Αστερισμός
Είναι αστερισμός που σημειώθηκε πρώτη φορά στην αρχαιότητα. Είναι βόρειος αστερισμός, αμφιφανής στην Ελλάδα. Συνορεύει με τους αστερισμούς του Τριγώνου, των Ιχθύων, του Κήτους, του Ταύρου και του Περσέα.
Οι φωτεινότεροι αστέρες είναι:
- α Κριού ή Hamal (σημαίνει στα αραβικά το κεφάλι του κριαριού)
- β Κριού ή Sheratan (σημαίνει στα αραβικά τα δύο σημεία/ σημάδια)
- γ Κριού ή Mesarthim
- δ Κριού ή Botein (προέρχεται από την αραβική λέξη butain που σημαίνει κοιλιά)
- 41 Κριού ή Bharani
- ε Κριού
Μυθολογία
Ο αστερισμός του Κριού συνδέεται με το μύθο του Φρίξου και της Έλλης παιδιά του βασιλιά της Βοιωτίας Αθάμαντα από τη Νεφέλη και εγγόνια του Αιόλου. Ο Αθάμαντας απέκτησε τον Λέαρχο και τον Μελικέρτη από την δεύτερη σύζυγό του Ινώ. Η Ινώ θέλοντας να ξεφορτωθεί τα παιδιά του άντρα της από την Νεφέλη, προκάλεσε ακαρπία στα χωράφια αλλάζοντας τους καρπούς με άλλους καβουρδισμένους. Ο Αθάμαντας βλέποντας την κατάσταση έστειλε απεσταλμένους για να ζητήσει από το μαντείο των Δελφών χρησμό. Αλλά η Ινώ, έπεισε τους απεσταλμένους να πουν ψέματα στον Αθάμαντα ότι ο θεός χρησμοδότησε να θυσιάσουν στον Δία τον Φρίξο.
Ο βασιλιάς, κάτω από την πίεση των αγροτών ετοιμάστηκε να οδηγήσει τον Φρίξο στο βωμό για τη θυσία. Η Νεφέλη όμως τον άρπαξε μαζί με τη Έλλη και τους έδωσε ένα χρυσόμαλλο κριάρι. Καβάλα στο κριάρι τα δυο παιδιά πέταξαν στον ουρανό. Σε κάποια στιγμή η Έλλη γλίστρησε και έπεσε στη θάλασσα, αυτή που αργότερα ονομάστηκε Ελλήσποντος. Ο θεός Ποσειδώνας έσωσε την Έλλη και ενώθηκε μαζί της ενώ καρπός του έρωτά τους ήταν ο Παίονας. Σύμφωνα με την παράδοση, κατά την πτώση της Έλλης ένα από τα κέρατα του κριαριού έσπασε. Ο Φρίξος έφτασε στη χώρα των Κόλχων, όπου βασίλευε ο Αιήτης, γιος του Ήλιου και της Περσηίδας, αδελφός της Κίρκης και της Πασιφάης, γυναίκας του Μίνωα. Ο βασιλιάς πάντρεψε τον Φρίξο με την κόρη του Χαλκιόπη. Αργότερα, ο Φρίξος θυσίασε το χρυσόμαλλο κριάρι προς τιμήν του Δία και το κάρφωσε γύρω από μια βελανιδιά.
Βιβλιογραφία
1. Τα άστρα και οι μύθοι τους, εισαγωγή στην ουρανογραφία, Στράτος Θεοδοσίου, Μάνος Δανέζης, Εκδ. Δίαυλος, 2012