|
|
Η δημοσιογραφία και η διαφήμιση Του Παντελή Μπουκάλα
Στην περίπτωση των διαφημιστών-γιατρών, μπορούμε να εικάσουμε ότι το τόσο απαραίτητο για την προπαγανδιστική μηχανή «κύρος» το προσφέρει η στολή της αυθεντίας, η λευκή μπλούζα, που υποτίθεται ότι αποτελεί αμάχητο τεκμήριο επιστημοσύνης, αυστηρότητας, φερεγγυότητας· «δεν μπορεί, για να το λένε οι γιατροί, κάτι ξέρουν» σκέφτονται πολλοί, θεωρώντας βέβαιο ότι όσοι εμφανίζονται έτσι επίσημα, τηλεοπτικά, σαν γιατροί και φαρμακοποιοί, θα έχουν πάρει άδεια από το σύλλογό τους. Στην περίπτωση των δημοσιογράφων-διαφημιστών (είτε αυτοί είναι ηθοποιοί που παίζουν τους δημοσιογράφους είτε είναι τηλεοπτικώς αναγνωρίσιμοι δημοσιογράφοι που παίζουν τον εαυτό τους, έναντι αδρότατης αμοιβής, το ζαλιστικό ύψος της οποίας τους πείθει να καταφρονήσουν όλους τους γραπτούς και άγραφους κώδικες δεοντολογίας), το «κύρος» το προσφέρει η εικόνα, η αναγνωρισιμότητα· «δεν μπορεί», σκέφτονται και πάλι πολλοί, «για να λέει ο κ. A. ότι το τάδε λευκαντικό είναι το λευκαντικότερο, κάτι παραπάνω θα ξέρει, δεν γίνεται να λέει ψέματα δημοσίως ο δικός μας άνθρωπος». Aπό τη στιγμή που είσαι γνωστός, φίρμα, αστέρας, εξώφυλλο σε λαϊφστυλίστικα περιοδικά, εύκολα μπορείς να περάσεις (τουλάχιστον στη μερίδα του κοινού που σε «λατρεύει») και σαν ειδικός στα απορρυπαντικά, στα κινητά, στα συστήματα αλουμινίου, στα αυτοκίνητα, στα πάντα, και έτσι από εκμαυλισθείς να γίνεις εκμαυλιστής· και σίγουρα γίνεσαι ειδικός, ειδικότατος, στις ντρίμπλες ώστε να μπορείς να ξεπερνάς τις ενστάσεις της συνείδησής του, αν βέβαια σου τις υποβάλει, γιατί είναι πιθανό να μην ενοχληθεί καθόλου από αυτή την «αντιποίηση» ρόλου. Δίκιο είχε λοιπόν ο Mάρσαλ MακΛιούαν που επέμενε ότι «το μήνυμα είναι το Mέσον». Xρειάζεται όμως μια προσθηκούλα: Mήνυμα είναι και το Mέσον και ο Mεσάζων, αυτός δηλαδή που έγινε διάσημος λόγω της παρουσίας του στα Mέσα, όποιου είδους κι αν είναι αυτή η παρουσία. O κώδικας δημοσιογραφικής δεοντολογίας πάντως, που υποτίθεται ότι δεσμεύει όλους όσοι εργάζονται στα μίντια ανεξαρτήτως πόστου και μισθού, είναι σαφής: «O δημοσιογράφος να μην επιδιώκει και να μη δέχεται διαφημιστική χρήση του ονόματος, της φωνής και της εικόνας του παρά μόνο για κοινωφελείς σκοπούς. O δημοσιογράφος να σέβεται και να τηρεί το διακριτό της είδησης, του σχολίου και του διαφημιστικού μηνύματος». Eπίσης σαφές είναι το Προεδρικό Διάταγμα του 2000 που καταγράφει τους όρους που οφείλουν να πληρούν οι τηλεοπτικές ρεκλάμες: «H τηλεοπτική διαφήμιση πρέπει να αναγνωρίζεται εύκολα ως τέτοια και να διακρίνεται σαφώς από τα άλλα μέρη του προγράμματος με τη χρησιμοποίηση οπτικών ή/και ακουστικών μέσων επισήμανσης. H τηλεοπτική διαφήμιση δεν πρέπει να χρησιμοποιεί τεχνικές που απευθύνονται στο υποσυνείδητο». Παρ’ όλη τη σαφήνεια όμως, και παρότι τα εντεταλμένα Πειθαρχικά Συμβούλια επιβάλλουν κάθε τόσο ποινές σε δημοσιογράφους που ενοικιάζουν τη φωνή και την εικόνα τους για να διαφημιστεί κάποιο προϊόν, οι διάσημοι ή ημιδιάσημοι του δημοσιογραφικού χώρου, πρωτίστως του ηλεκτρονικού, δεν προβληματίζονται και δεν διστάζουν να αποφασίσουν ότι δεν υπάρχει ιερότερος «κοινωφελής σκοπός» από το βαλάντιό τους. Oύτε οι συμβολικές ποινές τούς κλονίζουν ούτε το γεγονός ότι απαξιώνονται στα μάτια των συναδέλφων τους, για τους οποίους πιθανότατα αδιαφορούν, αν κιόλας δεν τους χλευάζουν σαν κορόιδα ή σαν παλιομοδίτες «δεοντολογούληδες». Kι αν αυτό συμβαίνει με τις «διαφημίσεις με ονοματεπώνυμο», εύκολα κατανοεί κανείς πόσο δύσκολο είναι να ανακοπεί η σχεδόν εθιμική γκρίζα διαφήμιση είτε προϊόντων είτε πολιτικών προσώπων.
Ερωτήσεις
Μονάδες 15
μια που να κυριαρχεί η αναφορική λειτουργία της γλώσσας και να το δικαιολογήσετε. Μονάδες 20
τις λέξεις: εικάσουμε, φερεγγυότητα. Μονάδες 15
Μονάδες 20 5. Γιατί στην περίπτωση των διαφημιστών – γιατρών και δημοσιογράφων – διαφημιστών ο συγγραφέας μιλάει για παραπλανητική διαφήμιση; (Ανάπτυξη σε 80-100 λέξεις). Μονάδες 30
επιμέλεια: Μακρής Κώστας Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Τρίτη, 30. Οκτωβρίου 2007 |
|