Α. Κείμενο: Ιστορίες για ελέφαντες (ελαφρά διασκευασμένο)

της Σιας Κοσιώνη, δημοσιογράφου της τηλεόρασης του ΣΚΑΪ

Στα αθώα πρώτα σχολικά χρόνια βρέθηκα αντιμέτωπη με την πρόκληση του σχεδιασμού ενός πρωτοσέλιδου σχολικής εφημερίδας. Η είδηση ήταν ο ερχομός της άνοιξης και θα δινόταν μέσα από ένα παιδικό τετράστιχο ποίημα. Το βλέμμα μου καρφώθηκε σε μια πρόσκληση παιδικού παρότι σε σχήμα ελέφαντα. Την πήρα αμέσως, την ξεπατίκωσα στο χαρτί και μέσα στο σχέδιο έβαλα το ποίημα. Τι σχέση έχει ο ελέφαντας με την άνοιξη; Καμία. Απλώς έπρεπε να βρω κάτι εντυπωσιακό, μέσω του οποίου θα πωλούσα το βαρετό μου ποίημα. Όντως, οι συμμαθητές μου εντυπωσιάστηκαν και ασχολήθηκαν για ώρα με το συμπαθέστατο θηλαστικό. Όσο για το ποίημα; Ποιος το πρόσεξε...

Μικρά παιδικά κόλπα, παιχνίδια με την εικόνα σε βάρος του πεζού περιεχομένου της πραγματικότητας, που σ’ αυτήν την ηλικία δεν είναι μεμπτά. Παιχνίδια, όμως, που γίνονται επικίνδυνα όταν μεγαλώνεις και αναλαμβάνεις την ευθύνη να ενημερώσεις μία μερίδα πληθυσμού. Πόσους «ελέφαντες» συναντούμε αλήθεια στα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων;

Η τηλεόραση, και μέσα σ’ αυτήν η τηλεοπτική ενημέρωση, πληρώνει την επιπολαιότητα κάτω από την οποία συντελέστηκε η απελευθέρωση. Διότι, την ώρα που άνοιγε τα φτερά της, ταυτόχρονα έπεφτε στα ηλεκτροφόρα καλώδια ενός κράτους ανέτοιμου να την υποδεχτεί. Κι εκεί που νόμιζε ότι απελευθερωνόταν, στην πραγματικότητα αιχμαλωτιζόταν.

Κάπως έτσι, σ’ ένα σαθρό νομοθετικό πλαίσιο, χτίστηκε ένα οικοδόμημα με δυνατό μπετόν, αλλά προβληματικά θεμέλια. Είναι εκεί ακριβώς που στηρίζεται και ευδοκιμεί η στρέβλωση, μάρτυρες της οποίας γινόμαστε όλοι μας κάθε βράδυ. Στα κεντρικά δελτία ειδήσεων, που ενώ θα έπρεπε να αποτελούν χώρο ευθύνης, μέσα τους κατοικοεδρεύει το πιο σκληρό πρόσωπο του ανταγωνισμού των media. Στην πλειονότητά τους, θυμίζουν ρωμαϊκές αρένες που οι μονομάχοι συγκρούονται επιζητώντας τις επιδοκιμασίες του κοινού. Νικητής ο πιο δυνατός, ο πιο φωνακλάς, ο πιο εριστικός. Μια τηλεοπτική αντάρα όπου οξύνοες και ψύχραιμοι χάνονται ή διαλύονται ησύχως όπως προσήλθαν.

Το πρόβλημα  δεν είναι τα παράθυρα, αλλά το περιεχόμενό τους. Δεν είναι η παραπολιτική, αλλά η απουσία της πολιτικής. Δεν είναι το παρασκήνιο, αλλά ο αφανισμός του προσκηνίου. Δεν είναι οι εξαρτήσεις –αυτές υπάρχουν παντού– αλλά πώς ισορροπούνται Μέσα από τη μάχη για εντυπωσιασμό ξετρυπώνουν οι εκτροπές. Προς το σύνδρομο της κλειδαρότρυπας, της εμπορευματοποίησης του πόνου, της υπερβολής, της ηδονοβλεψίας. Οτιδήποτε μπορεί να γαργαλήσει τα ένστικτα, οτιδήποτε παλεύει να καταπνίξει το προνόμιο τού να διαθέτεις νου.  .

Η θέση στην οποία βρίσκομαι δεν με εμποδίζει από το να σκέφτομαι έτσι. Αντιθέτως, μου το επιβάλλει. Οι δημοσιογράφοι δεν είναι τέρατα. Η τηλεοπτική ενημέρωση εκφυλίζεται στο άρρωστο περιβάλλον μέσα στο οποίο γεννήθηκε. Μπορούμε να αυτορρυθμιστούμε; Ή θα προσθέσουμε μπαλώματα στους τελευταίους ορόφους ενός ουρανοξύστη που θέλει επισκευή από τα θεμέλια;

Σ’ αυτές τις σελίδες προφανώς εκπροσωπώ μια νέα γενιά δημοσιογράφων. Μία γενιά που επέλεξε αυτό το επάγγελμα και όχι που σκόνταψε πάνω του. Που το σπούδασε, μελέτησε και έθεσε τα media και την ενημέρωση σε μία επιστημονική βάση. Μια γενιά με διαφορετική σκέψη, που ακόμη όμως δεν μπορεί να υπερηφανεύεται για διαφορετικές δράσεις και πράξεις στο χώρο. Και αυτό είναι το μεγάλο στοίχημα. Φως περνάει από τη χαραμάδα, θα βάλει κανείς ένα χεράκι να ανοίξουμε την πόρτα;

 Β. Ερωτήσεις:

1. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του παραπάνω κειμένου (80-100 λέξεις)

(μον. 25)

2. α) Νομίζετε ότι ο τίτλος του άρθρου  εμπεριέχει σχόλιο; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.

β) Να δώσετε δυο δικούς σας τίτλους για το κείμενο, έναν με σχόλιο, κι έναν χωρίς σχόλιο.

(μον. 6)

3. Να βρείτε ένα  σημείο του κειμένου όπου υπάρχει μεταφορική χρήση της γλώσσας, και να το αναδιατυπώσετε  κάνοντας χρήση της κυριολεκτικής/ αναφορικής γλώσσας, ώστε ν’ αποδίδεται το ίδιο νόημα.

(μον. 6)

4.  «Το βλέμμα μου καρφώθηκε σε μια πρόσκληση παιδικού πάρτι σε σχήμα ελέφαντα».

α) Ποια σύνταξη (ενεργητική/ παθητική) προτιμήθηκε στην παραπάνω φράση και γιατί;  β) Να  γίνει μετατροπή στο άλλο είδος σύνταξης.

(μον. 8)

5.      Να βρείτε ένα συνώνυμο για κάθε μια απ’ τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

επιδοκιμασίες

εριστικός

εκφυλίζεται

προνόμιο

αφανισμός

(μον. 5)

      6. Η συγγραφέας του άρθρου είναι δημοσιογράφος και προβληματίζεται σχετικά με «την ευθύνη να  ενημερώνεις μία μερίδα πληθυσμού». Με αφορμή την εντύπωση που σας προκάλεσε το άρθρο που διαβάσατε, σε μια επιστολή 300-350 λέξεων που θ’ απευθύνετε στην ίδια, αναφερθείτε στις παγίδες της ειδησεογραφίας και της παραπλάνησης στο πλαίσιο της δημοσιογραφικής δεοντολογίας.

(μον. 50)

επιμέλεια: Κώστας Μακρής, Χριστίνα Παπαγγελή

Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Τρίτη, 12. Ιουνίου 2007