Ευέλικτη Ζώνη

Διαθεματικών και Δημιουργικών Δραστηριοτήτων

 

Αντώνη  Ι.  Παππού

Σχολικού  Συμβούλου

1^ης & 2^ης Περ. Δ.Ε. Ν. Πέλλας

 

Πρόκειται για μια σύγχρονη Ψυχοπαιδαγωγική και Διδακτικομεθοδολογική καινοτομία του Υπουργείου Παιδείας και του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου που αφορά την Πρωτοβάθμια Εκπαίδευση, με την οποία επιδιώκεται η περαιτέρω ανάπτυξη και εμβάθυνση του “Σύγχρονου Σχολείου”, ώστε αυτό να καταστεί ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις – προκλήσεις της ταχύτατα μεταβαλλόμενης σύγχρονης Κοινωνίας της Γνώσης, της Πληροφορίας και των Επικοινωνιών στο πλαίσιο της πολυπολιτισμικής ανασύνθεσής της στην εποχή της παγκοσμιοποίησης που διατρέχουμε!

Η καινοτομία της Ε.Ζ. επηρεάζει και μεταρρυθμίζει τόσο το Αναλυτικό Πρόγραμμα Σπουδών της Πρωτοβάθμιας Εκπαίδευσης, όσο και τις Ψυχοπαιδαγωγικές και Διδακτικομεθοδολογικές αρχές που προσδιορίζουν γενικότερα τη λειτουργία της σύγχρονης Σχολικής Μονάδας και ειδικότερα καθορίζουν την όλη διαδικασία της διδασκαλίας

Η φιλοσοφία που τη διακρίνει είναι η ενιαιοποίηση του κατακερματισμένου κόσμου των γνώσεων που έχει συντελεσθεί με τη μέχρι σήμερα παραδοσιακή πρακτική των επιμέρους γνωστικών αντικειμένων (μαθημάτων) του Αναλυτικού Προγράμματος, μέσα από διδακτικές πρωτοβουλίες και πρακτικές διαθεματικών προσεγγίσεων και εξακτινώσεων ενός θέματος – προβλήματος που έχει αναδυθεί στο πλαίσιο της δυναμικής της διδασκαλίας.

Προς την κατεύθυνση αυτή αναγνωρίζεται και διατίθεται στη διακριτική ευχέρεια του εκπαιδευτικού ένα ποσοστό 10% της διδακτέας ύλης των μαθημάτων του ΑΠ να προσεγγίζεται διαθεματικά. Αυτό πρακτικά προβλέπεται με το σχεδιασμό και την ανάπτυξη “Σχεδίων Δράσης” ή “Σχεδίων Εργασίας” (Projects) από την ομαδοσυνεργατική τάξη υπό την καθοδήγηση, το συντονισμό, την παρακίνηση, την ενθάρρυνση και την εμψύχωση του εκπαιδευτικού της!

Χαρακτηριστικό των δράσεων αυτών είναι η ελευθερία επιλογής του θέματος και του τρόπου προσέγγισης και ανάπτυξης από την ομαδοσυνεργατική τάξη, η απελευθέρωση και η προαγωγή της δημιουργικότητας των μαθητών, η καλλιέργεια της κριτικής τους σκέψης, η εξοικείωσή τους με τη διαχείριση εναλλακτικών στρατηγικών δράσης για την προσέγγιση του όλο και με ταχύτερους ρυθμούς μεταβαλλόμενου σύγχρονου κόσμου, η καλλιέργεια της δυνατότητας των μαθητών “να μαθαίνουν πώς να μαθαίνουν”, η αναγνώριση στο μαθητή της οικοδόμησης των γνώσεων μέσω διερευνητικών – ανακαλυπτικών διαδικασιών – μεθόδων, όπως και η μεγιστοποίηση της ικανότητάς του να μεταβιβάζει στοιχεία της τυπικής γνώσης για αξιοποίηση στην καθημερινή του ζωή!

Για την ανάπτυξη των δημιουργικών αυτών δράσεων προβλέπεται για κάθε τάξη συγκεκριμένος διδακτικός χρόνος στο Εβδομαδιαίο Αναλυτικό Πρόγραμμα της Σχολικής Μονάδας. Στο χρόνο αυτό προστίθεται και μέρος του διδακτικού χρόνου των μαθημάτων του Αναλυτικού Προγράμματος, στο πλαίσιο της επιδιωκόμενης διαθεματικής εξακτίνωσής τους σ’ αυτά.

Με τις δημιουργικές και διαθεματικές δραστηριότητες της Ευέλικτης Ζώνης ο γνωστικός ορίζοντας των μαθητών διευρύνεται και πέρα αυτών των προσδοκιών του Αναλυτικού Προγράμματος. Οι μαθητές κατακτούν όχι μόνο τυπική, αλλά και διαδικαστική γνώση που θα τους καθιστά ικανούς να ανακαλύπτουν τη γνώση. Ακόμη, με τον επιλογισμό επί της διαδικασίας των δράσεών τους οι μαθητές κατακτούν και τη μεταγνώση, διαδικασία που θα τους ασκήσει στην παραγωγή της γνώσης

Με την καινοτομία, λοιπόν, της Ευέλικτης Ζώνης το “Ανοικτό Σχολείο στην Κοινωνία και στη Ζωή”, το “Μαθητοκεντρικό – Παιδοκεντρικό Σχολείο”, το “Σχολείο της μαθητικής αυτενέργειας και δραστηριοποίησης”, το “Σχολείο της ομαδικότητας και της συλλογικότητας”, το “Σχολείο της βιωματικότητας”, το “Σχολείο Εργασίας” γίνεται πραγματικότητα! Αυτό το σχολείο που ονειρεύτηκαν και για το οποίο μόχθησαν, αγωνίστηκαν και ακόμη θυσιάστηκαν όλοι οι μεγάλοι μύστες του κινήματος της Νέας Παιδαγωγικής στην πατρίδα μας τον περασμένο αιώνα: Δελμούζος, Γληνός, Ιμβριώτη, Παπαμαύρος, Κάστανος …

Η Ε.Ζ. αποτελεί σύγχρονη παιδαγωγική ευκαιρία – πρόκληση για αξιοποίηση στις σχολικές αίθουσες, με απώτερο στόχο και επιδίωξη να βγάλουμε το σχολείο από την εσωστρέφεια, να το απελευθερώσουμε από τη φυλακή των τεσσάρων τοίχων, να το απεγκλωβίσουμε από τις οστεοποιημένες – αγκυλωμένες παραδοσιακές διδακτικές πρακτικές – τεχνικές της τυπικής γνώσης που όχι μόνο αγνοούν, αλλά κυρίως δε σέβονται το παιδί! Η Ε.Ζ. συνιστά ευκαιρία για τη σύνδεση της σχολικής πράξης και δράσης με την καθημερινή ζωή του μαθητή! Γιατί, μέσα από τις διαθεματικές δημιουργικές δραστηριότητες της Ευέλικτης Ζώνης το σχολείο θα αναδειχτεί σε αληθινό “εργαστήρι της ζωής”!