Με αφορμή τις «καταλήψεις»

Η ήρα και το στάρι

 

Μαζί τα δυο δεν κάνουνε, αν βέβαια θέλουμε να θερίσουμε, ν’ αλέσουμε και να φάμε. Κι όμως, βολικά, υποκριτικά, φαρισαϊκά, χρόνια τώρα, αδιαμαρτύρητα αφήνουμε το ένα πάνω στ’ άλλο στο χώρο της παιδείας και ως παράγοντές της και ως κοινωνία. Κυβέρνηση, διοίκηση, τοπική αυτοδιοίκηση, γονείς, μαθητές, καθηγητές-δάσκαλοι-συνδικαλιστές. Οι τελευταίοι, αφορμή αυτής της γραφής.

 

«Πλην Λακεδαιμονίων», (για άλλη μια φορά) η κοινή ανακοίνωση των 4 από τις 5 ΕΛΜΕ Θεσσαλονίκης για ένα σοβαρό θέμα παιδείας, για τις «καταλήψεις». Ίσως όμως αυτή τη φορά οι Λακεδαιμόνιοι να έχουν και τα δίκια τους στη μη υπογραφή (όχι, φυσικά, στη σιωπή).

 

Στα «δημοκρατικά δικαιώματα» που αναφέρει η ανακοίνωση λογίζεται άραγε και η πράξη της «κατάληψης»;  Χωρίς να διευκρινίζεται με απόλυτη σαφήνεια, αφήνεται ανοιχτό το ενδεχόμενο να υπερισχύει το δικαίωμα της κατάληψης του δημόσιου σχολείου, έστω και μετά από ψηφοφορία. Υπό αυτή την έννοια, αλλά και με τη διατύπωση «στηρίζουμε τα αιτήματα των μαθητών μας και κάθε διεκδίκησή τους που αποβλέπει στην υπεράσπιση…» προκύπτει ότι μια «κατάληψη σχολείου» ανεξάρτητα από τη νομική της υπόσταση, μπορεί να είναι μόνο καλή ή κακή, σωστή ή λάθος, να βασίζεται δηλαδή σε αιτήματα δίκαια ή άδικα. Και εφ’ όσον οι 4 ΕΛΜΕ δεν μπαίνουν στον κόπο να κρίνουν τα αιτήματα, θεωρούν ότι οι μαθητές νομιμοποιούνται και κοινωνικώς δικαιούνται να πραγματοποιούν «καταλήψεις», όταν έχουν «δίκαια αιτήματα». Τότε προς τι η εμβόλιμη πρόταση «Θεωρούμε ότι οι μαθητικές καταλήψεις είναι ένα εκπαιδευτικό ζήτημα που η λύση του θα πρέπει να αναζητηθεί, πρώτα-πρώτα, στο πλαίσιο της εκπαιδευτικής οικογένειας..»; δεν επιβεβαιώνεται εδώ το εκβιαστικό της πράξεως (της κατάληψης) που ξεχωρίζει ως ακραία, μέσα σ’ ένα δημοκρατικό τοπίο; Οι καταλήψεις είναι «ζήτημα» προς λύση, μόνον αφού πραγματοποιηθούν; Είδαν πολλές τέτοιες οικογένειες να συζητούν πριν τις αποφάσεις για «καταλήψεις»; Είδαν πολλές οικογένειες να επιδιώκουν από κοινού και ταυτόχρονα την επίλυση των χρονιζόντων προβλημάτων της σχολικής καθημερινότητας; Μήπως στα υπό κατάληψη σχολεία κυριαρχούν οι εκπαιδευτικές οικογένειες τα μέλη των οποίων βρίσκονται τα μεν μέσα, τα δε έξω από τα κάγκελα; Μήπως οι σημερινοί καταληψίες που θέλουν κέρδη χωρίς ζημίες είναι οι αυριανοί πανεπιστημιακοί που θα πληρώνονται ενώ απέχουν από τα καθήκοντά τους; Μήπως χαϊδεύουν αυτιά, οι ΕΛΜΕ που χαρακτηρίζουν το εκπαιδευτικό σύστημα «εντατικό και απαιτητικό»; Μήπως δηλαδή δεν τολμούμε να πούμε ότι το σύστημα είναι «εντατικό και απαιτητικό» επειδή απλώς είναι παράλογο και ασύνδετο με τις κοινωνικές ανάγκες[1];

 

Το εκπαιδευτικό σύστημα έχει ομολογήσει από μόνο του πως είναι παράλογο επειδή στοχεύει στην εκπαίδευση ενώ επαγγέλλεται την παιδεία, ότι είναι αλλοπρόσαλλο επειδή βαυκαλίζεται με σποραδικά ψίχουλα παιδείας, ενώ έχει πλήρη συνείδηση ότι αποτελεί την παραπαιδεία της παραπαιδείας.[2] Το σύστημα είναι πραγματικά «σύστημα». Είναι επαγγελματική κατάρτιση χαμηλού επιπέδου και όχι γενική μόρφωση και καλλιέργεια, λες και το δεύτερο εμποδίζει το πρώτο, λες και θα παράγουμε χαμηλού επιπέδου επιστήμονες, αν πάψουμε έστω και για λίγο να «μετράμε» και να «βγάζουμε» το ένα και μοναδικό ζητούμενο στην «παιδεία»: την «ΥΛΗ»! Γιατί την ύλη; Γιατί πάντα την ύλη; Γιατί μόνο την ύλη; Προφανώς γιατί αυτή μπορούμε να μετρήσουμε, να αξιολογήσουμε ως κυβέρνηση, ως εκπαιδευτική κοινότητα, ως κοινωνία. Την ποσοτική αποτίμηση επαναβεβαιώνει και η νέα(!) κυβέρνηση η οποία «προειδοποιεί» τους καταληψίες με απώλεια περιπάτων και εκδρομών, λέγοντας ότι δεν θα χαθεί ούτε μια διδακτική ώρα. Ούτε μια διδακτική ώρα βάσανο (;) έναντι ενός περιπάτου ή εκδρομής που την έχουμε καταντήσει διασκέδαση και χαβαλέ (;);  Ούτε μια διδακτική ώρα απομνημόνευσης πληροφοριών, που στο επίπεδο του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου[3] ακτινοβολεί μέσα στο κριτικό πνεύμα και τη διαθεματικότητα; Όσο για τις ελλείψεις σε υποδομές έμψυχες και άψυχες, για την υποχρηματοδότηση, υπάρχει έστω και ένας πολίτης που θεωρεί ότι είναι ψέμα ή υπερβολή; Μόνο που χρόνια προβλήματα χωρίς χρόνιες ευθύνες δεν υπάρχουν, όπως δεν υπάρχουν οριζόντια προβλήματα με κάθετες ευθύνες. Την τριετία 2004-07 η κυβέρνηση ασχολήθηκε με το «εθνικό θέμα, θέμα προτεραιότητας» της παιδείας σε επίπεδο τριτοβάθμιας και μόνο, με το αιτιολογικό: αυτό προέχει, οι νέοι «εκπαιδευτές» θα κάνουν τη διαφορά, δεν προλαβαίνουμε να ασχοληθούμε με όλα. Αλήθεια, το κλαδί του δέντρου λυγίζει ευκολότερα όταν μεγαλώσει; Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος σήμερα θεωρεί εκτός τόπου και χρόνου το μαθητικό αίτημα περί «Καποδίστρια 2», χωρίς όμως να κάνει μια δήλωση για τη λειτουργία των Σχολικών Επιτροπών και την επαρκή χρηματοδότησή τους (αλλά κι αν ακόμα ήταν άστοχο αυτό το αίτημα, αυτό τι σημαίνει, ότι δεν υπάρχουν άλλα/σοβαρά αιτήματα; ή μήπως ότι η κυβέρνηση αναγνωρίζει πως δεν έχει επιλύσει τα υπόλοιπα αιτήματα;)

 

Τι κάναμε για όλα τα προηγούμενα ως αξιόπιστα μέλη της εκπαιδευτικής κοινότητας, ως δυναμικά μέλη του συνδικαλισμού; Πολύ λίγα! Το κυριότερο: συμψηφίσαμε, συνδιαλλαγήκαμε, αποσιωπήσαμε σε σημαντικό βαθμό. Τώρα τι; Λέμε τα αυτονόητα (κίνδυνος περιορισμού ατομικών ελευθεριών) με πομπωδέστερο του απαιτούμενου ύφους, γινόμαστε αρεστοί σε μαθητές και γονείς λέγοντας ότι αποκλείεται να έχουν άδικο, να καταχρώνται ή να χτίζουν γκρεμίζοντας, σφυρίζουμε αδιάφορα μπροστά στις δικές μας ευθύνες ως λειτουργοί της παιδείας, επαινούμε (και) από το σπίτι μας τους μαθητές για διεκδικήσεις που αφορούν κι εμάς, υποθάλπτουμε ψευτοδιλήμματα (ή καταλήψεις ή χάος), περιχαρακώνουμε τις αριστερές μας θέσεις ξεχωρίζοντας το Μητροπολίτη από τους λοιπούς αναρμόδιους καταστολείς των κινητοποιήσεων. Μόνον εμείς λοιπόν, οι καθηγητές, ενδιαφερόμαστε για την παιδεία; Όντως, διευθυντές και διευθύνσεις ανέλαβαν να «συνετίσουν» τους μαθητές, όχι όμως όλοι και γι αυτούς που το κάνουν, έχουμε επίσης ευθύνη, ως μέλη σιωπηρών συλλόγων διδασκόντων, ως μέλη ενός γενικόλογου, μονοδιάστατου συνδικαλιστικού λόγου.

 

Όπου στο κείμενο διαφαίνεται μια γενικότητα ή ισοπέδωση (μακριά από τον γράφοντα), ας θεωρήσει ο αναγνώστης το μέσο όρο, την κυριαρχούσα κατάσταση, την πλειοψηφία (σιωπηρή και μη). Οι απόψεις αυτές που περιληπτικά παρατίθενται, αναζητούν τη μέθοδο διαχωρισμού των ζιζανίων από τους καρπούς, το ξεχώρισμα της ήρας απ’ το στάρι. Κοπιώδες μεν, ανταποδοτικό δε !

 

1-11-2007

Στέργιος Ζυγούρας

Καθηγητής στο Μουσικό Σχολείο Θεσσαλονίκης

 

Μια παραπλήσια εκδοχή του κειμένου δημοσιεύτηκε εδώ

 



[1] Μήπως ανάλογο χάιδεμα γίνεται και από γονείς, που βλέπουν ευθύνες μόνο της πολιτείας, λες και η τελευταία είναι τελείως ξένη από μας τους πολίτες;

 

[2] Βλέπε και δηλώσεις του Υπουργού Μακεδονίας-Θράκης για καταλήψεις/ενισχυτική διδασκαλία/χρηματοδότηση της παιδείας (αρχείο βίντεο)

 

[3] Είδε κανείς μια ανακοίνωση της ΟΛΜΕ που να εξετάζει το θέμα του βιβλίου Ιστορίας της ΣΤ’ Δημοτικού από την πλευρά ευθύνης του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου; Είδε κανείς καμιά ανακοίνωση της ΟΛΜΕ για την τοποθέτηση της Συμβούλου Αγγλικών [που φέρεται αναμεμιγμένη στο θέμα της αλλοίωσης των βαθμολογιών των γραπτών στις πανελλαδικές εξετάσεις] στον πίνακα των υποψηφίων Συμβούλων ενώ εκκρεμούσε διοικητική και ποινική διαδικασία εναντίον της και ενώ το ΥπΕΠΘ έλεγε ότι το θέμα έχει παραπεμφθεί αρμοδίως;