φιλολογικές σελίδες

[αρχική]  [αρχαία ελληνικά]  [έκθεση - έκφραση]  [λογοτεχνία]  [ιστορία]  [διάφορα]  [σύνδεσμοι]

Tου Kίτσου η μάνα

Tης Mαριάννας Tζιαντζή

 

Ένας πατέρας, μικρασιατικής καταγωγής, μιλούσε με καμάρι για τα προσόντα της κόρης του. Όχι για τις ξένες γλώσσες, τα πτυχία και τα μεταπτυχιακά της, αλλά για την ευφυΐα των χεριών της: «Ό,τι βλέπει το μάτι της το φτιάχνει το χέρι της». Βλέπετε, ο πατέρας ήταν περίφημος καλουπιτζής, είχε φτιάξει ξυλότυπους για δύσκολους θόλους εκκλησιών, για περίτεχνες σκάλες, τα δικά του χέρια μεγαλουργούσαν εκεί που οι μηχανικοί σήκωναν τα χέρια ψηλά… Και η κόρη, κατά κύρη, έφτιαχνε κεντήματα, κήπους, ζωγραφιές, γλυκά του κουταλιού, ζύμωνε ψωμί, διέπρεπε σε ό,τι απαιτούσε δεξιοτεχνία των χεριών.

Όλο και λιγοστεύουν τα πράγματα που απαιτούν μαστοριά, όλο και πληθαίνουν εκείνα που απαιτούν ταχύτητα και ακρίβεια στην πληκτρολόγηση. Ένα κοπάδι από οικιακά τηλεκοντρόλ, δεκάδες, εκατοντάδες πλήκτρα που πρέπει να μάθουμε όχι πώς και γιατί κάνουν αυτό που κάνουν, αλλά τι πρέπει να πατήσουμε εμείς και με ποια σειρά, ώστε να μας προσφερθούν οι επιθυμητές υπηρεσίες. Ταυτόχρονα, πληθαίνουν και οι αριθμοί που πρέπει να αποστηθίσουμε και οι οποίοι πιστοποιούν ότι είμαστε υπαρκτοί: ο αριθμός του (ή των) Ι.Χ. μας, της αστυνομικής ταυτότητας, του ΑΦΜ, του ταχυδρομικού μας κώδικα, του ΡΙΝ του κινητού, της κάρτας ανάληψης μετρητών, της πιστωτικής κάρτας κ.λπ.

Είναι αλήθεια πως δεν είμαστε πια υποχρεωμένοι να αποστηθίζουμε τα νούμερα τηλεφώνου των φίλων, αφού γι’ αυτήν τη δουλειά υπάρχει η μνήμη του κινητού ή του σταθερού, όμως έχουμε μάθει απέξω τα νούμερα που αντιστοιχούν στα κανάλια της τηλεοπτικής συσκευής μας ή στη συχνότητα των ραδιοσταθμών της αρεσκείας μας ή στα προγράμματα του πλυντηρίου πιάτων και ρούχων. Όλα καλά και όλα ωραία. Είναι γλυκερό έως περιττό και αντιδραστικό να νοσταλγούμε την εποχή που οι γυναίκες έπλεναν τα ρούχα στο ποτάμι. Σήμερα, του Κίτσου η μάνα ακούει με προσοχή τον γιόκα της που της εξηγεί πώς να χειρίζεται το τηλεκοντρόλ του αιρ κοντίσιον. Η διαφορά όμως έγκειται στον εφήμερο, στον αναλώσιμο χαρακτήρα των θαυμαστών γνώσεων του Κίτσου. Τα ΡΙΝ αλλάζουν, οι γνώσεις μας παλιώνουν, οι συσκευές μας γίνονται αρχαϊκές προτού το καταλάβουμε. Αγράμματες γιαγιάδες ήξεραν τραγούδια και δημοτικά ποιήματα που τα μάθαιναν στα εγγόνια τους. Τώρα, όλο και λιγοστεύει η γνώση που μεταβιβάζεται προφορικά από γενιά σε γενιά: γιαγιάδες και εγγόνια ακούνε Καλομοίρα, Ρέμο, Βίσση και Ρουβά. Μαζί με αυτήν τη γνώση δεν χάνονται απλώς κάποιες πατροπαράδοτες αξίες (άλλες αξίες, όχι κατ’ ανάγκην χειρότερες, παίρνουν τη θέση των παλιών και το άθροισμα των αξιών μένει σταθερό). Δεν χάνεται απλώς ο χειρωνακτικός κόπος –αυτός να χαθεί, να σβήσει από προσώπου γης!–, αλλά χάνονται οι ιστορίες των ανθρώπων, ο πόνος τους, οι διαδρομές τους, οι συγκρούσεις, τα όνειρα και οι ευγενικές τους ήττες, τα τραγούδια και οι λέξεις τους. Δεν χάνονται τα ροζιασμένα χέρια που έπλεναν τα ρούχα στο ποτάμι, χάνεται το ίδιο το ποτάμι, η ροή του κατακερματίζεται, η μνήμη γίνεται ασυνεχής, τηλεοπτική, δισδιάστατη. Χάνεται η ευφυΐα των χεριών, που ήταν καθρέφτης και προέκταση της ευφυΐας του βλέμματος, της ικανότητας της συμπόνιας, της ταύτισης, της ενσυναίσθησης.

                                                                                                     19-9-04

 

Ερωτήσεις:

 

  1. Να αποδώσετε περιληπτικά το περιεχόμενο του κειμένου σε 100-120 λέξεις.

(25  μον.)

  1. Να βρείτε τα δομικά στοιχεία της β΄ παραγράφου  και τον/τους τρόπο/ους ανάπτυξής της.          

(10 μον.)

  1. Αναπτύξτε με αιτιολόγηση τη παρακάτω θεματική πρόταση σε μια παράγραφο 60-80 λέξεων:

«Στην εποχή μας,  όλο και λιγοστεύει η γνώση που μεταβιβάζεται προφορικά από γενιά σε γενιά.»

(15  μον.)

 

     4.  Να γράψετε από ένα συνώνυμο για τις παρακάτω λέξεις του κειμένου:

μαστοριά

αντιδραστικό

εφήμερο

πατροπαράδοτες

πιστοποιούν

(10 μον.)

 

      5.  Στον καθένα από τους παρακάτω επαγωγικούς συλλογισμούς του τύπου αίτιο- αποτέλεσμα να επισημάνετε αν η αιτία είναι αναγκαία και επαρκής:

Α. Δε φυσάει καθόλου, άρα η θάλασσα θα είναι ακύμαντη.

Β. Ο ουρανός είναι συννεφιασμένος, άρα θα βρέξει.

Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

 (10 μον.)

 

 

      6.  Ποια είναι η συλλογιστική πορεία (παραγωγική/επαγωγική) του παρακάτω συλλογισμού; Να δικαιολογήσετε την απάντησή σας.

          Σύμφωνα με δημοσκόπηση που έγινε, στο 5% των φοιτητών του Πανεπιστημίου Μακεδονίας μόνο το 10% των ερωτηθέντων απάντησε ότι αξιολογεί θετικά την κυβερνητική πολιτική. Απ’ το στοιχείο αυτό μπορούμε να συμπεράνουμε πως η πλειοψηφία του ελληνικού λαού αντιτίθεται στην κυβερνητική πολιτική.

 (10 μον.)

 

 επιμέλεια: Χριστίνα Παπαγγελή

Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Κυριακή, 06. Μαΐου 2007

συνεργατικός δικτυακός τόπος με εκπαιδευτικό σκοπό και περιεχόμενο