ΤΡΟΠΟΙ  ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ  ΚΑΙ  ΛΙΠΑΝΣΗΣ  ΓΙΑ  ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΙΚΟΤΕΡΗ  ΑΝΑΠΤΥΞΗ  ΤΩΝ  ΒΙΟΚΑΛΛΙΕΡΓΕΙΩΝ

ΜΑΘΗΜΑ:  Τεχνολογία  Α΄Λυκείου

ΜΑΘΗΤΡΙΑ:

ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ:

Σχολικό Έτος  2002-03  ΕΝΙΑΙΟ  ΛΥΚΕΙΟ  ΔΟΞΑΤΟΥ

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑ

1.     Τίτλος.

2.     Παρουσίαση του προβλήματος.

3. Παρουσίαση του σκοπού της έρευνας.

4. Παρουσίαση των κοινωνικών αναγκών που εξυπηρετεί η έρευνα.

5. Διαμόρφωση της υπόθεσης.

6. Ανάλυση των παραμέτρων που θεωρήθηκε ότι δεν επηρεάζουν τα αποτελέσματα της έρευνας.

7. Περιγραφή των ορίων-περιορισμών της έρευνας.

8. Ορισμοί

9. Προτάσεις για συμπληρωματική έρευνα στο μέλλον από άλλους ερευνητές.

10. Περιγραφή της διαδικασία που ακολούθησε ο ερευνητής.

11. Βιβλιογραφία.

ΤΙΤΛΟΣ: Τρόποι προστασίας και λίπανσης  για αποτελεσματικότερη ανάπτυξη των βιοκαλλιεργειών.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΟΣ:

v     Θέμα 1ο: Τι είναι η βιοκαλλιέργεια?

v     Θέμα 2ο: Τι είναι η προστασία των καλλιεργειών?

v     Θέμα 3ο: Με ποίους τρόπους μπορούμε να προστατέψουμε τις βιοκαλλιέργειες?

v     Θέμα 4ο: Τι είναι η λίπανση?

v     Θέμα 5ο: Τρόποι λίπανσης και βιοκαλλιεργειών.

1. Βιοκαλλιέργεια είναι: η συνεργασία με τη φύση και τους μικροοργανισμούς του εδάφους. Δηλαδή, είναι η καλλιέργεια που εφαρμόζουν οι παππούδες και οι πατεράδες μας  και που, τώρα, έχει παραγκωνισθεί σχεδόν ολοκληρωτικά. Η φυσική αυτή μέθοδος καλλιέργειας δείχνει το σεβασμό προς το φυσικό κόσμο ( φυτά, ζώα ), προστατεύει το περιβάλλον, παράγει υγιεινά και νόστιμα προϊόντα, αξιοποιεί τις σύγχρονες κατακτήσεις της επιστήμης, της εμπειρίας και της ντόπιας παράδοσης. Ο καθένας που διαθέτει γη  μπορεί να καλλιεργήσει βιολογικά, αρκεί να θέλει να συνεργαστεί με τη φύση και μα τους μικροοργανισμούς του εδάφους, να φροντίσει την οργανική ουσία που λέγεται «χούμος» και να εφαρμόσει την εδαφοκάλυψη, τη συγκαλλιέργεια και τη χλωρή λίπανση.

2.  Όταν μιλάμε για βιολογική ή φυσική καλλιέργεια, είναι επόμενο ότι και για την προστασία των φυτών από τα διάφορα βλαβερά και αρρώστιες, χρησιμοποιούμε επίσης βιολογικά μέσα. Οποιαδήποτε άλλη μέθοδος για καταπολέμηση, εκτός από τη χρήση φυτοφαρμάκων χημικών λιπασμάτων και ζιζανιοκτόνων, είναι η φυσική μέθοδος και συνεπώς αβλαβής και πολύ πιο φθηνή. Σκοπός, λοιπόν, του καλλιεργητή είναι να εμποδίσει την υπέρμετρη αύξηση των βλαβερών με προληπτικές φροντίδες και με βιολογική προστασία. Υπάρχουν πολλοί τρόποι για πρόληψη ή καταπολέμηση ασθενειών χωρίς τη χρήση τοξικο-χημικών ουσιών. Τα κατάλληλα οργώματα, η οργανική λίπανση ή χλωρή (ανακάτεμα του εδάφους με φυτά) λίπανση, η κατάλληλη αμειψισπορά ( εναλλαγή καλλιεργειών ), η συγκαλλιέργεια, η επιλογή χρόνου σποράς η επιλογή της κατάλληλης καλλιέργειας στο κατάλληλο έδαφος, οι κατάλληλοι σπόροι κ.λ.π.     

3.  Φυτικά παρασκευάσματα για λίπανση:

Τα παρασκευάσματα που θα αναφερθούν έχουν σαν βάση το 10 lit βροχόνερο που έχει καθίσει για μερικές μέρες.

Τσουκνίδα: 1 kg χλωρή ή 200 gr ξερή. Το 1/10 αραιωμένο νερό το χρησιμοποιούμε σαν αζωτούχο λίπασμα. Το 1/20 για ράντισμα κατά των αφίδων (ψείρες).

Βασιλικός: Έχει αντισηπτικές ιδιότητες. Το φυτεύουμε σε διάφορα μέρη του κήπου και κρατά σε απόσταση τα διάφορα βλαβερά.       

Χαμομήλι: 50 gr  ξερά άνθη σε 10 lit ζεστό νερό επί 20 λεπτά της ώρας χρησιμοποιείται σαν δυναμωτικό κατάβρεγμα στα κηπευτικά, σαν αντιψυκτικό και σαν ενισχυτικό της χουμοποίησης της κοπριάς.   

Σκόρδο: Είναι φυτό που δεν πρέπει να λείπει από κανένα κήπο. Η μυρωδιά απομακρύνει διάφορα θερμόαιμα. Καταβρέχουμε τα κηπευτικά με το θερμό έμβρεγμα του κατά των μυκήτων.

Ωφέλιμα έντομα – ζώα : Πασχαλίτσα, κουκουβάγια, ψαλίδα, σκαντζόχοιρος, τυφλοπόντικας.

4. Ο καλλιεργητής που φροντίζει για τη βιολογία του εδάφους, που εφαρμόζει τη μέθοδο της εδαφοκάλυψης και της αμειψισποράς, που κοπρίζει τα χωράφια και δεν χρησιμοποιεί φυτοφάρμακα, βρίσκεται στο σωστό δρόμο για ένα παραγωγικό και γόνιμο έδαφος. Τα χώματα που περιέχουν περισσότερο χούμο συγκρατούν το νερό το οποίο μένει διαθέσιμο για τα φυτά για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα. Οι θαμνώνες, οι προσυστάδες, οι λειμώνες και η χλωρή λίπανση αποτελούν ένα αρκετά σίγουρο κάλυμμα εδάφους. Το καλύτερο παράδειγμα εδαφοκάλυψης μας το δίνει το δάσος με την υποβλάστησή του την άνοιξη και με το φύλλωμά του το φθινόπωρο. Οι γαιοσκώληκες φροντίζουν για την χουμοποίηση της κοπριάς. Τα απορρίμματα τους είναι ο θρεπτικός χούμος. Πρέπει επομένως να φροντίζουμε για την οργανική ουσία, για απορρίμματα και σάπια φυτά, για υγρασία από εδαφοκάλυψη. Προσθήκη λιπασμάτων έχει καταστρεπτική επίδραση πάνω στα σκουλήκια και έτσι δεν επιζούν.

ΟΡΓΑΝΙΚΑ ΛΙΠΑΣΜΑΤΑ:

Τα  οργανικά λιπάσματα προέρχονται είτε από απομεινάρια οργανισμών ζώων (κοπριές, ούρα, κόκαλα, νύχια, κέρατα κ.τ.λ) είτε από φυτά (καλαμιές, άχυρα, χόρτα, φύλλωμα κ.τ.λ) ή και από ανάμικτα, όπως είναι οι κοπροστρωμνές.

Η κοπριά: Είναι προϊόν αναμίξεως από περιττώματα και ούρα διαφόρων αγροτικών μαζί με άχυρο ή άλλο υλικό για υπόστρωμα των ζώων. Η λιπαντική αξία της κοπριάς είναι αφάνταστα μεγάλη, γιατί περιέχει όλα τα θρεπτικά στοιχεία. Κατά μέσο όρο δέκα τόνοι ζωικής κοπριάς μας δίνουν 50 kg άζωτο, 20 kg φώσφορο, 60 kg κάλιο και 50 kg ασβέστιο. Φρέσκια, αχώνευτη κοπριά δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί απ΄ευθείας στον κήπο. Πρέπει να χωνέψει (χουμοποιηθεί) και θα είναι μετά διαθέσιμη για τα φυτά μας.

Κοπριά-κομπόστ: 

Ουσίες κατάλληλες για κομπόστ είναι:

1. Χλωρή μάζα
2. Ξηρά υπολείμματα του κήπου
3. Φύλλωμα δένδρων
4. Αγριόχορτα
5. Φλούδες διάφορες από κρεμμύδια
6. Μικρές δόσεις από κοπριά στάβλου

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ  ΤΟΥ  ΣΚΟΠΟΥ  ΤΗΣ  ΕΡΕΥΝΑΣ  

1.         Να πληροφορήσω τον αναγνώστη ότι θα πρέπει να προτιμάει γεωργικά προϊόντα ή τρόφιμα από βιοκαλλιέργειες διότι δεν έχουν υπολείμματα φυτοφαρμάκων και χημικών λιπασμάτων. 

2.         Να πληροφορήσω τον απλό καλλιεργητή ότι μπορεί να χρησιμοποιεί βιολογικούς τρόπους ανάπτυξης των καλλιεργειών του και αντιμετώπισης φυτοασθενειών.

ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ  ΤΩΝ  ΚΟΙΝΩΝΙΚΩΝ  ΑΝΑΓΚΩΝ  ΠΟΥ  ΕΞΥΠΗΡΕΤΕΙ  Η  ΕΡΕΥΝΑ:

Έχει αποδειχθεί ότι η χρήση φυτοφαρμάκων, χημικών λιπασμάτων και ορμονών έχει δημιουργήσει σοβαρό πρόβλημα στο οικοσύστημα και κατ’επέκταση στον ίδιο τον άνθρωπο. Έτσι λοιπόν με αυτή την εργασία προσπαθώ να ευαισθητοποιήσω τους καλλιεργητές να χρησιμοποιούν βιολογικούς τρόπους καλλιέργειας. Συνακόλουθα επιτυγχάνεται η προστασία του περιβάλλοντος και η παραγωγή υγιεινών ειδών διατροφής.

ΔΙΑΜΟΡΦΩΣΗ  ΤΗΣ  ΥΠΟΘΕΣΗΣ:

Η υπόθεση είναι ότι χρησιμοποιώντας βιολογικούς και φυσικούς τρόπους καλλιέργειας φυτών δεν ρυπαίνουμε το οικοσύστημα από τη μία και από την άλλη παράγουμε υγιεινά τρόφιμα.

ΑΝΑΛΥΣΗ  ΤΩΝ  ΠΑΡΑΜΕΤΡΩΝ  ΠΟΥ  ΘΕΩΡΗΘΗΚΕ  ΟΤΙ  ΔΕΝ  ΕΠΗΡΕΑΖΟΥΝ  ΤΑ  ΑΠΟΤΕΛΕΣΜΑΤΑ  ΤΗΣ  ΕΡΕΥΝΑΣ:

Οι παράμετροι που δεν επηρεάζουν τα αποτελέσματα της έρευνας είναι οι ουσίες και οι συνθήκες από τις οποίες προκύπτουν τα διάφορα λιπάσματα αλλά και το υψόμετρο στο οποίο βρίσκονται τα διάφορα φυτά. Επίσης αμελητέα επίδραση έχει το ph του εδάφους διότι με την οργανική λίπανση διατηρείται σε φυσιολογικά επίπεδα. Η δομή του εδάφους η οποία βρίσκεται πάντα σε καλή κατάσταση διότι στη βιοκαλλιέργεια λόγω οργανικής λίπανσης έχουμε στο έδαφος γαιοσκώληκες που βελτιώνουν τη δομή του. Τέλος η έρευνα δεν επηρεάζεται από το πορώδες και την υφή του εδάφους.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ  ΤΩΝ  ΟΡΙΩΝ – ΠΕΡΙΟΡΙΣΜΩΝ  ΤΗΣ ΕΡΕΥΝΑΣ:

Τα πειράματα και οι εφαρμογές που έχουν γίνει σ’αυτή την έρευνα έχουν δεδομένους περιορισμούς λόγω χρόνου, δηλαδή η εφαρμογή γίνεται κατά την χειμερινή περίοδο  όταν έχουμε μικρές δυνατότητες βιοκαλλιέργειας διότι όπως γνωρίζουμε υπάρχει βιολογική παύση. Επίσης αναφερόμαστε σε βιολογικούς οργανισμούς και θα πρέπει στην έρευνα τουλάχιστον να έχουμε ολοκλήρωση βιολογικού κύκλου. Όπως καταλαβαίνετε δεν υπάρχει δυνατότητα επαναλήψεων πειραμάτων επομένως θεωρητικά υπάρχει πρόβλημα αξιοπιστίας.

ΟΡΙΣΜΟΙ:

1. Χούμος-χουμοποίηση: Είναι η αποσύνθεση των οργανικών υπολειμμάτων που υπάρχουν στο έδαφος ή που βάζουμε εμείς κατά την οργανική λίπανση. Ενώ χούμος είναι το αποτέλεσμα της χουμοποίησης (οργανικό έδαφος).

2. Χλωρή λίπανση: Είναι όταν βάζουμε στο έδαφος τα οργανικά απορρίμματα των ζώων (κοπριά) ή όταν παραχώνονται στο έδαφος αζωτο-συλλεκτικά φυτά (ψυχανθή: φασόλια, κουκιά, βίκος κ.α.) ή άλλα φυτά που προσδίδουν χλωρομάζα η οποία χουμοποιείται

3. Συγκαλλιέργεια: Είναι όταν καλλιεργούνται μαζί διαφορετικά είδη φυτών.

4. Αντιμυκητικό: Είναι ουσία που αντιμετωπίζει τους μύκητες.

5. Αμειψισπορά: Είναι η εναλλαγή καλλιεργειών στο ίδιο έδαφος.

6. Δομή του εδάφους: Είναι η δημιουργία συσσωματωμάτων δηλαδή οι κόκκοι του εδάφους (άμμου, ιλύος και αργίλου) που ενώνονται μεταξύ τους.

7. Πορώδες: Είναι η περιεκτικότητα % του εδάφους σε πόρους δηλαδή ανοίγματα.

8. Υφή του εδάφους: Είναι τα δομικά στοιχεία που αποτελούν το έδαφος δηλαδή άμμος, ιλύς, άργιλος.           

ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ  ΓΙΑ  ΣΥΜΠΛΗΡΩΜΑΤΙΚΗ  ΕΡΕΥΝΑ  ΣΤΟ  ΜΕΛΛΟΝ  ΑΠΟ  ΑΛΛΟΥΣ   ΕΡΕΥΝΗΤΕΣ :

Συμπληρωματική έρευνα μπορεί να είναι η ανάλυση του εδάφους ως προς τα χημικά του στοιχεία και το ph του, σε σχέση με την παραγωγικότητα.

Άλλη συμπληρωματική έρευνα μπορεί να είναι οι τροφοπενίες (έλλειψη χημικών στοιχείων ) σε σχέση με τα συμπτώματα που παρουσιάζουν τα φυτά.

Επιπλέον μια καλή έρευνα είναι η διατροφική αξία των βιολογικών τροφίμων στον άνθρωπο.

ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ  ΤΗΣ  ΔΙΑΔΙΚΑΣΙΑΣ  ΠΟΥ  ΑΚΟΛΟΥΘΗΣΕ  Ο  ΕΡΕΥΝΗΤΗΣ:

Τα πειράματα της έρευνας έγιναν στην αυλή του σπιτιού μου. Από τον Οκτώβριο ήταν ήδη φυτεμένα στο μπαξέ μαρουλάκια, το πείραμα ξεκίνησε κατά το Μάρτιο. Για να αντιμετωπιστούν τα σαλιγκάρια που τρώνε τα φύλλα, αντί φυτοφαρμάκων χρησιμοποιήθηκε στάχτη και άμμο ανά μαρούλι. Το αποτέλεσμα ήταν να μπορεί το σαλιγκάρι να κινηθεί στη στάχτη ή την άμμο. Ανάμεσα στα μαρουλάκια σπείραμε σκόρδο και κρεμμυδάκι για να αντιμετωπιστούν οι νηματώδεις του εδάφους (είναι σκωληκόμορφοι οργανισμοί που δεν φαίνονται με γυμνό μάτι). Αυτοί οι οργανισμοί αντιμετωπίστηκαν από την έντονη μυρωδιά. Θα πρέπει να σημειώσουμε ότι πριν τη φύτευση των μαρουλιών χρησιμοποιήθηκε για την βελτίωση του εδάφους κοπριά από τα κουνέλια και τις κότες μας. Επίσης και μια μικρή ποσότητα πρόβια κοπριά, η οποία δεν ενδείκνυται για μεγάλες εκτάσεις διότι φυτρώνουν ζιζάνια. Κατά τη διάρκεια της ανάπτυξης έγιναν δύο ψεκασμοί μα μυκητοκτόνο των βορδιγάλειο πολτό (γαλαζόπετρα) το οποίο είναι ένα δραστικότατο μυκητοκτόνο και βακτηριοστατικό, που ενδείκνυται στις βιοκαλλιέργειες. Τα παραπάνω έγιναν σχεδόν σε όλα τα μαρούλια. Σε μια γραμμή χρησιμοποιήθηκε το φυτοφάρμακο                        για τα σαλιγκάρια και ψεκάσαμε μα τα μυκητοκτόνα ατρακόλ και κάπταν. Τα συγκριτικά αποτελέσματα στο πείραμα που μπορούμε να διακρίνουμε μέχρι σήμερα είναι ότι έχουμε τα ίδια αποτελέσματα φυτοπροστασίας και ανάπτυξης, υπόψη ότι η οργανική λίπανση είχε γίνει από νωρίς σε όλα τα μαρούλια. Τα συμπεράσματα είναι ότι έχουμε τα ίδια αποτελέσματα χρησιμοποιώντας είτε χημικά είτε βιολογικά σκευάσματα, η διαφορά είναι ότι στα βιολογικά δεν έχουμε υπολείμματα φυτοφαρμάκων τα οποία είναι άκρως επιβλαβή στην ανθρώπινη υγεία και ρυπαίνουν το περιβάλλον. Επίσης θα πρέπει να επισημάνουμε ότι για τη βιοκαλλιέργεια απαιτείται περισσότερος κόπος.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ:

Βιοκαλλιέργειες –Αναστάσιος Αλκίμος- εκδόσεις ψυχάλου, βιολογική γεωργία: ελπίδα για το περιβάλλον- οικολογική ομάδα 5^ου λυκείου βόλου, η φυσική καλλιέργεια- Masanobu Fukuoka.