Εκπαιδευτική αντιστροφή

Του Παντελή Mπουκαλα, Καθημερινή, 15 Μαΐου 2004

Ενώ αναγγέλλεται αρμοδίως ότι τον Σεπτέμβριο θα ξεκινήσει ένας επιπλέον «εθνικός διάλογος για την Παιδεία», στα Γυμνάσια και τα Λύκεια τέλειωσαν τα «κανονικά» μαθήματα κι από βδομάδα οι μαθητές θα έχουν να παλέψουν με το βραχνά των διαγωνισμάτων. Αλλά ποια ακριβώς είναι τα «κανονικά» μαθήματα, η «κανονική» εκπαίδευση; Μήπως, έτσι που τα έχουμε φέρει τα πράγματα (από πειραματισμό σε πειραματισμό, από μεταρρύθμιση σε μεταρρύθμιση και από υπουργό σε υπουργό), η ενδοσχολική κανονικότητα είναι ακριβώς οι εξετάσεις του τέλους και όχι η διαδρομή που οδηγεί ως αυτές, μια διαδρομή που θα μπορούσε να είναι πολύ περισσότερο τερπνή και ωφέλιμη απ' ό,τι ως τώρα; Και πόσο ακριβώς στρεβλώνεται η έννοια της παιδείας με τη σταδιακή μετατροπή των σχολείων σε εξεταστήρια, όπου ο νους και η ψυχή των παιδιών προσανατολίζονται ευθύς εξαρχής στην απόσπαση του βαθμού-διαβατηρίου, υποτασσόμενα σ' έναν βίαιο ωφελιμισμό που τα γερνάει πριν την ώρα τους και τα αποκόπτει από την έννοια του μαθήματος ως γνώσεως και ως τέρψεως;

Ιδού ένα μόνο δείγμα που τεκμηριώνει το πόσο έχει μειωθεί η σημασία του σχολείου, πόσο έχει αλλοιωθεί: Τα τελευταία χρόνια, αμέσως μετά το Πάσχα, λίγοι, πολύ λίγοι μαθητές της Δευτέρας και της Τρίτης Λυκείου πηγαίνουν στο σχολείο τους, παρότι τα μαθήματα συνεχίζονται κανονικά. Το νέο «έθιμο» δεν αποτελεί την εκσυγχρονισμένη και διευρυμένη εκδοχή του παλαιότατου εθίμου της ανοιξιάτικης κοπάνας («άμα δε τω ήρι αρχομένω, έξω απ' το σχολείο θα σε περιμένω» έλεγαν οι προηγούμενες γενιές), αλλά συνδέεται με μια άρρητη «συμφωνία» μεταξύ μαθητών, γονέων, κηδεμόνων, καθηγητών και βεβαίως φροντιστών. Τα παιδιά δηλαδή φροντίζουν να κάνουν όσο το δυνατόν λιγότερες απουσίες ως το Πάσχα, ώστε να έχουν έπειτα το περιθώριο να λείπουν πέντε και δέκα μέρες. Γιατί; Μα για να διαβάσουν. Να διαβάσουν για να μάθουν; Όχι. Να διαβάσουν για να τα πάνε καλά στις εξετάσεις, στις πανελλήνιες εννοείται, γιατί οι ενδοσχολικές μικρή σημασία διασώζουν.

Τάξεις ολόκληρες μένουν σχεδόν κενές, αφού οι μαθητές υποθέτουν ότι το πιο φρόνιμο και το πιο αποτελεσματικό, είναι να κάνουν μερικά επιπλέον φροντιστηριακά εξάωρα, για να εξοικειωθούν με τα SOS κτλ. Οι γονείς, στην πλειονότητά τους, συναινούν, πολλοί δε από τους εκπαιδευτικούς, καλοπροαίρετα πάντοτε, κάνουν τα στραβά μάτια και χαρίζουν μερικές απουσίες. Όλοι μας μια έγνοια έχουμε: «το μέλλον των παιδιών». Άλλα το μέλλον των παιδιών είναι ήδη το παρόν τους, του σχολικού παρόντος τους συμπεριλαμβανομένου. H από κοινού απαξίωση του σχολείου, η υποβάθμισή του σε σχέση με το φροντιστήριο, είναι μια από τις συνέπειες των αλλεπάλληλων μεταρρυθμίσεων. Και μάλλον δεν γιατρεύεται με «εθνικούς διαλόγους».

Α. Να συντάξετε περίληψη 100 περίπου λέξεων.

Β.1. Να εξηγήσετε τη χρήση εισαγωγικών στη δεύτερη παράγραφο του κειμένου.

Β.2. «Ενώ αναγγέλλεται αρμοδίως ...» ο συγγραφέας ξεκινά το κείμενο χρησιμοποιώντας παθητική σύνταξη. Τι επιτυγχάνει μ’  αυτό; Επίσης εξηγήστε γιατί επιλέγει τη χρήση ερωτήσεων στην πρώτη παράγραφο.

Β.3. Το κείμενο είναι άρθρο. Πώς φαίνεται ο δημοσιογραφικός χαρακτήρας του;

Β.4. Να βρείτε λέξεις συνώνυμες που να μπορούν να αντικαταστήσουν μέσα στο κείμενο τις παρακάτω: φέρει, τερπνή, αποκόπτει, εκδοχή, άρρητη.

Β.5. Στη δεύτερη παράγραφο ο συγγραφέας διατυπώνει την άποψή του στη θεματική περίοδο και ακολούθως την τεκμηριώνει. Προσπαθήστε να την αναιρέσετε.

Γ. Συμμετέχετε σε μια συζήτηση, με άλλους συμμαθητές σας, γονείς και καθηγητές, σχετική με όσα θίγει το κείμενο που διαβάσατε. Ετοιμάζετε ένα δικό σας που καταγράφει τις σκέψεις σας σχετικά με τα παρακάτω ερωτήματα: Γιατί νομίζετε ότι το σχολείο έχει πάψει να παίζει ουσιώδη ρόλο στη μόρφωση των νέων; Γιατί έχει χάσει την εμπιστοσύνη των μαθητών; Υπάρχει περίπτωση να σταματήσει η απαξίωση του; Μπορείτε να σκεφτείτε κάποιους τρόπους;

επιμέλεια: Συμεωνίδης Βασίλης

Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Τετάρτη, 23. Μαΐου 2007