Παναγιώτα
Σμυρλή, Τα τζοβαΐρια της αγάπης
Εμπειρία Εκδοτική, Αθήνα 2006
«Η γυναίκα έλυσε το κορδελάκι που είχε
στα μαλλιά της, το έπλεξε μαζί με το δικό του και το πέρασε στο μενταγιόν της
καρδιάς της. Κανένας θυμωμένος ουρανός που ξερνάει φωτιά και αντάρα δε θα το
έπαιρνε από κοντά της……»
Το μενταγιόν ήταν γι’ αυτή το «τζοβαΐρι της αγάπης». Κάτι που συμβόλιζε την αγάπη, της θύμιζε τον έρωτα που τόσο πολύ αναπολούσε από τις μέρες τις ευτυχισμένες, τον έρωτα που η Παναγιώτα Σμυρλή τόσο αισθαντικά και αισθησιακά ξέρει να περιγράφει:
«Ο Ραούφ απομάκρυνε με το χέρι του τις
μακριές μπούκλες που έπεφταν στο πρόσωπό της και ακολούθησε τη γραμμή του
στόματός της με το ακροδάχτυλο. Μόλις δυο πόντοι χώριζαν τα χείλη της από τα
δικά του κι ένιωθε την ακαταμάχητη διάθεση να τα φιλήσει. Όμως τον είχε
κυριεύσει μια αίσθηση δέους. Για μια στιγμή φοβήθηκε μήπως την πρόσβαλε, αλλά
οι μακριές βλεφαρίδες της κοπέλας έκλειναν αργά και τα χείλη της έμοιαζαν να
τον προσμένουν.
»Τα άγγιξε τόσο απαλά, όπως μια
πεταλούδα αγγίζει ένα λουλούδι. Μύρισε την ανάσα της, γεύτηκε την υγρασία τους
και, καθώς τα ένιωθε να ανοίγουν σαν ροδοπέταλα, η απαλή τους υφή τον
συγκλόνισε. Την έσφιγγε τώρα πάνω του δυνατά και η κοπέλα τύλιξε τα χέρια της
στο λαιμό του. Και σ’ αυτό το φιλί, όλα τα χρόνια που είχαν μεσολαβήσει
εξαφανίστηκαν.»
Ο έρωτας και η θύμισή του, η μνήμη των ανθρώπων αλώβητη από του καιρού και της τύχης τα γυρίσματα, την περιδίνηση των ανέμων της ιστορίας που σαρώνουν και ρημάζουν τις ζωές φίλων και εχθρών, που αφήνουν ανολοκλήρωτα τα όνειρα που χωρίζουν τους ανθρώπους ίσως την ώρα που νόμιζαν πως η ζωή τούς δόθηκε απλόχερα και όλα πήγαιναν κατ’ ευχήν. Τα τζοβαΐρια έμειναν μόνο με τη γλυκιά θύμιση ή ακόμα έμεινε η ανάμνησή τους, γιατί κι αυτά πολλές φορές άλλαξαν χέρια, κοσμούσαν άλλα σώματα, όπως το μενταγιόν της πρώτης ιστορίας του βιβλίου, που «η θέα του κοσμήματος» για το γέροντα «που καθόταν στη διπλανή θέση» και «είχε γείρει λίγο μπροστά και επαναλάμβανε ψιθυριστά ένα όνομα: ˝Γιασμίνα… Γιασμίνα…˝… ξεκλείδωνε πόρτες που πίστευε πως είχαν κλείσει για πάντα.» Αυτές τις πόρτες ξεκλειδώνει η Παναγιώτα Σμυρλή με τις ιστορίες στο νέο βιβλίο της «Τα τζοβαΐρια της αγάπης», πόρτες που κλείδωσε ο ζωντανός ο χωρισμός ή ο θάνατος είτε εξαιτίας μιας αρρώστιας είτε εξαιτίας της θεομηνίας και της οργής ενός πολέμου.
«Ο πόλεμος θηρίο ανήμερο. Η Ιστορία
είναι ένα οικοδόμημα φτιαγμένο με αίμα που χύθηκε και κορμιά που έπεσαν στο
όνομα μεγάλων ιδεών ή συμφερόντων, πολλές φορές χωρίς καν να γνωρίζουν τον
πραγματικό λόγο.»
Οι ήρωες και
οι ιστορίες τους μας μεταφέρουν στο χρόνο και στο χώρο σε μέρη της γης που οι
άνθρωποι αγάπησαν και πόνεσαν βαθιά και τα έντονα αυτά πάθη έχουν παντού την
ίδια ποιότητα είτε μας πάει στο πολύπαθο Αφγανιστάν είτε στη Μικρασία του
1920-22 και στο χαλασμό της Σμύρνης είτε στη Νότια Ασία που σαρώθηκε πρόσφατα
από το φονικό τσουνάμι. Οι περιγραφές των τόπων, των εθίμων ή των ηθών
προκαλούν ιδιαίτερη εντύπωση, καθόσον είναι τόσο λεπτομερείς και πειστικές, που
αφενός δείχνουν λογοτεχνική μαεστρία, αφετέρου διαπιστώνει κανείς πόσο έχει
μελετήσει τη λαογραφία και την ιστορία των λαών αυτών, μελέτη που της έχει
προσφέρει τα εφόδια να κινείται με άνεση σε αυτούς τους άγνωστους για μας
κόσμους και χώρους.
Χαλούλος Παναγιώτης, Ιούνιος 2006
Επιστροφή Γιώτα Σμυρλή - εργογραφία
επιστροφή λογοτεχνικές σελίδες, παρουσιάσεις, απόψεις...
Κεντρική σελίδα Παναγιώτης Χαλούλος