ΥΠΕΡΡΕΑΛΙΣΜΟΣ - (Σουρρεαλισμός)

Andre Breton/ Αντρέας Εμπειρίκος / Νίκος Εγγονόπουλος/ Οδ. Ελύτης/Έκτορας Κακναβάτος/ Ν. Ράντος

   Υπερρεαλισμός: φιλολογική, ποιητική και καλλιτεχνική κίνηση που είχε ως σκοπό την υπέρβαση του πραγματικού κόσμου με την καταγραφή (στην ποίηση) ή την παράσταση (στην τέχνη) των υποσυνείδητων ενεργειών της ψυχής και των ονειρικών της εντυπώσεων, χωρίς την επέμβαση της λογικής.

   Μια νύχτα του 1919, ο Andre Breton αιφνιδιάστηκε από μια φράση που «χτύπαγε το παράθυρο» της συνείδησής του. Παρόλο που η ένταση της εικόνας αμβλύνθηκε, οι λέξεις που συγκράτησε ήταν: «υπάρχει ένας άνθρωπος κομμένος στα δυο απ’ το παράθυρο». Η κάπως παράδοξη αυτή αποκάλυψη συνοδευόταν από μια οπτική εικόνα που αμέσως την ακολούθησαν αρκετές, εξ ίσου παράλογες φράσεις, που ήρθαν στο νου του χωρίς συνειδητή βούληση. Εξοικειωμένος με τις τεχνικές της φροϋδικής ανάλυσης, ο Μπρετόν επιχείρησε ν’ αφήσει ελεύθερη την αυθαίρετη εκείνη ροή εικόνων, χωρίς τη  μεσολάβηση του ελέγχου της λογικής. Οι καταγραφές τέτοιων εμπειριών, τα «αυτοματικά κείμενα», έγιναν τα πρώτα σκιρτήματα του υπερρεαλισμού.

   Την αυτοματική γραφή ακολούθησαν αφηγήσεις ονείρων και λόγοι κατά την ύπνωση, επιδίωξη να γνωσθούν οι δυνάμεις του υποσυνείδητου και εκτίμηση του μη-ορθολογικού, που αποτελούσε την ουσία του σουρρεαλισμού. Ο σουρρεαλισμός έχει άμεση σχέση με το φροϋδισμό, γιατί παροτρύνει τους καλλιτέχνες ν’ αντλήσουν τις εμπνεύσεις τους από τη μυστική πηγή της ζωής, το υποσυνείδητο/ασυνείδητο, και προβάλλει μια άλλη, ονειρική πραγματικότητα, ή μάλλον υπερπραγματικότητα. Σουρρεαλισμός δεν είναι απλώς η εντυπωσιακή εικόνα, η παράλογη φράση και η ονειρώδης υφή. Ενδιαφέρεται για την απελευθέρωση της φαντασίας και για τη διεύρυνση του ορισμού της πραγματικότητας. Η τέχνη γίνεται το μέσον για ριζική επανάσταση της συνείδησης.

επιμέλεια: Παπαγγελή Χριστίνα

Ημερομηνία τελευταίας επεξεργασίας: Πέμπτη, 08. Μαρτίου 2007