Mέρος 3^ο. Καθώς γνωρίζαμε το Νομό Χανίων…….

Με αφετηρία τα Χανιά κατευθυνόμαστε δυτικά προς Κίσσαμο, κατά μήκος της ακτής. Στο 4ο χιλιόμετρο συναντάμε τον Μακρύ Τοίχο, όπου υπάρχει παράκαμψη για Δαράτσο και Γαλατά. Στη συνέχεια του κεντρικού δρόμου συναντάμε ωραία παραλιακά χωριά και οικισμούς με πολλά καταλύματα, ταβέρνες, εστιατόρια κ.λπ.: Κάτω Δαράτσος, Κάτω Στάλος, Αγία Μαρίνα, Πλατανιάς (απέναντι βρίσκεται το νησάκι Άγιοι Θεόδωροι), Παλ. Γεράνι, Μάλεμε, 16,5 χιλιόμετρα δυτικά των Χανίων.

Απ' όλα σχεδόν τα παραπάνω χωριά ξεκινούν δρόμοι με νότια κατεύθυνση που οδηγούν σε πυκνοφυτεμένες περιοχές της ενδοχώρας. Στο Μάλεμε βρισκόταν το παλιό αεροδρόμιο των Χανίων, που τώρα έχει εγκαταλειφθεί. Εδώ έγινε η απόβαση των Γερμανών αλεξιπτωτιστών κατά τη Μάχη της Κρήτης. Στα βόρεια του χωριού στη θέση Καύκαλος ανακαλύφθηκε συλημένος θολωτός τάφος υστερομινωικής περιόδου που περιείχε λίγα όστρακα και δύο σφραγιδόλιθους.
Σήμερα το Μάλεμε είναι ένα μοντέρνο τουριστικό χωριό με αρκετά καταλύματα και ταβέρνες. 1 χιλιόμ. μετά το Μάλεμε είναι το γερμανικό νεκροταφείο. Στο 20ό χιλιόμετρο βρίσκεται ο Ταυρωνίτης που έχει πάρει το όνομα του από τον ομώνυμο ποταμό. Από το χωριό αυτό ξεκινάει ο δρόμος με νότια κατεύθυνση για Παλαιοχώρα
Συνεχίζουμε δυτικά και μετά τα Ραπανιανά στο 23ο χιλιόμετρο της διαδρομής -ο κύριος δρόμος προχωρεί νοτιοδυτικά για Κίσσαμο- συναντάμε διασταύρωση. Ο δρόμος προς βορρά πηγαίνει στο Κολυμπάρι και τη Μονή Γωνιάς. Το Κολυμπάρι είναι ωραίο παραθαλάσσιο χωριό με μεγάλη τουριστική κίνηση, χτισμένο στο δυτικότερο σημείο του Κόλπου Χανίων. Προς βορρά εκτείνεται η χερσόνησος Ροδωπού.
Ένα χιλιόμετρο βόρεια από το Κολυμπάρι είναι η Μονή Γωνιάς, αφιερωμένη στη Θεοτόκο την Οδηγήτρια.
Περιβάλλεται από αυλή, όπου βρίσκονται τα κελιά των μοναχών, το ηγουμενείο, η τράπεζα, οι αποθήκες και τα κελάρια. Από την πλούσια βιβλιοθήκη της, που έκαψαν οι Τούρκοι το 1866, σώζονται μόνο λίγα βιβλία.
Η μονή έχει συλλογή από αξιόλογες μεταβυζαντινές εικόνες και θησαυροφυλάκιο με ιερά λείψανα και πολύτιμα κειμήλια. Κατά την Επανάσταση του 1821 χρησιμοποιήθηκε σαν νοσοκομείο και κατά τη γερμανική κατοχή ανέπτυξε αντιστασιακή δράση. Στα βόρεια του μοναστηριού βρίσκεται το κτίριο της Ορθοδόξου Ακαδημίας Κρήτης και 2 χιλιόμετρα μετά, το απέριττο μνημείο των Ευελπίδων που έπεσαν στη Μάχη της Κρήτης. Υπενθυμίζεται ότι η τάξη 1943 της Σχ. Ευελπίδων στρατοπέδευσε για ένα περίπου μήνα στη μονή. Μέσα σε αυτήν στεγαζόταν η διοίκηση και γύρω από αυτήν οι ευέλπιδες σε αντίσκηνα. Εκεί έπεσαν -9- πρωτοετείς ευέλπιδες σε άνιση μάχη το Μάϊο του 1941. Όταν τελείωσαν τα πυρομαχικά η σχολή διαλύθηκε και πολλοί από τους σπουδαστές της σχολής έφυγαν προς τα Σφακιά με σκοπό τη μετάβαση στη Μέση Ανατολή.

H Μονή γωνιάς και στο βάθος το Κολυμπάρι

Άλλη άποψη της Μονής Γωνιάς. Διακρίνεται στα δεξιά η Ορθόδοξη Ακαδημία Κρήτης. Στα γύρω διακρινόμενα υψώματα είχαν πάρει θέση οι Ευέλπιδες.