DVE

«Πεντηκοστήν ?ορτάζομεν
καί Πνεύματος ?πιδημίαν
καί προθεσμίαν ?παγγελίας
καί ?λπίδος συμπλήρωσιν?
καί τό μυστήριον ?σον;
?ς μέγα τε καί σεβάσμιον.
Διό βο?μέν σοι?
Δημιουργέ το? παντός,
Κύριε, δόξα σοι».

?τόν τόν θαυμάσιο ?μνο θέτει ? ?κκλησία μας σάν προπύλαιο στήν ?ορτή τ?ς Πεντηκοστ?ς. Καί σ? α?τόν ?νακεφαλαιώνει τό «μέγα καί σεβάσμιον» μυστήριον, τό ?πο?ον πανηγυρίζει: Τήν συμπλήρωσι τ?ς ?λπίδος, τήν προθεσμία τ?ς ?παγγελίας, τήν ?πιδημία το? Πνεύματος το? ?γίου. Γιατί πράγματι τό ?ορταζόμενο γεγονός, ? ?πιφοίτησις το? ?γίου Πνεύματος στούς ?ποστόλους το? Χριστο?, ?ποτελε? τό τέλος καί τό ?πιστέγασμα ?λου το? ?ργου τ?ς σωτηρίας. ?λο τό ?ργο το? Χριστο?, ? ?λευσις, ? διδασκαλία, τό πάθος, ? ?νάστασις, ? ?νάληψις ?πέβλεπαν σ? α?τό^.στήν ?λευσι το? ?γίου Πνεύματος στόν κόσμο, στήν νέα δημιουργία. ?κριβ?ς γιά τόν λόγο α?τό στό τροπάριο πού ?κούσαμε καί σέ ?λη τήν ?μνογραφία τ?ς Πεντηκοστ?ς ?νυμνε?ται ? δημιουργός το? παντός, ? Πατήρ, πού διά το? Λόγου, το? Υ?ο? τ?ς ?γάπης Του, ?ν ?γί? Πνεύματι δημιουργε? τόν κόσμο, ?ναδημιουργε?, ξανακτίζει τήν κτίσι καί τήν μεταβάλλει σέ νέα, τήν ?νακαινίζει.

?τσι ? ?μέρα α?τή συνδέει τήν ?νάμνησι τ?ς γενεθλίου ?μέρας το? νέου κόσμου μέ τήν ?νάμνησι τ?ς γενεθλίου ?μέρας το? παλαιο?. Τίς δύο γεννήσεις, τήν φυσική καί τήν ?περφυσική. Στήν πρώτη μ?ς μεταφέρουν ο? πρ?τες γραμμές τ?ς Βίβλου: «? δέ γ? ?ν ?όρατος καί ?κατασκευάστος καί σκότος ?πάνω τ?ς ?βύσσου καί πνε?μα Θεο? ?πεφέρετο ?πάνω το? ?δατος. Καί ε?πεν ? Θεός^.Γενηθήτω φ?ς. Καί ?γένετο φ?ς. Καί ε?δεν ? Θεός τό φ?ς ?τι καλόν» (Γενέσ. 1, 2-4). Στήν δευτέρα συμβαίνει τό ?διο. ?πάνω στήν ?μορφο ?λη τ?ν ?θν?ν καί στό σκότος τ?ς πλάνης ?κχύνεται ? βιαία πνοή το? Πνεύματος το? Θεο?. ? Λόγος Του ?νακαινίζει τήν παλαιωθε?σα κτίσι. «Πάρθοι καί Μ?δοι καί ?λαμ?ται καί ο? κατοικο?ντες τήν Μεσοποταμίαν, ?ουδαίαν τε καί Καππαδοκίαν, Πόντον καί τήν ?σίαν, Φρυγίαν τε καί Παμφυλίαν, Α?γυπτον καί τά μέρη τ?ς Λιβύης τ?ς κατά Κυρήνην... Ρωμα?οι, ?ουδα?οι τε καί προσήλυτοι, Κρ?τες καί ?ραβες» (Πράξ. 2, 9-11) ε?ναι ? νέα ?βυσσος, τό γέννημα τ?ς διασπορ?ς, τ?ς κατατμήσεως καί τ?ς ?ποσυνθέσεως το? κόσμου. ?πάνω ?πό α?τούς τώρα ?πιφέρεται τό Πνε?μα το? Θεο? καί ? Λόγος Του καλε? ?λους ε?ς συμφωνίαν, ε?ς ?νότητα Πνεύματος ?γίου, ε?ς τό φ?ς. «? ε?πών ?κ σκότους φ?ς λάμψαι» (Β? Κορ. 4, 6) τούς καλε? νά ?πιστρέψουν «?πό σκότους ε?ς φ?ς» (Πράξ. 26, 18), νά γίνουν «φ?ς ?ν Κυρί?» (?φεσ. 5, 8). Καί ? ?ναχώνευσις γίνεται μέ τάς πυριμόρφους γλώσσας το? ?γίου Πνεύματος, πού διεμερίσθησαν στούς ?ποστόλους. «Καί ?φθησαν α?το?ς διαμεριζόμεναι γλ?σσαι ?σεί πυρός» (Πράξ. 2, 3). ? γλ?σσα, τό σύμβολο, τό ?ποτέλεσμα καί τό α?τιο το? χωρισμο?, γίνεται τώρα σύμβολο ?νότητος, τ?ς ?ν ?γί? Πνεύματι ?νότητος το? νέου λαο? το? Θεο?. ? ?γκαινισμός το? Πνεύματος συμβολίζεται μέ τήν καινουργία τ?ν γλωσσ?ν. Διά το? Χριστο? ?ν ?γί? Πνεύματι λαλε?ται τώρα τό μυστήριο τ?ς α?ωνίου σωτηρίας. Α?τό ?κριβ?ς ?πογραμμίζει τό δεύτερο στιχηρό το? ?σπερινο? τ?ς Πεντηκοστ?ς το? α? ?χου:

«Γλώσσαις ?λλογεν?ν
?καινούργησας, Χριστέ, τούς σούς μαθητάς,
?να δι? α?τ?ν σε κηρύξωσι
τόν ?θάνατον Λόγον καί Θεόν,
τόν παρέχοντα τα?ς ψυχα?ς ?μ?ν τό μέγα ?λεος».

? λαός λοιπόν το? Θεο?, ? ?κκλησία, ?ορτάζει κατά τήν Πεντηκοστή τήν γέννησί της. Τήν γενέθλιο ?μέρα της, ?λλά καί α?τό τό μυστήριο τ?ς ?δίας τ?ς ζω?ς της. Γιατί ? ?κκλησία το? Χριστο? δέν ?ζησε τό μυστήριο τ?ς Πεντηκοστ?ς σέ μία στιγμή χρόνου κατά τό μακάριο ?κε?νο ?τος καί τήν ?στορική ?κείνη ?μέρα, πού «?πλήσθησαν» ο? μαθηταί «Πνεύματος ?γίου». ?λλά τό ζ? καθημεριν?ς, διαρκ?ς, σέ κάθε στιγμή χρόνου, ?πό τήν ?μέρα ?κείνη τήν γενέθλιο μέχρι τ?ς συντελείας το? α??νος. Γιατί τό Πνε?μα τό ?γιον ?λθε τότε καί ?κτοτε μένει καί θά μέν? ε?ς τόν α??να στόν κόσμο γιά νά συγκροτ? τήν ?κκλησία. Πνε?μα καί ?κκλησία ε?ναι ?διασπάστως ?νωμένα. Τό ?γιον Πνε?μα ε?ναι ? ψυχή, ? ζωή, ? ?παρξις τ?ς ?κκλησίας, τ?ς ?ν ?γί? Πνεύματι καιν?ς ζω?ς. Σ? α?τό ?φείλεται ? ?νότης, ? ?γιότης, ? καθολικότης τ?ς ?κκλησίας. ?πό α?τό πηγάζουν τά χαρίσματα, ο? θεσμοί, ? πίστις καί ? θεολογία τ?ς ?κκλησίας. Τήν βιαία Του πνοή καί τήν πυρίμορφο δρόσο Του α?σθάνεται σέ κάθε β?μα, σέ κάθε ?κδήλωσι, σέ κάθε κίνησί της. ?πό α?τό πηγάζουν ο? ?περφυσικές ?νέργειες τ?ν μυστηρίων, πού ζωογονο?ν, τροφοδοτο?ν καί ?γιάζουν τό σ?μά της. Α?τό θεολογε? καί ? ποιητής το? τρίτου στιχηρο? το? ?σπερινο?:

«Πάντα χορηγε? τό Πνε?μα τό ?γιον?
βρύει προφητείας,
?ερέας τελειο?,
?γραμμάτους σοφίαν ?δίδαξεν,
?λιε?ς θεολόγους ?νέδειξεν,
?λον συγκροτε? τόν θεσμόν τ?ς ?κκλησίας.
?μοούσιε καί ?μόθρονε
τ? Πατρί καί τ? Υ??,
Παράκλητε, δόξα σοι».

Στήν ?στορική λοιπόν Πεντηκοστή, ?λλά καί στήν διαρκ? Πεντηκοστή, στήν ?ποία ζ? ? ?κκλησία, θά μ?ς μεταφέρη κατά τήν ?πέτειο το? γεγονότος α?το?. Θά μ?ς καλέσ? νά κλίνωμε τά γόνατα στάς α?λάς το? Κυρίου καί νά προσκυνήσωμε τήν ?ήττητο δύναμί Του, νά δοξολογήσωμε τήν ?γία Τριάδα, πού φωτίζει καί ?γιάζει τίς ψυχές μας. Καί στήν στάσι α?τή τ?ς ταπεινώσεως, τ?ς κλίσεως τ?ν γονάτων καί το? α?χένος, νά ?ποδεχθο?με τήν χάρι το? Παρακλήτου. Νά ?νανεώσωμε καί νά ?ναρριπίσωμε τήν φλόγα το? ?γίου Πνεύματος. Νά συνειδητοποιήσωμε τήν θέσι μας καί τήν ?πόστασί μας σάν μελ?ν τ?ς ?κκλησίας, σάν να?ν το? ?γίου Πνεύματος. Να?ν καί σκευ?ν καθαρ?ν, δοχείων το? Παρακλήτου, τ?ν ?ποίων κάθε σκέψις θά ?παγορεύεται ?πό τό Πνε?μα τ?ς σοφίας, κάθε ?νέργεια ?πό τό Πνε?μα τ?ς συνέσεως, τό ?γαθόν, τό ε?θές, τό νοερόν, τό ?γεμονε?ον, τό καθα?ρον τά πταίσματα. Τό Πνε?μα τό ?γιον, τό Κύριον καί ζωοποιόν, τό θε?ον, πού θεοποιε? τούς ?νθρώπους, πού διά τ?ς χάριτός Του μ?ς μεταβάλλει σέ «Θεούς κατά μέθεξιν».

Α?τό τό ?περφυές γεγονός τ?ς ?πιφοιτήσεως το? Παρακλήτου περιγράφουν τά τρία θαυμάσια τροπάρια τ?ν α?νων καί το? ?σπερινο? το? δ? ?χου. Α?τό τό Πνε?μα ?γκωμιάζουν καί α?το? τήν χάρι ?πικαλο?νται μαζί μέ τό δοξαστικό το? πλ. β? ?χου, μέ τό ?πο?ο τώρα κατακλείουμε:

«Παράδοξα σήμερον
ε?δον τά ?θνη πάντα ?ν πόλει Δαυίδ,
?τε τό Πνε?μα κατ?λθε τό ?γιον
?ν πυρίναις γλώσσαις,
καθώς ? θεηγόρος Λουκ?ς ?πεφθέγξατο.
Φησί γάρ^.Συνηγμένων τ?ν μαθητ?ν το? Χριστο?,
?γένετο ?χος, καθάπερ φερομένης βιαίας πνο?ς,
καί ?πλήρωσε τόν ο?κον, ο? ?σαν καθήμενοι?
καί πάντες ?ρξαντο φθέγγεσθαι
ξένοις ρήμασι, ξένοις δόγμασι,
ξένοις διδάγμασι τ?ς ?γίας Τριάδος».

«Τό Πνε?μα τό ?γιον,
?ν μέν ?εί καί ?στι καί ?σται
ο?τε ?ρξάμενον ο?τε παυσόμενον,
?λλ? ?εί Πατρί καί Υ?? συντεταγμένον
καί συναριθμούμενον.
Ζωή καί ζωοποιο?ν?
φ?ς καί φωτός χορηγός?
α?τάγαθον καί πηγή ?γαθότητος?
δι? ο? Πατήρ δοξάζεται
καί παρά πάντων γινώσκεται,
μία δύναμις, μία σύνταξις,
μία προσκύνησις τ?ς ?γίας Τριάδος».

«Τό Πνε?μα τό ?γιον,
φ?ς καί ζωή καί ζ?σα πηγή νοερά,
Πνε?μα σοφίας, Πνε?μα συνέσεως?
?γαθόν, ε?θές, νοερόν,
?γεμονε?ον, καθα?ρον τά πταίσματα.
Θεός καί θεοποιο?ν?
π?ρ ?κ πυρός προϊόν?
λαλο?ν, ?νεργο?ν,
διαιρο?ν τά χαρίσματα?
δι? ο? προφ?ται ?παντες
καί Θεο? ?πόστολοι
μετά μαρτύρων ?στέφθησαν.
Ξένον ?κουσμα, ξένον θέαμα,
π?ρ διαιρούμενον ε?ς νομάς χαρισμάτων».

«Βασιλε? ο?ράνιε,
Παράκλητε, τό Πνε?μα τ?ς ?ληθείας,
? πανταχο? παρών καί τά πάντα πληρ?ν,
? θησαυρός τ?ν ?γαθ?ν καί ζω?ς χορηγός?
?λθέ καί σκήνωσον ?ν ?μ?ν
καί καθάρισον ?μ?ς ?πό πάσης κηλ?δος
καί σ?σον, ?γαθέ, τάς ψυχάς ?μ?ν».

Ο άγιος Γεώργιος γεννήθηκε μεταξύ των ετών 280-285 μ.Χ., πιθανότατα στην περιοχή της Αρμενίας, από τον Έλληνα Συγκλητικό, στρατηλάτη στο αξίωμα, κατά τους χρόνους του αυτοκράτορα Διοκλητιανού, Γερόντιο. Εκεί, σε ένα μοναστήρι της περιοχής, ο Άγιος δέχθηκε το Μυστήριο του Βαπτίσματος και έγινε μέλος της Εκκλησίας. Ο πατέρας του Αγίου, Γερόντιος, καταγόταν από πλούσια και επίσημη γενιά της Καππαδοκίας. Σε παλαιό χειρόγραφο αναφέρεται, ότι γεννήθηκε στον Σεβαστούπολη της Μικρής Αρμενίας, αρχικά ήταν ειδωλολάτρης και αργότερα έγινε χριστιανός. Η σύζυγός του ονομαζόταν Πολυχρονία, ήταν χριστιανή και καταγόταν από τον γνωστό Λύδδα (Διάσπολη) της Παλαιστίνης. Όπως αναφέρουν οι πηγές, η οικογένεια του Αγίου, Όταν εκείνος ήταν σε μικρή ηλικία, μετοίκησε στην Λύδδα, λόγω του θανάτου του πατρός του.

Σε νεαρή ηλικία ο Γεώργιος κατατάχθηκε στον ρωμαϊκό στρατό. Διακρίθηκε για την τόλμη και τον ηρωϊσμό του και έλαβε το αξίωμα του Τριβούνου. Λίγο αργότερα ο Διοκλητιανός τον έκανε Δούκα (διοικητή) με τον τίτλο του Κόμητος στο τάγμα τον Ανικιώρων της αυτοκρατορικής φρουράς? «πολλάκις πρότερον μεγαλοπρεπώς διαπρέψας του των σχολων μετά ταυτα πρώτου τάγματος κόμης κατ? εκλογήν προεβλήθη». Στις αρχές του 303 μ.Χ. ο Άγιος συλλαμβάνεται και ακολουθεί το μαρτύριο.

Η πίστη του Αγίου γίνεται αφορμή να βαπτισθούν οι στρατιωτικοί Ανατόλιος και Πρωτολέων, Βίκτωρ και Ακίνδυνος, Ζωτικός και Ζήνωνας, Χριστοφόρος και Σεβιριανός, Θεωνάς, Καισάριος και Αντώνιος, των οποίων την μνήμη εορτάζει η Εκκλησία στις 20 Απριλίου, και η βασίλισσα Αλεξάνδρα, σύζυγος του Διοκλητιανού, μαζί με τους δούλους της Απολλώ, Ισαάκιο και Κοδράτο, των οποίων η μνήμη τιμάται στις 21 Απριλίου.

Ο Διοκλητιανός δεν το περίμενε και έφριξε με την στάση του Γεωργίου. Τότε άρχισε για τον Άγιο μια σειρά φρικτών βασανιστηρίων, αλλά και θαυμάτων, που έφεραν πολλούς ειδολολάτρες στη χριστιανική πίστη. Αφού τον λόγχισαν, ξέσκισαν τις σάρκες του με ειδικό τροχό από μαχαίρια. Έπειτα, τον έριξαν σε λάκκο με βραστό ασβέστη και κατόπιν τον ανάγκασαν να βαδίσει με πυρωμένα μεταλλικά παπούτσια. Από όλα αυτά ο Θεός τον κράτησε ζωντανό και έγινε αιτία να εξευτελιστούν τα είδωλα και οι εκφραστές τους.

Ο Άγιος μαρτύρησε προσευχόμενος, «απετμήθη την κεφαλήν», την Παρασκευή 23 Απριλίου του έτους 303 μ.Χ. Κατά δε τον υπολογισμό του ιστορικού Ευσεβίου, και σύμφωνα με το μακεδονικό ημερολόγιο, αντιστοιχούσε στην Παρασκευή της Διακαινησίμου, του Πάσχα. Κρυφά σήκωσαν οι Χριστιανοί το πάντιμο λείψανο του και το έθαψαν, μαζί με αυτό της αγίας μητρός του, η οποία μαρτύρησε την ίδια ή την επόμενη ημέρα. Ο πιστός υπηρέτης του Αγίου, Πασικράτης, εκτελώντας την επιθυμία του Αγίου, παρέλαβε το άγιο λείψανο του Μάρτυρα, μαζί με αυτό της μητέρας του, και τα μετέφερε στην Λύδδα της Παλαιστίνης. Από εκεί, όπως βεβαιώνουν οι πηγές, οι Σταυροφόροι πήραν τα ιερά λείψανα της Αγίας Πολυχρονίας και τα μετέφεραν στην Δύση.

Μετά τον μαρτυρικά θάνατο του Αγίου μαρτύρησαν και οι συνδέσμιοί του Ευσέβιος, Νέων, Λεόντιος, Λογγίνος και άλλοι τέσσερις μαζί. Την μνήμη τους τιμά η Εκκλησία στις 24 Απριλίου.

Βλέπουμε, ότι με κέντρο την ημέρα του μαρτυρίου του Αγίου, δημιουργείται μέσα στον λειτουργικό χρόνο της Εκκλησίας, ένας εορτολογικός κύκλος, ο οποίος καλλιεργείται περισσότερο από τα Τυπικά της Κωνσταντινούπολης, που ξεκινά στις 20 Απριλίου και τελειώνει στις 24 του αυτού μηνός. Ο εορτολογικός αυτός κύκλος δείχνει την περίοπτη θέση του Μάρτυρος στην ζωή της Εκκλησίας.

Κατά την Εκκλησία μας, ο ένδοξος αυτός μεγαλομάρτυρας είναι ο μαργαρίτης ο πολύτιμος, ο αριστεύς ο θείος, ο λέων ο ένδοξος, ο αστήρ ο πολύφωτος, του Χριστού οπλίτης, της ουρανίου στρατιάς ο συνόμιλος.

Απολυτίκιο

Ως των αιχμαλωτων ελευθερωτης, και των πτωχων υπερασπιστης, ασθενουντων ιατρος, βασιλεων υπερμαχος, Τροπαιοφορε Μεγαλομαρτυς Γεωργιε, πρεσβευε Χριστω τω Θεω, σωθηναι τας ψυχας ημων.