευστη.

Σε μια χώρα χωρίς λόφους, όπου κάθε έξερμα του εδάφους σημαίνει τις περισσότερες φορές την ύπαρξη ενός αρχαίου οικισμού, όπως λένε οι αρχαιολόγοι, οι βομβαρδισμοί, οι μάχες και η επέλαση στρατευμάτων αλλά και τα όποια οχυρωματικά έργα αποτελούν μια μεγάλη απειλή. Πολλά μνημεία άλλωστε βρίσκονται κοντά σε αεροπορικές βάσεις, διυλιστήρια ή χημικά εργαστήρια, τα οποία είχαν γίνει στόχοι και κατά τη διάρκεια του Πολέμου του Κόλπου.

 

Η λεηλασία των αρχαίων

 

Η Ουρ, πατρίδα του Αβραάμ και φημισμένη σουμερική πόλη, ίσως μάλιστα η πρώτη πόλη του κόσμου, βρίσκεται κοντά σε αεροπορική βάση η οποία είχε χτυπηθεί το 1991. Το Μπασρά Αλ Κούρνα, εκεί όπου θεωρείται ότι βρισκόταν ο Κήπος της Εδέμ και σήμερα υπάρχει ένα αρχαίο δέντρο, γνωστό ως το «Δέντρο του Αδάμ», γειτονεύει με ένα χημικό εργοστάσιο. Το ίδιο και ο βωμός του Ιμάμ Αλ Χουσεΐν, το πιο γνωστό ισλαμικό ιερό, που βρίσκεται κοντά σε εργοστάσιο χημικών όπλων, βομβαρδισμένο ήδη από το 1991 καθώς ήταν μέσα στο βεληνεκές των πυραύλων.

Δεν είναι μόνον οι βομβαρδισμοί όμως ο κίνδυνος, αφού καταστροφές, λόγω της εγκατάλειψης, προκλήθηκαν και από τις κυρώσεις που είχαν επιβληθεί στο Ιράκ τα τελευταία χρόνια. Οι συνθήκες φτώχειας οδήγησαν στη λεηλασία των αρχαιολογικών χώρων που είχαν πολύ σημαντικά ευρήματα, ενώ και μετά τη μεταφορά των σημαντικότερων από αυτά στη Βαγδάτη πολλά κατέληξαν τελικώς στην αγορά της Δύσης.

Τόσο οι ΗΠΑ όσο και η Βρετανία δεν μπορούν να προφασισθούν άγνοια της κατάστασης, παρ' ότι οι πρώτες δεν έχουν υπογράψει το Καταστατικό της Διάσκεψης της Χάγης το 1954 περί «Προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς σε περίπτωση ένοπλης σύρραξης» και η δεύτερη δεν το έχει επικυρώσει. Αλλωστε η Βρετανία επισήμως δηλώνει ότι γενικώς δεσμεύεται στην προστασία ιστορικών μνημείων, αντικειμένων τέχνης, αρχαιολογικών χώρων και χώρων λατρείας από επιθετικές ενέργειες εναντίον τους. Προφανώς εννοεί και τις δικές της.

Προσπάθειες διάσωσης της ιστορικής μνήμης

Είναι γνωστό ότι εδώ και μήνες, εν όψει του επερχόμενου πολέμου στο Ιράκ, όλοι οι αρχαιολογικοί θησαυροί του Μουσείου της Μοσούλης συγκεντρώθηκαν και φυλάχθηκαν σε ασφαλές έδαφος. Ενα μάθημα που πήραν οι Ιρακινοί μετά τις μεγάλες καταστροφές τις οποίες προκάλεσαν οι Βρετανοί και οι Αμερικανοί κατά τον Πόλεμο του Κόλπου και μετά τη λεηλασία που ακολούθησε στο αμέσως επόμενο μεσοδιάστημα αναρχίας στη χώρα. Οι κίνδυνοι για τις αρχαιότητες από τον πόλεμο που έχει ξεσπάσει επομένως θεωρούνται αναμενόμενοι από τους Ιρακινούς. Αλλά όχι φυσικά και αποδεκτοί. Διευθυντής αρχαιοτήτων του Ιράκ ο κ. Μανάλ Τζαμπάρ, δεν έκρυβε πριν από την αμερικανική επίθεση την ανησυχία του, σε δηλώσεις του σε διεθνή δίκτυα, για τη μοίρα των ανεκτίμητων αρχαιοτήτων της χώρας του. Ελπίζοντας ταυτόχρονα ωστόσο ότι τα μέτρα που είχαν ληφθεί, με κυριότερο τη μεταφορά των αρχαίων έργων σε μυστικά, υπόγεια καταφύγια, θα είναι αρκετά για την προστασία τους.

Τι γίνεται όμως με τα αντικείμενα τα οποία λόγω της μοναδικότητάς τους ή λόγω κακής διατήρησής τους δεν μπορούν να μετακινηθούν, όπως επίσης και με τους τεράστιους ογκόλιθους των μνημείων; Εδώ η κατάσταση αφήνεται σχεδόν στην τύχη της. Αν μια βόμβα χτυπήσει ένα μουσείο, οι συνέπειες πολύ απλά μπορεί να είναι η εξάλειψη μιας ιστορίας 6.000 ετών.

Τους τελευταίους μήνες που οι Ηνωμένες Πολιτείες ετοιμάζονταν για πόλεμο, και παρ' ότι βεβαίως το πρώτιστο ενδιαφέρον όλων επικεντρωνόταν στη μοίρα των ανθρώπων, ιστορικοί και αρχαιολόγοι από όλον τον κόσμο είχαν μιαν άλλη αποστολή: να ενδιαφερθούν για την τύχη των μνημείων. Με το πρόσφατο παρελθόν, όχι μόνον του Ιράκ αλλά και του Αφγανιστάν, νωπό στις μνήμες, μια διεθνής ομάδα ιστορικών και αρχαιολόγων, αγωνιώντας για την πιθανότητα επανάληψης των καταστροφών, προσπάθησαν να ευαισθητοποιήσουν το αμερικανικό υπουργείο Εθνικής Αμυνας. Μια από τις κύριες πρωτοβουλίες τους ήταν να προμηθεύσουν τους αρμοδίους με χάρτες όπου περιλαμβάνονται όλα τα αρχαία ερείπια και τα αρχιτεκτονικά μνημεία που είναι σπαρμένα στο Ιράκ. Μοναδική τους ελπίδα ότι ίσως οι στρατιωτικοί δεν θα τα πετύχουν. Κάτι που θα αργήσουμε να μάθουμε.

  ΜΑΡΙΑ ΘΕΡΜΟΥ

 

 επιμέλεια: Παπαγγελή Χριστίνα

Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Παρασκευή, 04. Μαΐου 2007

συνεργατικός δικτυακός τόπος με εκπαιδευτικό σκοπό και περιεχόμενο