Λίγα λόγια για τη
ραδιοφωνική τέχνη
Η
ραδιοφωνική τέχνη (radio art) είναι μια υπο-κατηγορία της ηχητικής τέχνης που
εκμεταλλεύεται καλλιτεχνικά τις ιδιότητες του ραδιοφωνικού μέσου. Ανήκει όμως
και στις λεγόμενες οπτικοακουστικές τέχνες (media arts), οι οποίες
βασίζονται στην καλλιτεχνική χρήση των τεχνολογικών μέσων ήχου και εικόνας
(όπως η βίντεο-τέχνη).
Οι
καλλιτέχνες ήδη από τη δεκαετία του 1920 οραματίστηκαν το ραδιόφωνο ως εργαλείο
της τέχνης και ιδιαίτερα ως ένα πεδίο για ηχητικό πειραματισμό. Οι συνθήκες της
εποχής δεν έδωσαν πολλά περιθώρια στους καλλιτέχνες και το ραδιόφωνο οδηγήθηκε
σε άλλες κατευθύνσεις. Επικεντρώθηκε στην ενημέρωση, στη μαζική ψυχαγωγία, στη
διαφήμιση και την περίοδο του πολέμου στην προπαγάνδα.
Μια
δεύτερη γενιά καλλιτεχνών, από τη δεκαετία του 1960 και μετά, αποπειράθηκε να
κάνει καλλιτεχνική χρήση του ραδιοφώνου στη βάση της ανατροπής των ήδη
παγιωμένων συμβάσεων. Ραδιόφωνο χωρίς σταθερό πρόγραμμα, εκπομπές πειραματικής
ηχητικής τέχνης, κατάργηση των διαφημιστικών διαλλειμάτων, του προγραμματισμού
ανά ώρα, της καθιερωμένης εναλλαγής λόγου-μουσικής είναι μερικοί από τους
πειραματισμούς που έγιναν αυτή την περίοδο. Ξεκινώντας από διεσπαρμένες
προσπάθειες η ραδιοφωνική τέχνη απέκτησε ταυτότητα στα τέλη της δεκαετίας του
1980 με τη διοργάνωση ειδικών συνεδρίων και εκθέσεων, με την καθιέρωση ειδικών
εκπομπών σε κάποιους ραδιοφωνικούς σταθμούς και με την επαν-ανακάλυψη των ιδεών
των πρώτων φουτουριστών, ντανταϊστών και σουρρεαλιστών καλλιτεχνών της
προπολεμικής περιόδου. Από τα μέσα της δεκαετίας του 1990 και μετά, η ψηφιακή
τεχνολογία και το διαδίκτυο έχουν δώσει ακόμα περισσότερες δυνατότητες στους
καλλιτέχνες με βασική πλέον κατεύθυνση τη δημιουργία διαδραστικών project, στα οποία ο ακροατής διαμορφώνει το ηχητικό
αποτέλεσμα.
Την
επόμενη φορά που θα ανοίξουμε το ραδιόφωνο ας αναλογιστούμε λοιπόν πόσες
συμβάσεις θεωρούνται δεδομένες και πόσες πρροπτικές χρήσης του ραδιοφωνικού
μέσου μένουν ανεκμετάλλευτες.
ΤΟ PROJECT – ΙΣΤΟΡΙΑ – ΘΕΩΡΙΑ – ΗΧΟΣ – ΝΕΑ – ΣΥΝΔΕΣΕΙΣ