|
|
Α. Κείμενο: Zητούμενο η «εναλλακτική» τηλεόραση (απόσπασμα, ελαφρά διασκευασμένο) του Αντώνη Καρκαγιάννη
Δεν είναι η πρώτη φορά που δημοσκοπήσεις μαρτυρούν ότι η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών - τηλεθεατών δεν είναι καθόλου ικανοποιημένη από την πληροφόρηση που τους παρέχει η τηλεόραση, ειδικότερα τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων. Πολλοί πιστεύουν ότι η σκηνοθεσία εικόνων και «πάθους», οι υπερβολές, οι αυθαίρετες γενικεύσεις και ο αχαλίνωτος λαϊκισμός τούς παραπλανούν και συγκαλύπτουν την αλήθεια. Ακόμη περισσότερο συγκαλύπτει την αλήθεια η συγκινησιακή χειραγώγηση των θεατών, όταν π.χ. ο θάνατος ενός μικρού παιδιού σε νοσοκομείο (τραγικό συμβάν, αλλά όχι «είδηση» σε κάθε περίπτωση) με τη χρήση κατάλληλων εικόνων καλύπτει συγκινησιακά, καταλαμβάνει βίαια και ολοκληρωτικά την ψυχή και τη σκέψη του τηλεθεατή. Είναι άπειρα τα «τερτίπια» με τα οποία ένας τηλεοπτικός σκηνοθέτης μπορεί να συγκαλύψει την αλήθεια ή να την απαξιώσει και να χειραγωγήσει τον τηλεθεατή από το ουσιώδες στο επουσιώδες, από το ατομικό στο γενικό και τελικά από την αλήθεια στο ψεύδος. Το ίδιο το μέσο προσφέρει μοναδικές ευχέρειες για τη χειραγώγηση του τηλεθεατή. Για να είμαστε ειλικρινείς και τα άλλα δύο μέσα πληροφόρησης, ο Τύπος και το ραδιόφωνο, έχουν και αυτά μεγάλες δυνατότητες παραπληροφόρησης και παραπλάνησης και τις εξαντλούν. Η τηλεόραση έχει τη δύναμη της εικόνας η οποία, για τον τηλεθεατή, ταυτίζεται με την «αλήθεια» που απεικονίζει και έτσι εγκλωβίζει και τον ίδιο στην αλήθεια της. Η τηλεόραση προσφέρει τα τελειότερα, μέχρι στιγμής, μέσα παραπληροφόρησης και παραπλάνησης. Ενώ, όμως, η μεγάλη πλειοψηφία των πολιτών - τηλεθεατών δηλώνει ότι δεν πληροφορείται ικανοποιητικά από τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων ή και παραπληροφορείται, μια άλλη κατηγορία (ως άλλη εμφανίζεται στις δημοσκοπήσεις) επίσης μεγάλη, νομίζω πλειοψηφική, δηλώνει ότι προτιμάει να πληροφορείται από την τηλεόραση. Το μερίδιο των εφημερίδων στην πληροφόρηση είναι χαμηλό και γίνεται χαμηλότερο. Γράφτηκαν πολλά και δόθηκαν πολλές, αρκετά ικανοποιητικές ερμηνείες σε αυτό το αντιφατικό φαινόμενο. Η εικόνα διαβάζεται εύκολα, δεν απαιτεί κόπο, μοιάζει αληθινή, έχει αμεσότητα και προπαντός θεατρικότητα. Τα δελτία ειδήσεων είναι... θεατρικές παραστάσεις, τα πρόσωπα που τα παρουσιάζουν έχουν τα ίδια θεατρικότητα, με σκηνοθετημένη κορύφωση εντάσεων, π.χ. καβγάδες, λογομαχίες, χαρακτηρισμούς, ύβρεις, ειρωνείες, σαρκασμούς, ό, τι τέλος πάντων μπορεί κανείς να συναντήσει σε μια πραγματική θεατρική παράσταση. Το κοινό παρακολουθεί με ενδιαφέρον την τηλεοπτική εξέλιξη. Πολλές εφημερίδες, εδώ και στο εξωτερικό, προσπάθησαν να συναγωνισθούν την τηλεόραση στα σημεία ακριβώς, όπου πραγματικά είναι ασυναγώνιστη: στην εικόνα, στην αμεσότητα και στη θεατρικότητα. Γραφίστες και άλλοι ειδικοί άρχισαν να «σκηνοθετούν» τις σελίδες των εφημερίδων και των περιοδικών με μεγάλες, έγχρωμες φωτογραφίες, με γραφήματα, σκίτσα και ενθέματα, με εντυπωσιακούς τίτλους και νέες γραμματοσειρές. Ηλεκτρονική τυπογραφία επέβαλε και ταυτόχρονα διευκόλυνε αυτές τις σκηνοθεσίες. Το αποτέλεσμα είναι εικαστικά εντυπωσιακό και ταυτόχρονα διευκόλυνε τον αναγνώστη σε λιγότερο χρόνο, πιο άνετα και πιο ευχάριστα να πληροφορείται, να έχει την ίδια ή και καλύτερη πληροφόρηση απ’ ό, τι με την ανάγνωση ενός μακροσκελούς κειμένου. Τα κείμενα ελαττώθηκαν δραστικά και κατά κάποιο τρόπο έγιναν τηλεοπτικά, μέσα απλής συνεννόησης παρά έκφρασης. Ο αναγνώστης έχασε τη χαρά και την απόλαυση του κειμένου. Οσο όμως εντυπωσιακό και αν ήταν το αποτέλεσμα, αυτού του είδους η τηλεοπτική γραφή, οι εφημερίδες και τα περιοδικά δεν μπόρεσαν να ανταγωνιστούν την τηλεόραση, η οποία παραμένει κυρίαρχη στον τομέα της πληροφόρησης (και όχι μόνο) και δεν φαίνεται πιθανό ότι θα κλονιστεί η θέση της στο ορατό μέλλον, όσο αυστηρή και αν είναι η κριτική που της ασκείται. Κατά τη γνώμη μου, η πληροφόρηση είναι πλέον αμετάκλητα και ασυναγώνιστα τηλεοπτική.
Β. Ερωτήσεις:
καταλαμβάνει αυθαίρετες χειραγωγήσει μακροσκελούς εγκλωβίζει
(400-450 λέξεις)
επιμέλεια: Χριστίνα Παπαγγελή Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Δευτέρα, 11. Ιουνίου 2007 |
|