“Ο Φάκελος του Μαθητή – Portfolio”

 

Tο Νέο Πρόγραμμα Σπουδών (ΠΣ – ΔΕΠΠΣ & ΑΠΣ) της Υποχρεωτικής Εκπαίδευσης μάς έχει ήδη δρομολογήσει τόσο στον ψυχοπαιδαγωγικό προσανατολισμό της διαδικασίας της παιδείας, της μάθησης και της διδασκαλίας, όσο – κυρίως – στην αναζήτηση τρόπων και μέσων ποιοτικής αναβάθμισής της με στόχο, πρωταγωνιστή και αποδέκτη το ίδιο το ΠΑΙΔΙ (παιδοκεντρική θεώρηση – Von kinder aus).

Σημαντικό στοιχείο του σύγχρονου ψυχοπαιδαγωγικού και διδακτικού – μεθοδολογικού προσανατολισμού αποτελεί, μεταξύ των άλλων, και η αναθεώρηση της αντίληψης, της χρήσης και αξιοποίησης της διαδικασίας της αξιολόγησης τόσο της διαδικασίας της διδασκαλίας, όσο και της επίτευξης των επιδιωκόμενων διδακτικών σκοπών και στόχων από το μαθητή. (Αρχική, Διαμορφωτική, Τελική Αξιολόγηση Βλ. ΔΕΠΠΣ & ΑΠΣ, τομ. Α΄, σσ. 17 - 19, καθώς και το ΒΔ Γλώσσας Ε΄ τάξης, σσ. 11 - 15).

Μόνιμος στόχος της νέας προσέγγισης αποτελεί η επιδίωξη της ενεργού εμπλοκής του μαθητή όπως στη διαδικασία της διδασκαλίας (Διερευνητική - Ανακαλυπτική μάθηση), έτσι και στη διαδικασία αξιολόγησης του βαθμού επίτευξης των επιδιωκόμενων διδακτικών σκοπών και στόχων στις επιμέρους ενότητες των διάφορων γνωστικών αντικειμένων (μαθημάτων). Μάλιστα, ο σύγχρονος προσανατολισμός μας δεν αρκείται μόνο στην ενεργό εμπλοκή του μαθητή στην αυτοαξιολόγηση των επιτεύξεών του, αλλά τον εμπλέκει και πιο μπροστά, στο στάδιο εξαγωγής και διατύπωσης των κριτηρίων με τα οποία θα επιχειρηθεί η αξιολόγησή του (Βλ. ΒΔ Γλώσσας Ε΄ σ. 14).

Η εμπλοκή αυτή του μαθητή στην όλη διαδικασία ξεκινά από τη θεώρηση ότι αυτός (ο μαθητής) είναι που ενεργεί τη συλλογή των πληροφοριών, τη συσχέτισή τους, τη συστηματοποίηση και οργάνωσή τους σε γνώση με την επισήμανση και διατύπωση των σχέσεών τους, την εξαγωγή και διατύπωση γενικεύσεων (συμπερασμάτων – επαγωγική διαδικασία μάθησης) και την εφαρμογή της νέας γνώσης για την εμπέδωση και σταθεροποίησή της σε διάφορες περιστάσεις – καταστάσεις που σχετίζονται με την πραγματικότητα και γι' αυτό έχουν σημασία και νόημα για το μαθητή. Η όλη αυτή διαδικασία οργανώνεται από το Δάσκαλο με την αξιοποίηση του διδακτικού υλικού ή τη συμπλήρωσή του με κάθε σύγχρονο υλικό που κρίνει αυτός αναγκαίο για τους συγκεκριμένους μαθητές και συντελείται στο πλαίσιο της αξιοποίησης της κοινωνικής δυναμικής της Σχολικής Τάξης (ομάδας) υπό την καθοδήγηση, έμπνευση, στήριξη και εμψύχωση του Δασκάλου (ομαδοσυνεργατική σχολική τάξη).

Μια χρήσιμη πρακτική, σε εξατομικευμένο επίπεδο του μαθητή, που μπορεί να συμβάλει αποτελεσματικά στον προσανατολισμό του στη γενικότερη νέα αντίληψη λειτουργίας της διαδικασίας της διδασκαλίας (επίτευξη ή πραγμάτωση συγκεκριμένων διδακτικών σκοπών και στόχων του ΑΠΣ) είναι και η πρακτική του “Φακέλου του Μαθητή – Portfolio”. Πρακτική, που είμαι βέβαιος ότι την έχουμε εφαρμόσει στο παρελθόν πολλοί Δάσκαλοι, όταν σ’ έναν φάκελο Α4 (με "αυτιά" και λάστιχο) συγκεντρώναμε τις γραπτές εργασίες και ιχνογραφικές – εικαστικές δημιουργίες των μαθητών μας για να μην είναι σκόρπιες και χάνονται!

Αξιοποίηση και επέκταση της πρακτικής αυτής θεωρώ ότι αποτελεί και η νέα ψυχοπαιδαγωγική πρόταση του Φακέλου του μαθητή ως "Portfolio", όπου τώρα αντί να συγκεντρώνουμε κάθε δημιουργία του μαθητή, επιλέγουμε και συγκεντρώνουμε ενδεικτικές εργασίες που καταδεικνύουν την εξελικτική του πορεία – πρόοδο (Σημαντική αναφορά και αξιοποίηση της ιδέας βλ. στο ΒΔ Γλώσσας Γ΄ τάξης σσ. 11 - 12).

Θεωρούμε ότι σκόπιμο είναι να συγκεντρώνουμε στον ίδιο Φάκελο και ενδεικτικές εργασίες (κριτήρια αξιολόγησης, επαναληπτικά κλπ) της προόδου του μαθητή από όλα τα μαθήματα του ΠΣ: Γλώσσα, Μαθηματικά, Φυσική κλπ. Όλα αυτά προτείνω να τα οργανώνουμε σε υποφακέλους (ένα για κάθε αντικείμενο – μάθημα) για να διευκολύνουν την αποτύπωση της εξελικτικής πορείας (πρόοδο, επίδοση) του μαθητή. Το συγκεντρωμένο αυτό υλικό θα μάς βοηθά:

1. Να συνεργαζόμαστε κατά διαστήματα με το μαθητή και αναμοχλέυοντας μαζί του το υλικό του φακέλου να τού καταδεικνύουμε, αλλά και να τον βοηθάμε να εκτιμά και να εντοπίζει το βαθμό επίτευξης των επιδιωκόμενων στόχων (αυτοαξιολόγηση). Απόρροια αυτής της συνεργασίας μας είναι η αναγνώριση τόσο των επιτευγμάτων του, όσο και των αναγκών του, οι οποίες θα τον βοηθήσουν να εμπλακεί ενεργά στη στοχοθεσία των επόμενων προσπαθειών του (εσωτερικό κίνητρο μάθησης).

2. Να ενημερώνουμε κατά διαστήματα την οικογένεια του μαθητή και να προτείνουμε συγκεκριμένες διδακτικές πρακτικές που μπορούν να ασκήσουν και κατ' οίκον για την επίτευξη από το μαθητή των επιδιωκόμενων στόχων.

3. Να βαθμολογήσουμε την όλη πορεία του μαθητή στη διάρκεια του τριμήνου και να την αποδώσουμε ποσοτικά στην καρτέλα της βαθμολογίας.

4. Να αποδελτιώνουμε τις γνωστικές και διαδικαστικές ανάγκες των μαθητών μας και να σχεδιάζουμε και οργανώνουμε επανορθωτικές διδασκαλίες, π.χ. και στο διδακτικό χρόνο των 70 ωρών  που προβλέπει το Γλωσσικό μάθημα για τις δραστηριότητες εκτός εγχειριδίου - "Πρόσθετες Γλωσσικές Εργασίες"(Βλ. ΒΔ Γλώσσας Ε΄ τάξης σ. 16), για την επίτευξη των στόχων που προαπαιτούνται για την ακώλυτη συμμετοχή των μαθητών μας στην πορεία εξέλιξης του ΠΣ.

5. Να ενημερώνουμε το Δάσκαλο του Ολοήμερου, εφ' όσον φοιτά σ' αυτό ο μαθητής, για τις ανάγκες Πρόσθετης Ενισχυτικής Διδακτικής Στήριξης και Παρέμβασης, με στόχο την εξασφάλιση των προαπαιτούμενων γνώσεων για την κατάκτηση των επόμενων.

Για όλους τους παραπάνω λόγους θεωρούμε πολύ μεγάλη την πρακτική σημασία της ιδέας του Φακέλου "Portfolio" και για το λόγο αυτό το συνιστούμε ανεπιφύλακτα. 

Ολοκληρώνοντας την αναφορά μας αυτή θα λέγαμε ότι ο “Φάκελος του Μαθητή – Portfolio” θα είναι ένας οδηγός που αφ’ ενός μεν θα ενημερώνει και αφ’ ετέρου θα προσανατολίζει άμεσα Δασκάλους, Μαθητές και Οικογένεια στη γενικότερη αρχή της νέας διδακτικής προσέγγισης του ΔΕΠΠΣ & των ΑΠΣ, σύμφωνα με την οποία: "Το νέο ΠΣ δεν επιδιώκει τη διδασκαλία της διδακτέας ύλης, αλλά την κατάκτηση - πραγμάτωση από το μαθητή των στόχων του ΠΣ μέσω της διδακτέας ύλης".

 

Αντώνης  Ι.  Παππού

Σχολικός Σύμβουλος

1ης & 2ης Περιφ. Δ.Ε. Ν. Πέλλας