ΕΣΠΕΡΙΝΟ ΕΠΑ.Λ. ΚΑΤΕΡΙΝΗΣ

Περιβαλλοντική Εργασία 2013-2014

ΘΕΜΑ: «Ο υπόγειος πλούτος της Ελλάδος, η εκμετάλλευσή του και οι επιπτώσεις στο περιβάλλον.»

 

Η ΧΡΗΣΗ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ ΣΤΗΝ ΑΡΧΑΙΟΤΗΤΑ

Από πολύ παλιά ο άνθρωπος, πριν αρχίσει να λιώνει μέταλλα από την ορυκτή τους κατάσταση, είχε χρησιμοποιήσει σαν χρώματα βαφής τα μπλε και πράσινα μεταλλεύματα χαλκού. Κατά την διάρκεια της αναζητήσεως των χρωμάτων αυτών πιθανόν να συνάντησε μικρά κομμάτια αυτοφυούς χαλκού μέσα σε άλλα ορυκτά. Η πρώτη γνωριμία του ανθρώπου με το χαλκό είναι δυνατό να προήλθε από την τήξη κάποιου ορυκτού του χαλκού, που βρισκόταν στο χώμα και με το οποίο προστάτευε γύρω - γύρω την φωτιά του.

Ο χαλκός σε καθαρή μορφή, φαίνεται, ότι ανακαλύφθηκε κατά την διάρκεια της Νεολιθικής εποχής, δηλαδή περίπου 8000 χρόνια π.Χ και υπήρξε από τα πρώτα μέταλλα που υπέταξε ο άνθρωπος στη θέλησή του.Οι τεχνίτες χρησιμοποιούσαν το νέο αυτό υλικό για να φτιάξουν όπλα, γεωργικά εργαλεία και διακοσμητικά αντικείμενα. Τα χάλκινα τσεκούρια και μαχαίρια που έφτιαχναν οι χύτες της εποχής ήταν πιο γερά και έκοβαν περισσότερο από τα πέτρινα.

Ο χαλκός χρησιμοποιούνταν για την κατασκευή μικρών κοσμημάτων σε διάφορες περιοχές της Εγγύς Ανατολής στις αρχές της Νεολιθικής εποχής, περίπου από το 5000 π.Χ και μεταγενέστερα . Η κατεργασία των κοσμημάτων γινόταν με τα μόνα μέσα, που γνώριζαν και ήταν η σφυρηλάτηση και η κάμψη. Αργότερα, ανακάλυψαν ότι ο χαλκός γινόταν εύθραυστος από τη σφυρηλάτηση, αλλά θα μπορούσε να μαλακώσει πάλι όταν πυρωνόταν. Πώς, πότε και πού ανακαλύφθηκε ότι ο χαλκός μπορούσε να εξαχθεί από τα ορυκτά, είναι τελείως άγνωστο.

Κυρίαρχο μέταλλο εξακολουθεί να είναι ο χαλκός, με προσμίξεις κασσίτερου για βελτιωμένη σκληρότητα και αντοχή. Χρησιμοποιούνταν κυρίως στην μινωική και μυκηναϊκή εποχή. Ο κασσίτερος του προσέδιδε και πιο ανοιχτόχρωμη απόχρωση. Αυτός είναι ο γνωστός μπρούτζος. Διάσημα χάλκινα αγάλματα είναι ο Ηνίοχος των Δελφών και ο.

 

ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΟΥ ΧΑΛΚΟΥ

Σύμβολο Cu, από τη λατινική ονομασία "cuprus", προερχόμενη από την ονομασία της νήσου Κύπρου, που υπήρξε η κύρια πηγή ορυκτών χαλκού κατά την αρχαιότηταΣχετικά μαλακό, ελατό και όλκιμο μέταλλο με ερυθρή απόχρωση, ο καλύτερος αγωγός του ηλεκτρισμού αμέσως μετά τον άργυρο. Κατά την αρχαιότητα χρησιμοποιούταν κυρίως ως κράμα με τον ψευδάργυρο (ορείχαλκος) και τον κασσίτερο (μπρούντζος).

Διαλύεται εύκολα σε αραιό (1:1) νιτρικό οξύ και σε HCl παρουσία αέρα.

Οι ενώσεις του χαλκού είναι τοξικές.

Τα κυριότερα ορυκτά του χαλκού είναι ο χαλκοπυρίτης CuFeS2, ο κυπρίτης Cu2O, ο χαλκοσίτης Cu2S, ο μαλαχίτης Cu2(CO3)(OH)2, o αζουρίτης Cu3(CO3)2(OH)2. Πολύ σπάνια συναντάται και ως μεταλλικός ("αυτοφυής") χαλκός.

Ορισμένες ποιότητες μαλαχίτη και αζουρίτη θεωρούνται ως διακοσμητικά υλικά ή ημιπολύτιμοι λίθοι.

Παγκοσμίως παράγονται περίπου 15,6 εκατομ. τόνοι τον χρόνο (στοιχεία 2007). Κυριότερες παραγωγοί χώρες: Χιλή, Περού, ΗΠΑ, Κίνα, Αυστραλία, Ρωσία και Καναδά.

Εφαρμογές: ηλεκτρικοί αγωγοί, υλικό κατασκευών (σωληνώσεις), μεγάλη ποικιλία κραμάτων, νομίσματα. Η εφαρμογή των οπτικών ινών στις επικοινωνίες έχει μειώσει την ανάγκη χρήσης του χαλκού στον τομέα αυτό.

Στην Ελλάδα δεν υπάρχουν ορυχεία χαλκού υπό εκμετάλλευση σήμερα. Κοιτάσματα χαλκού υπάρχουν στην Ερμιόνη Αργολίδος, στις Σκουριές Χαλκιδικής, στα Πεύκα Αλεξανδρούπολης, στην Κιμμέρια Ξάνθης και στον Ασκό Θεσσαλονίκης.

ΕΞΟΡΥΞΗ ΧΑΛΚΟΥ ΚΑΙ ΟΙ ΕΠΙΠΤΩΣΕΙΣ ΣΤΟ ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ

Η γη είναι εναρμονισμένη με τις συνθήκες της απόλυτης ισορροπίας με το οικοσύστημα που ζούμε και αυτό επιτρέπει την ζωή πάνω σε αυτήν. Η διατάραξη αυτής της ισορροπίας φέρνει αποτελέσματα που μόνο θετικά δεν μπορούν να χαρακτηριστούν στο οικοσύστημα.

Στις επιφανειακές εξορύξεις η οπτική πλευρά της ρύπανσης είναι η πλέον ορατή. Όταν όμως, η επιφανειακή εξόρυξη φτάσει σε μεγάλα βάθη εκτός από την οπτικοακουστική ρύπανση, υπάρχουν και οι συνθήκες ρύπανσης των διαφόρων εξορυγμάτων. Έτσι αν ανασυρθούνε κατά την εκσκαφή και θειικά ή χαλκοφόρα ή άλλα εξορύγματα αυτά θα έχουν επιπτώσεις στην περιοχή.

Πολλές φορές, ποιο επικίνδυνα είναι τα εξορύγματα που είναι σε ενώσεις με τον χαλκό. Στα μεταλλεία Χαλκιδικής, για παράδειγμα, περισσότερο κακό έκαναν τα εξορύγματα χαλκού που κουβαλούσαν τα φορτηγά και έπεφταν στο δάσος. Τα εξορύγματα αυτά, από πετρώματα που περιείχαν χαλκό, με την βροχή και τον χρόνο οξειδώθηκαν με αποτέλεσμα να αφήνουν πίσω τους οξείδια χαλκού που είναι από τα ποιο τοξικά στοιχεία της φύσης, αφήνοντας βέβαια την τοξικότητα τους στο περιβάλλον.

Οι υπόγειες εκμεταλλεύσεις συχνά προκαλούν καθίζηση της επιφάνειας του εδάφους, ενώ δεν είναι σπάνιο και το φαινόμενο της απορροής όξινων νερών από ενεργά και εγκαταλελειμμένα υπόγεια μεταλλεία. Ειδικά σε καιρούς οικονομικής ύφεσης, πολλές εκμεταλλεύσεις εγκαταλείφθηκαν στην τύχη τους αφήνοντας πίσω τους μόνον την καταστροφή. Χαρακτηριστικό παράδειγμα τέτοιας καταστροφής είναι το χαλκωρυχείο Μπέρκλεϋ στην Μοντάνα των ΗΠΑ, το οποίο μετά την εγκατάλειψη του το 1982 μετατράπηκε σε μία γιγαντιαία λίμνη τοξικών νερών.

Χαλκωρυχείο Μπέρκλεϋ στην Μοντάνα των ΗΠΑ

 

Στο παρακάτω video μπορείτε να παρακολουθήσετε την διαδικασία εξόρυξης χαλκού.

 

Επιστροφή στην Αρχική Σελίδα