ΙΣΤΟΡΙΑ  ΣΤ΄ ΤΑΞΗΣ

 

ΕΝΔΕΙΚΤΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

 

Ενότητα 5η: Η Ελλάδα στον 20ό αιώνα

 

Κεφάλαιο 13ο: Η καθημερινή ζωή

 

Μεθοδολογικό διάγραμμα 13^ου κεφ. της 5^ης ενότητας: Η καθημερινή ζωή (βιβλίο εκπαιδευτικού, σ.111)

 

Προσδoκόμενα μαθησιακά οφέλη ( στόχοι)

 

Α. Δηλωτικά 

 

Γνωρίζω τις αλλαγές στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων κατά τον 20ό αιώνα

Γνωρίζω τεχνολογικές εξελίξεις του 20ού αιώνα

Αντιλαμβάνομαι την επίδραση των τεχνολογικών εξελίξεων στην αλλαγή της καθημερινής ζωής των ανθρώπων κατά των 20ό αιώνα

Αντιλαμβάνομαι τις αρνητικές συνέπειες των τεχνολογικών εξελίξεων στη ζωή των ανθρώπων κατά τον 20ό αιώνα

 

Β. Μεθοδολογικά  

 

Μελετώ, συγκρίνω, αναφέρω, συμπεραίνω 

 

Γ. Εννοιολογικά

 

Κατανοώ τους ιστορικούς όρους-

ιστορικές έννοιες: Τεχνολογική εξέλιξη, Εφεύρεση, Φυσικοί πόροι, Μέσα μαζικής ενημέρωσης, Μέσα συγκοινωνίας

 

Αναμενόμενες στάσεις/αντιλήψεις

 

Αναγνώριση της συμβολής των τεχνολογικών εξελίξεων στην αλλαγή της καθημερινότητας των ανθρώπων

Καλλιέργεια κριτικής στάσης απέναντι στην τεχνολογία 

Ευαισθητοποίηση σε ζητήματα μόλυνσης του περιβάλλοντος και σπατάλης των φυσικών πόρων

 

Το κεφάλαιο της 5^ης ενότητας: Η καθημερινή ζωή 

 

Το συγκεκριμένο κεφάλαιο αναπτύσσεται σε τρεις σελίδες όπως και όλα τα κεφάλαια της 5^ης ενότητας. Στην πρώτη σελίδα οι μαθητές/μαθήτριες διαβάζουν και συζητούν ένα συνθετικό κείμενο 200-220 λέξεων σχετικά με τα ζητήματα που αφορούν στην καθημερινή ζωή στην Ελλάδα κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. Εντοπίζονται οι ιστορικοί όροι (λέξεις με κόκκινο χρώμα) και ερμηνεύονται με βοηθό το γλωσσάριο του κεφαλαίου (διαδίκτυο, φυσικοί πόροι, πενικιλίνη, μεταμόσχευση).  

Η ηλεκτρονική πρωτογενής πηγή (5.113) στην πρώτη σελίδα του κεφαλαίου αισθητοποιεί μια όψη των τεχνολογικών εξελίξεων όπως αναφέρεται στο συνθετικό κείμενο και το ερώτημα-δραστηριότητα που τη συνοδεύει στοχεύει στη γνωριμία και την αντίληψη των δυνατοτήτων του υπολογιστή και του διαδικτύου στη σημερινή εποχή(…η χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδικτύου επιτρέπει την επικοινωνία, την ευκολότερη αναζήτηση πληροφοριών και την ταχύτερη επεξεργασία τους, αναφέρεται στο κείμενο). 

 

5.113: ηλεκτρονική, πρωτογενής πηγή

 

Προσδοκόμενα οφέλη:

 

1. Αισθητοποίηση μιας τεχνολογικής εξέλιξης

2. Γνώση δυνατοτήτων του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδικτύου

3. Αντίληψη των δυνατοτήτων του ηλεκτρονικού υπολογιστή και του διαδικτύου

Σχολιασμός: Η εισαγωγή των Τεχνολογιών Πληροφοριών και Επικοινωνίας σε όλες τις μορφές της σημερινής πραγματικότητας με την όλο και αυξανόμενη χρήση του ηλεκτρονικού υπολογιστή δημιουργεί, στο τέλος του 20ού αιώνα, μια νέα κατάσταση. Το διαδίκτυο, το οποίο κατακλύζει κάθε μορφή της καθημερινότητας, αποτελεί μια αστείρευτη πηγή αναζήτησης συλλογής και διαχείρισης πληροφοριών αναδεικνύει όμως και μια σειρά προβληματισμών για τις μεθόδους χρήσης του. Η αναζήτηση και επεξεργασία των πληροφοριών ενδιαφέρει ιδιαίτερα την εκπαιδευτική διαδικασία και συντελεί στη διαμόρφωση νέων περιβαλλόντων μάθησης και διδασκαλίας. 

Ερώτημα: Ποιες πληροφορίες μπορώ εύκολα να έχω από την ιστοσελίδα αυτή; [5.113]

Απάντηση: Από την ιστοσελίδα του Τεχνικού Μουσείου Θεσσαλονίκης μπορώ να αντλήσω πληροφορίες για θέματα επιστήμης και τεχνολογιών όπως ο ηλεκτρισμός, οι τηλεπικοινωνίες, το διάστημα, οι υπολογιστές, το περιβάλλον, η ιατρική, η φωτογραφία κ.ά. Επίσης μπορώ να επισκεφθώ εικονικά το εκθετήριο Τηλεπικοινωνιών.

 

Στην ιστοριογραμμή-χρονολόγιο παρουσιάζονται σημαντικές στιγμές της επιστήμης και της τεχνολογίας κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα. 

Στη δισέλιδη «μαθητεία στην ιστορία» οι ομάδες των ιστορικών πηγών που διαχειρίζονται οι μαθητές/μαθήτριες στην τάξη οργανώνονται γύρω από δύο θέματα:

Το αυτοκίνητο στην Ελλάδα

Η τηλεόραση στην Ελλάδα

 

Η επιλογή των ιστορικών πηγών για τις δύο μαθητείες του κεφαλαίου έγινε, εκτός των άλλων κριτηρίων παιδαγωγικής συμβατότητας, και με κριτήριο την αντιπροσωπευτικότητά τους: οπτικά ντοκουμέντα, γραπτές πηγές, εκπαιδευτικό υλικό, πρωτογενείς και δευτερογενείς πηγές, φωτογραφίες, γελοιογραφία, λογοτεχνικό κείμενο, χάρτης.

 

Α΄ μαθητεία: πηγές 5.114 – 5.119

 

Τα προσδοκόμενα οφέλη (στόχοι) από την επεξεργασία των πηγών στην πρώτη μαθητεία είναι τα παρακάτω:

Γνώση του τρόπου κυκλοφορίας πριν και μετά την κυκλοφορία αυτοκινήτων

Κατανόηση των αλλαγών στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων με τη χρήση του αυτοκινήτου

Ανάδειξη χρήσεων του αυτοκινήτου

Σχέση του γυναικείου φύλου με το αυτοκίνητο

Ανάδειξη όψεων και αλλαγών του αστικού κέντρου (Αθήνα) με την εμφάνιση τροχοφόρων

Ανάδειξη των αρνητικών συνεπειών από τη χρήση αυτοκινήτου

 

Β΄ μαθητεία: πηγές 5.120 – 5. 123

 

Τα προσδοκόμενα οφέλη από την επεξεργασία των πηγών στη δεύτερη μαθητεία είναι τα παρακάτω:

Γνώση του πρώτου σήματος της ελληνικής τηλεόρασης

Γνώση του τηλεοπτικού προγράμματος και ανάδειξη της θεματολογίας του στα πρώτα χρόνια λειτουργίας της ελληνικής τηλεόρασης

Σύγκριση της διάρκειας του πρώτου προγράμματος της ελληνικής τηλεόρασης με το σημερινό

Αισθητοποίηση του χώρου εκπομπής του δελτίου ειδήσεων και της μορφής ενός δημοσιογράφου της εποχής 

Αισθητοποίηση και γνώση της διάδοσης της τηλεόρασης στην ελληνική κοινωνία

 

Στο τέλος του κεφαλαίου τα δύο ερωτήματα σύνθεσης, μέσω των οποίων οι μαθητές/μαθήτριες ανασυνθέτουν το συγκεκριμένο κεφάλαιο είναι:

Ποιες είναι οι αλλαγές στην καθημερινότητα των ανθρώπων κατά τη διάρκεια του 20ού αιώνα;

Ποιες είναι οι αρνητικές πλευρές των τεχνολογικών εξελίξεων;

 

Η ανακεφαλαίωση της 5^ης ενότητας

 

Η μονοσέλιδη ανακεφαλαίωση έχει πολλαπλό στόχο:

Να ανασυνθέσει μέσα από ένα κείμενο 300 περίπου λέξεων τα ζητήματα και τα ιστορικά φαινόμενα που απασχόλησαν τη σχολική τάξη στην 5^η ενότητα.

Να παρουσιάσει περιληπτικά μια απάντηση στο ιστορικό ερώτημα της 5^ης ενότητας.

Να θυμίσει στους μαθητές/μαθήτριες τους σημαντικούς ιστορικούς όρους που διαχειρίστηκαν στην 5^ης ενότητα.

Να δημιουργήσει το περιβάλλον ενασχόλησης της τάξης με το Τετράδιο Εργασιών, όπου περιέχονται ανακεφαλαιωτικές διαθεματικές δραστηριότητες σχετικές με όσα απασχόλησαν τους μαθητές και τις μαθήτριες στην 5^η ενότητα. 

Να λειτουργήσει αξιολογικά σε επίπεδο ενότητας ως προς της επίτευξη των στόχων που έθεσε η τάξη στην αρχή της 5^ης ενότητας. 

 

Το Τετράδιο Εργασιών της 5^ης ενότητας

Οι δραστηριότητες για το 13^ο κεφάλαιο

 

Το Τετράδιο Εργασιών για την 5^η ενότητα περιλαμβάνει 39 δραστηριότητες ανακεφαλαιωτικού ενδοθεματικού, διαθεματικού και πολυθεματικού χαρακτήρα που καλύπτουν το σύνολο της ιστορικής γνώσης (δηλωτικής, μεθοδολογικής, εννοιολογικής) της 5^ης ενότητας όπως αναπτύσσεται στο βιβλίο του μαθητή και της μαθήτριας. 

Από αυτές στο 13^ο κεφάλαιο αναφέρονται οι δραστηριότητες 29-33, οι οποίες λειτουργούν ανακεφαλαιωτικά και αξιολογικά σε επίπεδο κεφαλαίου και επιχειρούν και μεταγνωστικές προεκτάσεις σχετικά με το ρόλο της τεχνολογίας στη ζωή των νεοελλήνων. 

Τα ρήματα ενέργειας στην εκφώνηση των δραστηριοτήτων τόσο στο βιβλίο του μαθητή και της μαθήτριας όσο και στο τετράδιο εργασιών σημειώνονται και τονίζονται με πλάγια γράμματα και σε πρώτο ενικό πρόσωπο καλλιεργώντας την ενεργή συμμετοχή του μαθητή και της μαθήτριας στη διαχείρισή τους.

 

Δραστηριότητα 29

Ιστορία – Περιβαλλοντική Εκπαίδευση – Φυσικές Επιστήμες (Πολυθεματική)

Καταγράφω ποια από τα επιτεύγματα της τεχνολογίας χρησιμοποιώ καθημερινά.

Σχόλια-Απαντήσεις: Οι μαθητές/μαθήτριες έχουν τη δυνατότητα να αναπτύξουν τη σχέση τους με την τεχνολογία καταγράφοντας επιτεύγματα της τεχνολογίας που χρησιμοποιούν στην καθημερινή ζωή τους. Το αυτοκίνητο, η δορυφορική τηλεόραση, το dvd, το διαδίκτυο, το κινητό τηλέφωνο είναι κάποιες από τις τεχνολογικές εξελίξεις που θα αναφερθούν. Στόχος της δραστηριότητας είναι να καταδειχθεί η σχέση του σύγχρονου ανθρώπου με την τεχνολογία, η οποία σε πολλές περιπτώσεις είναι σχέση εξάρτησης.

 

Δραστηριότητα 30   

Ιστορία – Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Διαθεματική)

Καταγράφω τις μετακινήσεις που κάνω με τα πόδια και τις μετακινήσεις που κάνω με το αυτοκίνητο.

Σχόλια-Απαντήσεις: Οι μαθητές/μαθήτριες καταγράφοντας τις μετακινήσεις τους με το αυτοκίνητο και τα πόδια, ανακαλύπτουν τη σχέση που έχουν με τα δύο μέσα. Οι αλλαγές που φέρνει το αυτοκίνητο στην καθημερινή ζωή γίνονται αντικείμενο συζήτησης στη σχολική τάξη, καθώς περιορίζει τις μετακινήσεις με τα πόδια. Στη δραστηριότητα αυτή μπορούν να συζητηθούν πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα του ενός και του άλλου τρόπου μετακίνησης.

 

Δραστηριότητα 31: 

Ιστορία – Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Διαθεματική) 

Καταγράφω για ποιους λόγους χρησιμοποιώ το αυτοκίνητο.

Σχόλια-Απαντήσεις: Οι μαθητές/μαθήτριες σ’ αυτή τη δραστηριότητα σχολιάζουν τους λόγους χρήσης του αυτοκινήτου στην καθημερινή ζωή τους. Η έλλειψη χρόνου, η ταχύτητα, η αδυναμία πρόσβασης, οι μεγάλες αποστάσεις μπορεί να είναι κάποιοι απ’ αυτούς τους λόγους. Ενδιαφέρον έχει να προβληματιστούν σε ποιες καταστάσεις δεν είναι απαραίτητο το αυτοκίνητο και ποιες εναλλακτικές λύσεις υπάρχουν, όταν δεν υπάρχει η δυνατότητα χρήσης αυτοκινήτου

 

Δραστηριότητα 32: 

Ιστορία – Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Διαθεματική) 

Καταγράφω τις εκπομπές που παρακολουθώ στην τηλεόραση.

Σχόλια-Απαντήσεις: Η ενασχόληση των μαθητών/μαθητριών με την τηλεόραση δημιουργεί το περιβάλλον εκκίνησης γι’ αυτή τη δραστηριότητα. Το περιεχόμενο του σημερινού τηλεοπτικού προγράμματος, οι διαφορές μεταξύ των τηλεοπτικών προγραμμάτων της κρατικής και της ιδιωτικής τηλεόρασης, τα παιδικά τηλεοπτικά προγράμματα μπορούν να αποτελέσουν θέματα έρευνας για τη σχολική τάξη. Στη συγκεκριμένη δραστηριότητα καταγράφουν τις εκπομπές που παρακολουθούν στην τηλεόραση, και μπορούν να συζητήσουν τους λόγους της επιλογής τους.

 

Δραστηριότητα 33: 

Ιστορία – Περιβαλλοντική Εκπαίδευση (Διαθεματική)

Καταγράφω αρνητικά και θετικά στοιχεία από τη χρήση της τεχνολογίας.

Σχόλια-Απαντήσεις: Η υπόμνηση των θετικών και αρνητικών στοιχείων της τεχνολογίας έγινε ήδη στο σχετικό κεφάλαιο του βιβλίου του μαθητή και της μαθήτριας. Σ’ αυτή τη δραστηριότητα συγκεκριμενοποιούν τα θετικά και αρνητικά στοιχεία συγκεκριμένων τεχνολογικών εφαρμογών. Οι επιλογές της δραστηριότητας δεν είναι δεσμευτικές.

 

Σχέδιο εργασίας για την τοπική ιστορία

 

ΔΕΙΓΜΑ 5ης ΕΝΟΤΗΤΑΣ

1o Δημοτικό σχολείο Σουφλίου

«Επαγγελματικές ασχολίες και οικονομικές δραστηριότητες οίκων του Σουφλίου»

Περιβάλλον εκκίνησης του σχεδίου

Παρατήρηση των φωτογραφιών και συσχέτιση της λειτουργίας της Μετάξης του Σουφλίου με τις κοινωνικο-οικονομικές δραστηριότητες της ευρύτερης περιοχής του Σουφλίου.

Ερώτημα: Πώς συνδέεται η παρουσία του Μουσείου με την ιστορία της πόλης του Σουφλίου;

Περιβάλλον οργάνωσης του σχεδίου εργασίας

Χωρισμός της τάξης σε ομάδες και καταμερισμός εργασιών κατά

Περιβάλλον ιστορικής αναζήτησης

Αναζήτηση ιστορικών πηγών σχετικά με την ανάπτυξη της ργίας στην περιοχή του Σουφλίου, επίσκεψη στο Μουσείο Σουφλίου, φωτογράφηση των εκθεμάτων του Μουσείου, καταγραφή προφορικών μαρτυριών σχετικά με την καλλιέργεια του μεταξοσκώληκα αλλά και την επεξεργασία και του μεταξιού, σύνδεση της μεταξουργίας με την οικονομία ου

Περιβάλλον συλλογικής εργασίας και αξιολόγησης

Προγραμματισμός και υλοποίηση εκπαιδευτικού προγράμματος με θέμα από τις συλλογές του Μουσείου Μετάξης για την απάντηση του κεντρικού ιστορικού ερωτήματος και τη σύνδεση της λειτουργίας με την κοινωνική και οικονομική ιστορία της περιοχής του Σουφλίου. Ανάδειξη της συμβολής του Μουσείου Μετάξης στη διάσωση και διαφύλαξη του ιστορικού όντος. Διεύρυνση της έννοιας του μουσείου.