ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑ.Λ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ
Περιβαλλοντική Εργασία 2013-2014
ΘΕΜΑ: «Ο υπόγειος πλούτος της Ελλάδος, η εκμετάλλευσή του και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον.»
ΒΩΞΙΤΗΣ
Ο βωξίτης είναι πέτρωμα, δηλαδή συνδυασμός ορυκτών, και αποτελεί το κυριότερο μετάλλευμα αργιλίου. Ανακαλύφθηκε το 1821 από το Γάλλο γεωλόγο Pierre Berthier στην πόλη Μπω (Les Baux-de-Provence) της νότιας Γαλλίας (Προβηγκία), από την οποία πήρε το όνομά του. Σχηματίζεται από την αποσάθρωση αργιλοπυριτικών πετρωμάτων (κυρίως μαγματογενούς προελεύσεως), θεωρούμενος έτσι ιζηματογενές πέτρωμα.
Ο βωξίτης είναι μίγμα που αποτελείται κυρίως από:
· Υδροξείδια του αργιλίου
· Υδροξείδια / οξείδια του σιδήρου
· Οξείδιο του τιτανίου
Εμπεριέχονται, επίσης, και πυριτικά ορυκτά, όπως καολίνης και αλουνίτης.
Φυσικά χαρακτηριστικά:
Χρώμα: Κοκκινωπό ή κίτρινο, μερικές φορές γκριζωπό. Τα διάφορα χρώματα του βωξίτη οφείλονται στις διαφορετικές περιεκτικότητες των παραπάνω ορυκτών. Έτσι, βωξίτης περισσότερο κοκκινωπός περιέχει περισσότερο αιματίτη, ενώ κιτρινωπός περισσότερο γκαιτίτη. Το γκριζωπό χρώμα οφείλεται σε μικρή περιεκτικότητα σε οξείδια σιδήρου.
Ειδικό βάρος: 2,7 - 3,5 (ανάλογα με την περιεκτικότητά του σε οξείδια του σιδήρου)
Υφή: Στιφρή, ωολιθική ή πισσολιθική.
Αδιάλυτος σε νερό. Διαλύεται σε οξέα ή καυστικά αλκάλια υψηλών συγκεντρώσεων, ανάλογα με τη σύστασή του.
Ανθεκτικός σε υψηλές θερμοκρασίες.
Οικονομικά εκμεταλλεύσιμος για παραγωγή αλουμίνας (η οποία χρησιμοποιείται για την παραγωγή μεταλλικού αλουμινίου) θεωρείται ο βωξίτης, ο οποίος περιέχει:
· Περισσότερο από 45-50% Al2O3
· Λιγότερο από 20% Fe2O3
· Μέχρι 5% πυρίτιο (σε διάφορες μορφές)
Η Ελλάδα κατέχει σημαντική θέση όχι μόνο στην Ευρωπαϊκή Ένωση αλλά και παγκοσμίως καθώς είναι μια από τις σημαντικότερες βωξιτοπαραγωγές χώρες. Η εξόρυξη του βωξίτη στη χώρα μας γίνεται κατά 65% με υπόγειες και 35% με υπαίθριες εκμεταλλεύσεις. Τα βέβαια αποθέματα βωξίτη της Ελλάδας ανέρχονται περίπου σε 130.000.000 τόνους και η ετήσια παραγωγή ξεπερνά τους 2.400.000 τόνους. Οι εξαγωγές ελληνικού βωξίτη ξεπερνούν τα 30 εκατ. € ετησίως. Οι Ελληνικές εταιρείες παραγωγής βωξίτη είναι τέσσερις και απασχολούν περί τα 700 άτομα.
Απόβλητα Εξόρυξης και Βιομηχανίας Βωξίτη
Για να παραχθεί ένας τόνος αλουμινίου, απαιτούνται τέσσερις με πέντε τόνοι βωξίτη. Στον υπολογισμό δεν μπαίνουν τα στείρα υλικά που μπορεί να είναι σημαντικά σε ποσότητα και που αποτίθενται επιφανειακά στην περιοχή της εξόρυξης, με ότι συνεπάγεται για τα δάση και τις περιοχές που βρίσκονται κατάντη των αποθέσεων (έκπλυση από τις βροχοπτώσεις και κατάληξη στους επιφανειακούς υδατικούς αποδέκτες). Ενδεικτικά, αξίζει να αναφερθεί ότι για να παραχθεί ένα τόνος αλουμινίου, τα στείρα υλικά ανέρχονται σε δέκα τόνους και η κόκκινη λάσπη σε τρεις τόνους.
Ενδεικτικά στις εγκαταστάσεις της «Α.τ.Ε.», προκύπτουν 1,06 τόνοι ερυθράς ιλύος ανά τόνο παραγόμενης αλουμίνας και η μέση ετήσια παραγωγή κόκκινης λάσπης ανέρχεται σήμερα σε περίπου 800.000 τόνους. Δηλαδή αρκετές χιλιάδες τόνοι κόκκινης λάσπης ελευθερώνονταν κάθε χρόνο στον Κορινθιακό, με αποτέλεσμα ο Κόλπος Αντικύρων να αποτελεί ένα αρκετά βεβαρυμένο θαλάσσιο περιβάλλον.
Η έκχυση της κόκκινης λάσπης στον Κόλπο των Αντικύρων πραγματοποιούνταν με υποθαλάσσιους μεταλλικούς αγωγούς μήκους δύο χιλιομέτρων (2km) οι οποίοι εκβάλουν σε βάθος νερού περίπου εκατόν δέκα μέτρων (110m). Πριν από λίγους μήνες, μετά από πολυετή δικαστικό αγώνα κατοίκων και φορέων της περιοχής η εταιρία υποχρεώθηκε στην κατασκευή φίλτρων για το διαχωρισμό της σκόνης από το νερό. Σταμάτησε λοιπόν η απόρριψη της λάσπης, τοποθέτησαν φίλτρα που παρακρατούν την σκόνη, η οποία αποτίθεται στη στεριά, και ρίχνουν στην θάλασσα μόνο το υγρό που περισσεύει.
Οι έρευνες που πραγματοποίησε το Εργαστήριο Ωκεανογραφίας του Πανεπιστημίου Πατρών, στα μέσα της δεκαετίας του ’90 (1994-95) έδειξαν ότι πλέον η κόκκινη λάσπη έχει καλύψει ένα πολύ μεγάλο μέρος του κόλπου των Αντικύρων.
Ο βωξίτης δεν διαλύεται στο νερό αλλά πιθανόν να διασπάται από τους μικροοργανισμούς και να απελευθερώνει βαρέα μέταλλα στην τροφική αλυσίδα. Όπως αναφέρθηκε και στην μελέτες για τον Κορινθιακό Κόλπο εντοπίστηκαν πολύ ψηλές τιμές σιδήρου (Fe), καδμίου (Cu), ασβεστίου (Ca). Τα μέταλλα αυτά αποτελούν συστατικά των βωξιτών και των αποβλήτων του. Οι συγκεντρώσεις μολύβδου (Pb) και καδμίου (Cb) μετρήθηκαν υψηλές. Τα περισσότερα από τα βαρέα μέταλλα είναι βλαβερά και επικίνδυνα γιατί έχουν την τάση να συσσωρεύονται στους οργανισμούς και να επιδρούν τοξικά στα ζώα, τα φυτά και τους ανθρώπους. Τέτοια χαρακτηριστικά έχουν για παράδειγμα ο υδράργυρος, ο μόλυβδος και το κάδμιο.
Εκτός όμως από τα περιβαλλοντικά προβλήματα που υπάρχουν σε κάθε σημείο εξόρυξης και εκμετάλλευσης βωξίτη στην χώρα μας, σε μερικές περιπτώσεις πλήττονται επίσης και αρχαιολογικοί και τουριστικοί χώροι.
ΕΝΔΙΑΦΕΡΟΝΤΑ videos
Απολαύστε ένα καταπληκτικό video από το 1941, που περιγράφει την διαδικασία εξόρυξης βωξίτη (με τα μέσα εκείνης της εποχής) και την παραγωγή αλουμινίου.
Από το 1941 μέχρι σήμερα πολλά άλλαξαν, αλλά και πολλά παρέμειναν ίδια. Δείτε την εξόρυξη του βωξίτη και την παραγωγή του αλουμινίου όπως γίνεται σήμερα.