ΚΕΙΜΕΝΟ: «Ανατριχιαστική» αποκάλυψη, Μανόλη Ανδρόνικου

Ελληνική Κιβωτός, Αθήνα 1994

Την Κυριακή της 5^ης του Οκτώβρη στα Κυριακάτικα παρουσίασαν ανάμεσα στα άλλα και μια μικρή έρευνα  κάποιου συντάκτη που σταματούσε στους δρόμους της Αθήνας ανύποπτους περαστικούς και περαστικές, νέους και νέες, ώριμους και ώριμες, υπερώριμους και υπερώριμες, τέλος πάντων χαρακτηριστικό δείγμα για δημοσκόπηση ή σφυγμομέτρηση, νεοελληνιστί «γκάλοπ», των γνώσεών τους για την  πολιτιστική μας κληρονομιά. Το ερώτημα φαινόταν απλό, απλοϊκό θα το υπέθετε κανείς, όμως αποδείχτηκε τραγικά εύστοχο· αυτό έκανε την «ανατριχιαστική» αποκάλυψη. Το ερώτημα ήταν: «Τι είναι ο Παρθενώνας;» Όλοι όσοι ρωτήθηκαν, δέκα δεκαπέντε, δεν μπορώ να είμαι βέβαιος, εκτός από έναν τελευταίο νέο, όλοι λοιπον όχι μόνο αγνοούσαν τι είναι ο Παρθενώνας, αλλά έδωσαν και τις  πιο απροσδόκητες απαντήσεις με το πιο απερίγραπτο (κυριολεκτικά) ύφος. Αν απαντούσαν «Δεν ξέρω», θα έλεγα πως αποκαλύφθηκε η άγνοια των Νεοελλήνων, η αδιαφορία τους για ό, τι βλέπουν καθημερινά , η έλλειψη της περιέργειας κ.λ.π. όμως δεν ήταν αυτή η απάντηση·  η αντίδρασή μου ήταν τέτοια., ώστε δεν κατόρθωσα να συγκρατήσω με ακρίβεια  την ποικιλία των απαντήσεων· ανατρίχιασα από σα έβλεπα κι άκουγα. Μια νεαρή με το πιο ηλίθιο χαμόγελο του κόσμου είπε πως «δεν ασχολείται με τέτοια», κάποιος είπε πως είναι βέβαια παλιός, στα χίλια οχτακόσια τόσο, άλλος πως ήταν δικαστήριο, άλλος σχολείο, ένας αγανάκτησε που δεν τον άφηναν στις σκοτούρες του και τον απασχολούσαν με τέτοιες ανοησίες και ούτω καθεξής. Ο συντάκτης είχε την έξυπνη ιδέα να θέσει το ίδιο ερώτημα σε μερικούς ξένους,. Αν δεν ήταν όλοι απόλυτα ενήμεροι, κανείς βέβαια δεν απάντησε τόσο ανόητα, όσο οι Έλληνες κα είναι χαρακτηριστικό πως η τελευταία απάντηση, που δόθηκε από κάποιον Ιάπωνα, ήταν ακριβέστατη σε όλα τα σημεία.

Από τη μέρα εκείνη αναλογίζομαι αδιάκοπα τι σημαίνει για μας πολιτιστική κληρονομιά·  και όχι μόνο κληρονομιά· τι σημαίνει πολιτιστική ζωή, λαϊκή επιμόρφωση, πολιτιστικές εκδηλώσεις και όλα τα άπειρα ηχηρά παρόμοια που ακούμε και διαβάζουμε από το πρωί ως το βράδυ καθημερινές και Κυριακές, προπάντων τους θερινούς μήνες του πολιτιστικού οργασμού, όταν τα φεστιβάλ συναγωνίζονται σε αριθμό και πάθος τους χειμερινούς ποδοσφαιρικούς αγώνες.

Αλλά είναι καιρός να ξαναγυρίσουμε στον Παρθενώνα. Οι απαντήσεις που άκουσα δεν μαρτυρούσαν την άγνοια, βεβαίωναν την αδιαφορία των ανθρώπων αυτών για πράγματα που είναι πέρα από την προσωπική τους ικανοποίηση·  βεβαίωναν ακόμα πως δεν υπάρχει καμιά ντροπή για το πνευματικό αυτό γύμνωμα.

Και βέβαια, οι τελευταίοι φταίχτες ήταν οι άνθρωποι που έδιναν τις ανατριχιαστικές απαντήσεις στο απλό ερώτημα για τον Παρθενώνα. Αυτοί πορεύονται το δρόμο τους.

Όμως εμείς οι άλλοι, που καμαρώνουμε όταν μας αποκαλούν «ηγεσία» του τόπου, πνευματική, πολιτική και τα λοιπά εύηχα και εύστοχα επίθετα και ουσιαστικά, όλοι εμείς που σκιαμαχούμε από έδρες υψηλές και περίοπτες τι κάνουμε για να ξυπνήσουμε σ’ αυτούς τους ανθρώπους το ενδιαφέρον και την αγάπη για όλα όσα νεμόμαστε και σπαταλούμε; Σχεδόν τίποτε. Και η πολιτεία; Η οργανωμένη κοινωνία στην οποία ο πολίτης αποθέτει τις ελπίδες του για την περίφημη «ποιότητα ζωής» ξοδεύει τα λιγοστά ποσά που απομένουν από τις δαπάνες που θεωρεί πάντα πιο επιτακτικές – που όμως δεν είναι όλες- σε κάποιες εκδηλώσεις που σπάνια ικανοποιούν και πολύ σπανιότερα αποβλέπουν σε παροχή ουσιαστικών πολιτιστικών στοιχείων στον πολίτη. Η παιδεία μας ολοένα και γίνεται πιο χρησιμοθηρική, το ραδιόφωνο και η τηλεόραση σπανιότατα είναι εκπαιδευτικά και η λεγόμενη τοπική αυτοδιοίκηση εξαντλείται σε κάποιες δραστηριότητες βιτρίνας. Οι βιβλιοθήκες είναι από τα πιο παραμελημένα ιδρύματα στον τόπο μας και, όπου υπάρχουν, δε βρίσκουν την ανταπόκριση που θα ευχόταν κανείς.

1. Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100 λέξεις.

2. Το κείμενο ανήκει στη κατηγορία:

Α) του άρθρου

Β) του δοκιμίου

Γ) της επιφυλλίδας

3. Να επιλέξτε το σωστό και να δικαιολογήστε την απάντησή σας.

4. δημοσκόπηση, σφυγμομέτρηση, χρησιμοθηρική, ανταπόκριση: Να αναλύσετε τις λέξεις στα συνθετικά τους μέρη δυο νέες σύνθετες λέξεις με το τελευταίο συνθετικό καθεμιάς λέξης (συνολικά οκτώ).

5. Επισημάνετε τους τρόπους με τους οποίους εξασφαλίζεται η συνοχή του κειμένου.

6. Με ποιο είδος συλλογιστικής πορείας καταλήγει ο συγγραφέας στο συμπέρασμα ότι οι νεοέλληνες χαρακτηρίζονται «από αδιαφορία για πράγματα που είναι πέρα από την προσωπική τους ικανοποίηση»; Δικαιολογήστε την απάντησή σας.

7. Σε ποιους φορείς αποδίδει ο αρθρογράφος τις ευθύνες για την άγνοια και την αδιαφορία των νεοελλήνων σχετικά με την πολιτιστική κληρονομιά;

8. Με αφορμή τα δημοσιεύματα για την άγνοια των Νεοελλήνων σχετικά με τα ιστορικά μνημεία της χώρας μας, αποφασίζετε να στείλετε ένα γράμμα στην Υπουργό Παιδείας. Αρχικά, εκθέστε τον προβληματισμό σας για τα αίτια αυτής της κατάστασης, και στη συνέχεια  αναφερθείτε σε προτάσεις που θα οδηγούσαν το μαθητή σε μια βιωματική  σχέση με τα μνημεία και την ιστορία

επιμέλεια: Χριστίνα Παπαγγελή

Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Παρασκευή, 20. Απριλίου 2007