επιστροφή

ΣΥΝΝΕΦΑ

    Ένα μετεωρολογικό φαινόμενο μέ μεταβλητούς πολύχρωμους καί ποικιλόμορφους σχηματισμούς είναι τά νέφη. Πρόκειται απλώς γιά ορατή συνάθροιση υδρατμών πού έχουν συμπυκνωθεί σέ σταγόνες νερού ή μικρούς παγοκρυστάλλους επάνω σέ πυρήνες αλάτων καί αιωρούνται σέ διάφορα ύψη στήν ατμόσφαιρα υποκείμενα στίς κινήσεις τού πνέοντος ανέμου. Πολλές φορές μάλιστα μερικά από αυτά, αναλόγως μέ τό ύψος πού βρίσκονται, πού αυτό μέ τήν σειρά του καθορίζει τήν θερμοκρασία τους καί αυτή τήν μορφή τών συστατικών τους, μάς φιλοδωρούν μέ βροχή, χιόνι ή χαλάζι. Άλλες φορές πάλι μάς προειδοποιούν μέ τήν κίνησή τους καί τίς αλλαγές τής μορφής τους γιά τό είδος τού καιρού πού έρχεται.

Ο θερμός αέρας ανεβαίνει καί τείνει νά σχηματίσει σύννεφα τύπου cumulus	Θερμός καί υγρός αέρας σκαρφαλώνει σέ ψυχρό μέ τάση σχηματισμού νεφών τύπου stratus	Ανύψωση τού αέρα μέ στροβίλους πού προκαλούνται απ' τό ανάγλυφο τού εδάφους οδηγεί στήν δημιουργία νεφών τύπου stratus	Ο αέρας αναγκάζεται ν' ανέβει όταν συναντήσει βουνό καί τείνει νά σχηματίσει νέφη τύπου cumulus ή stratus αναλόγως μέ τήν κατάσταση τής ατμόσφαιρας

    Σέ κάθε περίπτωση ο σχηματισμός τών νεφών έχει ως αιτία τήν ανύψωση αερίων μαζών πλουσίων σέ υδρατμούς, πού μέ τήν ψύξη πού υφίστανται κατά τήν ανύψωση, κορένυνται καί οι υδρατμοί συμπυκνώνονται καί μετατρέπονται σέ σταγόνες νερού ή παγοκρυστάλλους κάνοντας ορατό τό νέφος. Άν μάλιστα μέ τήν συσσωμάτωσή τους οι σταγόνες αυτές βαρύνουν επαρκώς, πέφτουν πρός τό έδαφος συνιστώντας τήν βροχή ή τό χιόνι, άν ψυχθούν κάτω τού σημείου παγοποιήσεως (μηδέν βαθμοί Κελσίου δηλαδή). Σέ ορισμένες δέ περιπτώσεις, άν υποβληθούν στήν δοκιμασία ανοδικών καί καθοδικών ρευμάτων, παρασυρόμενες απ' αυτά μάς προκύπτει καί τό χαλάζι. Ο θάνατός τους βεβαίως επέρχεται μέ τήν σημαντική αύξηση τής θερμοκρασίας, οπότε απομακρυνόμαστε απ' τόν κόρο τών αερίων μαζών σέ υδρατμούς.

    Μιά πρώτη ταξινόμηση τών νεφών, ανάλογα μέ τήν εικόνα πού παρουσιάζουν στόν παρατηρητή τής γής, έγινε απ' τόν Luke Howard (1772 - 1864) πού χρησιμοποίησε λατινικές λέξεις καί τά διακρίνει σέ τέσσερις βασικές κατηγορίες μέ τά εξής ονόματα:

1.  Σωρείτες (Cumulus) : σχηματίζουν σωρούς, αναπτύσσονται δηλαδή κατακόρυφα λόγω ανοδικών ρευμάτων.

2.  Στρώματα (Stratus)  : αναπτύσσονται οριζόντια σάν νά στρώνουν τόν ουρανό καί καταλαμβάνουν επομένως μεγάλες εκτάσεις.

3.  Θύσσανοι (Cirrus)  : εμφανίζονται σάν μπούκλες μαλιών στόν ουρανό.

4.   Μελανίες (Nimbus) : όπως δηλώνει καί τό όνομά τους έχουν σκοτεινό χρώμα. Άλλωστε η λατινική ονομασία nimbus σημαίνει βροχοφόρο σύννεφο.

    Άλλη ταξινόμηση τών νεφών γίνεται μέ βάση τό ύψος πού βρίσκεται η βάση τους. Έτσι προκύπτουν δέκα τύποι νεφών μέ ονόματα συνδυασμούς τών παραπάνω καί πού εντάσσονται στίς εξής κατηγορίες :

Α.   Ανώτερα Νέφη 

            Θύσσανοι (cirrus) : λευκά, λεπτά, νηματοειδή καί σάν βόστρυχοι μαλιών

            Θυσσανοσωρείτες (cirrocumulus) : μικρά καί κυματόμορφα

            Θυσσανοστρώματα (cirrostratus)  : διαφανή φύλλα διά μέσου τών οποίων μπορεί νά φανεί ο    ήλιος ή τό φεγγάρι καί μερικές φορές άν είναι αρκετά λεπτά, σχηματίζεται άλλως. Συχνά προμηνύουν επιδείνωση τού καιρού.

    Όλα δηλαδή όσα εντάσσονται στήν κατηγορία αυτή αρχίζουν μέ τό πρόθεμα "Θυ"  (ή "ci" γιά τό λατινικό τους όνομα)  καί βρίσκονται σέ ύψος μεγαλύτερο από 6 χιλιόμετρα. Τά συστατικά τους είναι παγοκρύσταλλοι λόγω τής χαμηλής θερμοκρασίας σέ εκείνο τό ύψος. Κατά κανόνα έχουν λεπτή υφή καί τό χρώμα τους είναι λευκό. Όταν όμως ο ήλιος είναι χαμηλά στόν ορίζοντα εμφανίζονται μέ ευρύ φάσμα θαυμασίων χρωματικών συνδυασμών. Γενικώς τά ανώτερα νέφη συνδυάζονται μέ αίθριο καιρό καί δείχνουν τήν κατεύθυνση τού ανέμου σέ εκείνα τά ύψη. 

Cirrus (Ci)	Cirrocumulus (Cc)	Cirrostratus (Cs)

Β.   Μέσα Νέφη

            Υψιστρώματα (altostratus) : σάν λεπτά στρώματα, γκρίζα καί επιτρέπουν στόν ήλιο νά περνά σάν μέσα από γιαλιά.

            Υψισωρείτες (altocumulus) : στρωματόμορφα καί μέ πτυχώσεις, συνήθως λευκά μέ κάποιες σκιές.

            Μελανοστρώματα (nimbostratus) : σκουρόχρωμα στρώματα μέ αρκετό πάχος πού δίνουν συνήθως βροχή ή χιόνι.

     Η βάση αυτών τών νεφών κατά κανόνα βρίσκεται μεταξύ 2 καί 6 χιλιομέτρων. Συνίστανται κατά κανόνα από υδροσταγόνες πολλές φορές όμως καί από παγοκρυστάλλους άν η θερμοκρασία είναι αρκετά χαμηλή. Τά μέσα νέφη έχουν πολλές ομοιότητες μέ τούς Θυσσανοσωρείτες καί τά Θυσσανοστρώματα καί μερικές φορές συνδυάζονται μέ ελαφρές βροχές.

Altostratus  (As)	Altocumulus  (Ac)	Nimbostratus  (Ns)

Γ.   Κατώτερα Νέφη

            Στρωματοσωρείτες (stratocumulus) : σάν στρώματα καμωμένα από σωρούς από βαμβάκι πού καλύπτουν μεγάλες εκτάσεις. Γενικώς λευκά μέ σκοτεινές περιοχές.

            Στρώματα (stratus) : γκρίζα στρώματα μέ ομοιόμορφη βάση.

            Σωρείτες (cumulus) : μέ επίπεδη βάση υψώνονται σάν σωροί από βαμβάκι ή πύργοι.

            Σωρειτομελανίες (cumulunimbus) : σάν τεράστια κουνουπίδια μέ πολυόροφους πύργους μικρής όμως ζωής συνήθως κάτω τής ώρας.

Αυτά σχηματίζονται αρκετά χαμηλά, η βάση τους μπορεί νά είναι μέχρι τά 2 χιλιόμετρα καί συνήθως απαρτίζονται από σταγόνες νερού αφού η θερμοκρασία δέν είναι καί τόσο χαμηλή. Εν τούτοις σέ ψυχρά κλίματα π.χ. μπορούν νά έχουν καί παγοκρυστάλλους ή χιόνι.Τό χρώμα τους είναι γκρίζο καί μπορεί νά έχει μαύρα τμήματα. Ανάλογα δέ μέ τίς συνθήκες θερμοκρασίας δίνουν βροχή ή χιόνι.

Stratocumulus  (Sc)	Stratus  (S)	Cumulus   (C)	Cumulonimbus   (Cb)

 Νέφη Κατακορυφου Αναπτύξεως : Μερικά από τά σύννεφα εξελίσσονται σέ νέφη πολλών επιπέδων καί καλύπτουν ή υπερβαίνουν τήν τροπόσφαιρα αφού ξεκινούν από τά 2 χιλιόμετρα καί μπορούν νά φτάσουν τά 13 χιλιόμετρα καί δυνατόν νά περνούν από διάφορες φάσεις όπως Στρώματα (stratus) νωρίς τό πρωί , Στρωματοσωρείτες (stratocumulus) αργότερα, Σωρείτες (cumulus) τό απόγευμα καί μέ περαιτέρω κατακόρυφη ανάπτυξη μάς προκύπτουν τά πλέον εντυπωσιακά νέφη, οι Σωρειτομελανίες (cumulunimbus), πού μάς φιλοδωρούν μέ άφθονη βροχή συνοδευόμενη μέ πολύ συχνές αστραπές καί επικίνδυνους κεραυνούς.

Ορογραφικά Νέφη : Όπως δηλώνει καί τό όνομά τους προκύπτουν απ' τήν ανύψωση πού προκαλείται σέ αέρια μάζα όταν συναντήσει βουνό. Διακρίνονται σέ νέφη πού μοιάζουν μέ σκούφο πάνω απ' τό βουνό (cap clouds) καί σέ νέφη πού μοιάζουν μέ φακό (lenticular clouds). Τά πρώτα σχηματίζονται από υγρό αέρα πού ανεβαίνει στήν προσήνεμη πλευρά ενός βουνού καί μέ τήν ψύξη επέρχεται κόρος τών υδρατμών του. Τά δεύτερα σχηματίζονται όταν ισχυρός αέρας φυσά πάνω από τραχύ εδαφικό ανάγλυφο. Τά lenticular νέφη πολύ εύκολα τά συγχέει κανείς μέ εξωγήινους ιπτάμενους δίσκους.

cap clouds	lenticular clouds

Άλλα Νέφη

Μαργαρώδη Νέφη : Σχηματίζονται στήν ανώτερη ατμόσφαιρα, στά 80 χιλιόμετρα περίπου, πολύ πάνω δηλαδή από τήν τροπόσφαιρα στήν οποία διαμορφώνεται ο καιρός. Προκαλούνται από τόν βομβαρδισμό τού όζοντος μέ άτομα χλωρίου οπότε δημιουργείται καί "τρύπα" όζοντος στήν ατμόσφαιρα. Επίσης από τήν ανάκλαση τών ηλιακών ακτίνων σέ παγοκρυστάλλους τής ανώτερης ατμόσφαιρας.

Νέφη Αεριωθουμένων : Πρόκειται γιά τήν λευκή ουρά πού αφήνουν πίσω τους τά αεριωθούμενα αεροπλάνα, όταν είναι εν πτήσει σέ μεγάλα ύψη. Λόγω τής χαμηλής θερμοκρασίας οι υδρατμοί τών καυσαερίων υγροποιούνται καί καθίστανται ορατοί μέ τήν δημιουργία τού νέφους εν είδη λευκής γραμμής πού χαράζεται στόν ουρανό καί πού στήν συνέχεια διαπλατύνεται καί στό τέλος διαλύεται λόγω τής εξάτμισης.

επιστροφή