Μνημοτεχνική

Πως να θυμάστε απίθανα πράγματα.
Ένα παλιό άλλα και πάντα επίκαιρο άρθρο από το βιβλίο " Η τέχνη να βοηθάτε την μνήμη" Παρίσι 1899 που περιγράφει μεθόδους απομνημόνευσης που ακόμα και σήμερα χρησιμοποιούν οι θαυματοποιοί.

1. 0ι αριθμημένες αρθρώσεις
Ή χρησιμοποίηση των μεθόδων πού ακολουθούν θα βοηθήσει αποτελεσματικά στην ανάμνηση των αριθμών. Με λίγη συνήθεια, οι χρονολογίες, Οι τύποι, οι τιμές κ. λ, π. μπορούν να εγγράφονται στιγμιαία με τη μορφή μερικών λέξεων, κατασκευασμένων με τέτοιο τρόπο ώστε να βρίσκει κανείς μέσα τους, χωρίς δυσκολία, τον αριθμό πού έχει βάλει, θέλουμε π, χ. να χαράξουμε στο μυαλό μας τον αριθμό των κύριων οστών του ανθρώπινου σώματος πού είναι 198, Πρώτα ? πρώτα θα αντικαταστήσουμε τον κάθε αριθμό, 1, 2, 3, ... Ο με ένα σύμφωνο, ως έξης:
στο 1 θα αντιστοιχεί το ν
» 2 » λ
» 3 » κ,γ,χ
» 4 » δ
» 5 » τ
» 6 » σ
» 7 » ζ, ξ, Ψ
» 8 » π, β, φ
» 9 » ρ
» 0 » μ

Μ' αυτά τον τρόπο το 198 θα αντιπροσωπεύεται από τα γράμματα ν, ρ, π. Με τα γράμματα αυτά θα κατασκευάσουμε ισάριθμες λέξεις πού να έχουν κάποια σχέση με τ' ανθρώπινα κόκαλα. Π. χ. τις λέξεις να ραγίζουν ποτέ. Είναι φανερό πώς μπορούμε να συγκρατήσουμε πολύ ευκολότερα τη φράση:

«Τα κόκαλα του ανθρώπινου σώματος δεν πρέπει να ραγίζουν ποτέ».
Παρά τη φράση:
«Τα κόκαλα του ανθρώπινου σώματος είναι εκατόν ενενήντα οχτώ».
Στην ανάπλαση θα πάρουμε από την πιο πάνω φράση τις τρεις κατασκευασμένες λέξεις: «να ραγίζουν ποτέ» και θα κρατήσουμε απ' αυτές τα αρχικά τους σύμφωνα: ν, ρ, π. Σύμφωνα με τον πίνακα πού δίνει τα γράμματα πού αντιστοιχούν στους αριθμούς- θ' αντικαταστήσουμε τα ν, ρ, π, με τα ψηφία 1, 9, 8, και θα σχηματίσουμε τον αριθμό 198.

Πως όμως θα συγκρατήσουμε τον πίνακα; Η μνημοτεχνική δίνει τρείς εύχρηστους και απλούς τρόπους.
1) Μια φράση πού οι λέξεις της προσφέρουν με τα αρχικά τους τα γράμματα του πίνακα:
1 2 3
(για) να λύνεις γρήγορα
4 5 6 7
διάφορα τρέχοντα σοβαρά ζητήματα
8 9 0
πρέπει (να έχεις) ρωμαλέα μνήμη

2) Μπορούμε να βρούμε διάφορες ομοιότητες και αναλογίες ανάμεσα ατούς αριθμούς και στα γράμματα πού αντιστοιχούν στον καθένα. Μ΄ αυτόν τον τρόπο συνδέουμε τον κάθε αριθμό με το αντίστοιχο του γράμμα και ή ανάπλαση είναι εύκολη:
το ν πού αντιστοιχεί στο 1 περιέχεται στη λέξη ένα.
το λ πού αντιστοιχεί στο 2 αποτελείται από δυο γραμμές
το γ πού αντιστοιχεί στο 3 είναι το τρίτο γράμμα τού αλφαβήτου. Μαζί είναι και τα δυο αλλά ουρανισκόφωνα κ και χ.
το δ πού αντιστοιχεί στο 4 Είναι το τέταρτο γράμμα τού αλφαβήτου.
το Τ πού αντιστοιχεί στο 5 περιέχεται στη λέξη πέντε.
το σ πού αντιστοιχεί στο 6 μοιάζει μ' ένα 6 πού έχει πιο λυγισμένη την ουρά του.
ζ πού αντιστοιχεί στο 7 είναι το έβδομο γράμμα τού αλφαβήτου. Μαζί του είναι και τα δύο άλλα διπλά σύμφωνα ξ και ψ.
Το β πού αντιστοιχεί στο 8 μοιάζει πολύ με το 8. Μαζί του είναι και τα δυο αλλά χειλεόφωνα π και φ, το ρ πού αντιστοιχεί στο 9 μοιάζει μ ένα ανάποδο 9.Το μ πού αντιστοιχεί στο 0 Είναι το αρχικό της λέξης 0.

3) Μια σειρά από δέκα λέξεις διαλεγμένες με τον τρόπο που υποδείχνει ο Γκιγιό Νκομπές. Οι λέξεις αυτές συγκρατούνται πιο εύκολα γιατί είναι παράξενες, αναφέρονται σε πρόσωπα και ζώα της λαϊκής μυθολογίας και μερικές περιέχουν το ζητούμενο γράμμα δυο φορές.

1. ένας νάνος ν
2. δύο λελέκια λ
3. τρεις γοργόνες γ
4. τέσσερις δράκοι δ
5. πέντε τελώνια τ
6. έξη σουσουράδες ο
7. επτά ζουζούνια ζ
8. οχτώ παππούδες π
9. εννιά ρηγάδες ρ
0. καμία μάγισσα μ

2. απομνημόνευση αριθμών
Όταν θα « παίζετε στα πέντε δάχτυλα» πια αυτό το σύστημα των γραμμάτων θα μπορείτε να το εφαρμόζετε στην απομνημόνευση οποιασδήποτε χρονολογίας φθάνει να καταφέρνετε να σχηματίζετε την κατάλληλη λέξη. Σας δίνουμε διάφορα παραδείγματα κατασκευασμένα κατά τον τρόπο πού υποδείχνουν οι Α.. Παρί, Σαβωτύ και Γκιγιό Ντωμπές.
? Ή Μάχη του Μαραθώνα: Στον Μαραθώνα οι Πέρσες καταδιωγμένοι από τους Αθηναίους έφευγαν δ ρ ο μ α ι ω ς (δ ? ρ ? μ = 490).
? Ή μάχη των Θερμοπυλών: Ή μάχη των Θερμοπυλών ένωσε στους Σπαρτιάτες δόξα. φήμη μεγαλείο) ( δ?φ?μ = 480 ).
? Ο Πελοποννησιακός πόλεμος: Στον Πελοποννησιακό πόλεμο την Ελλάδα κατέστρεψε ή δ ι χ ό ν ο ι α ( δ ? χ?ν = 431).
? Ό θάνατος τού Μ. Αλεξάνδρου: Στον τάφο του νεκρού Αλεξάνδρου όλη ή Ελλάδα ε κ λ α ι γ ε ( κ?λ?γ = 323 ).
?Ή άνοδος στον θρόνο του Ιουστινιανού: Τους ώμους τού νέου αυτοκράτορας Ιουστινιανού ε τ ύ λ ι ξ ε ή πορφύρα : ( τ ? λ?ξ = 527 ).
( Στις μετά το 1000 μ. Χ. χρονολογίες μπορούμε να παραλείπουμε το 1, πού εννοείται). ? Ή πτώση της Βυζαντινές αυτοκρατορίας : ή κατάληψη της Κωνσταντινουπόλεως σκόρπισε στην Ελλάδα δυστυχία: (δ-τ-χ= 453 = 1453 ).
? Η αμερικανική επανάσταση: για την ελευθερία τους οι Αμερικανοί έσυραν μ α ζ ί ξ ί ψ η : ( ζ ? ξ ? φ =778 = 1778"),
?Ή γαλλική επανάσταση : ή γαλλική επανάσταση έβγαλε την ανθρωπότητα από σκοτάδι ζοφερό : ( ζ?φ ? ρ=. 789 = 1789 )
? Ή μάχη του Βατερλό : στη μάχη τού Βατερλό ό Ναπολέων φώναξε στους Γάλλους : « Γάλλοι ήρωες φανείτε: (φ-ν?τ = 815 = 1815 ).
? Ή ελληνική επανάσταση : ή ελληνική επανάσταση ήρθε το αίσχος της μακραίωνης σκλαβιάς να ξεπλύνει: (π ? λ?ν = 821 ? 1821 ).
Απομνημόνευση ταυ ασύμμετρου αριθμού π πού εκφράζει τη σχέση Περιφερείας και διάμετροι: :
3 1 4 159 2 6 5 3
(Ήλεύ)κα είναι δέντρο λουσάτο. Και
5 9 7 9 3 2 3 8 4 τώρα ψάρια, χέλια και φίδια κλπ..

3. Ή αλληγορία
Όλοι ξέρουμε τι είναι ένας γρίφος: μια σειρά από σημεία πού αναπαριστούν μια φράση την οποία πρέπει να βρούμε. Στα παιδικά μας χρόνια έχουμε διασκεδάσει λίγο ή πολύ αναζητώντας τη λύση αυτών των έξυπνων παιγνιδιών στα όποια αφιερώνουν μια η δυο σελίδες τα παιδικά περιοδικά. "Η αρχή της κατασκευής. ενός γρίφου χρησιμοποιείται και στη μνημοτεχνική. Εφαρμόζοντας την μπορούμε να συνοψίσουμε σ' ένα πολύ μικρό χώρο ένα σημαντικό σύνολο ιδεών ή λεπτομερειών πού αναφέρονται σ ένα γεγονός. Π. χ. ένα τετράγωνο χωρισμένο σε εκατό ίσα μέρη, πού το καθένα θ' αντιπροσωπεύει ενα έτος μπορεί να χρησιμέψει για να προσηλώσουμε στο πνεύμα τα κύρια γεγονότα ενός αιώνος. Το κάθε γεγονός πού έχουμε για να συγκρατήσουμε θα συνοψίζεται συμβολικά μ" ένα σχέδιο μέσα στο τετραγωνάκι πού θ' αντιστοιχεί στη χρονολογία του. Μια καλή οπτική μνήμη επιτρέπει ν' απομνημονεύσουμε έτσι με τη σειρά, μια ποσότητα γνώσεων.

4. Οι ομοιοκατάληκτοι και ομωνυμικοί τύποι
Σ΄ εκείνους πού έχουν καλή ακουστική μνήμη. οι μνημοτεχνικοί συνιστούν τη χρησιμοποίηση των ομοιοκατάληκτων τύπων. Παράδειγμα :
Το τετράγωνο της υποτεινούσης πλαγίας και μεγάλης ούσης με το άθροισμα Ισούται των τετραγώνων των πλευρών των καθέτων και μικρών.
το όποιον δείχνει πώς ένα γεωμετρικό θεώρημα βρίσκει καμιά φορά θέση στην ποίηση. Χωρίς να διαθέτει και το παραμικρό στιχουργικό ταλέντο, κάθε μαθητής, με λίγη εξυπνάδα, μπορεί να γενικεύσει το προηγούμενο παράδειγμα. Και τώρα ένα άλλο παράδειγμα, σχετικό με την ανακάλυψη και τις ιδιότητες τού οξυγόνου:
Ό Σήλ, ό Πρίσλεϋ ανακάλυψαν τ' οξυγόνο άχρωμο αέριο, άοσμο και σταθερό, πού στην ατμόσφαιρα δε βρίσκεται μόνο αλλά αποτελεί τα είκοσι ένα τοις εκατό.
Για τη ζωή απαραίτητο είναι φυτά και ζώα θα έσβηναν στο λεφτό και καύση αν θα μπορούσε να γίνει κρίνε χωρίς το σπουδαίο αέριο αυτό.
Με τ' άλλα στοιχεία οξείδια σχηματίζει δεκαέξι έχει βάρος ατομικό και με το υδρογόνο αν ενωθεί σκορπίζει αγνό, γλυκό και γάργαρο νερό.
Το σύστημα των «συνθέσεων» συνίσταται να κατασκευάζουμε μια φράση, όπου τα όνομα που θέλουμε να θυμηθούμε σχηματίζεται οπό συλλαβές των χρησιμοποιουμένων λέξεων: Π. χ. Τα σύκα είναι ΚΑΛΑ ΜΑ ΤΑ λάδια είναι καλύτερα. Ή φράση αύτη μας θυμίζει πώς ή περιοχή της Καλαμάτας παράγει σύκα και λάδια. Για να συγκρατήσουν μια σειρά από, ασυνήθιστες λέξεις πολλοί ξεχωρίζουνε τα πρώτα γράμματα η τις πρώτες συλλαβές τους και σχηματίζουν μ αυτές αλλόκοτες λέξεις πού συγκρατούνται εύκολα. Π. χ. τα 12 σημεία του ζωδιακού κύκλου:
Κριός Ταύρος Δίδυμοι
Καρκίνος Λέων Παρθένος
Ζυγός Σκορπιός Τοξότης
Αιγόκερως Υδροχόος Ιχθείς
προσφέρουν τις λέξεις:
«Κριταυδί - Καλεπα - Ζυσκοτό - Αιγυδίχ».
Με τον ίδιο τρόπο τα εφτά χρώματα της ίριδος:. κόκκινο?πορτοκαλί?κίτρινο?πράσινο?μπλε?Ινδικό ? Ιώδες, απομνημονεύονται πιο εύκολα με τη λέξη «κοποκιπραμπινί» πού σχηματίζεται αν πάρουμε ορισμένα γράμματα από την αρχή των ονομάτων τους. Ό καθένας θα μπορέσει να εμπνευσθεί απ' όλα αυτά για να επινοήσει δικά του συστήματα, προσαρμοσμένα στις ανάγκες του. Συχνά μια πολύ απλή προσέγγιση είναι αρκετή για να εμποδίσει ριζικά το ξέχασμα.
Πώς μπορεί π.χ. να ξεχάσει κανείς την λειτουργία πού έχει ή κάθε μια από τις νευρικές δέσμες της σπονδυλικής στήλης όταν σκεφθεί το πολύ γνωστό παράγγελμα: «Εμπρός, μαρς», πού φέρνει αμέσως στο μυαλό ότι ή πρόσθια δέσμη διέπει την κίνηση και, επομένως, ή οπίσθια την αίσθηση.

5. Οι μνημονικοί πίνακες
Αν πάρουμε εκατό λέξεις ?η και περισσότερες ? πού μπορούμε να τις μάθουμε απ' έξω μαζί με τους αντίστοιχους αριθμούς τους, μπορούμε να συνδέσουμε μ' αυτές διάφορες σειρές λέξεων, από μια ταξινόμηση π. χ. (όπως ό πίνακας των χημικών στοιχείων), καθορίζοντας μια αναλογία ανάμεσα στην κάθε λέξη και τον αντίστοιχο όρο της ταξινόμησης. Δίνουμε πιο κάτω ένα τέτοιο πίνακα:
0 αίμα 25 ελατό 50 τιμή 75 ζήτω
1 νέα 26 λάσο 51 ταινία 76 ζέση
2 λείο 27 λοξά 52 τέλη 77 ψύξη
3 καίω 28 λοφίο 53 τύχη 78 ξίφη
4 δύω 29 λύρα 54 τάδε 79 ζερό
5 άτι 30 κώμη 55 τότε 80 φήμη
6 ους 31 κίνα 56 τόσο 8Ί πείνα
7 ζωή 32 καλά 57 τύψη 82 βολή
8 έπη 33 κακά 58 τόπι 83 πήχη
9 ώρα 34 χάδι 59 τυρί 84 φίδι
10 νήμα 35 γάτα 60 σιμά 85 φυτά
11 νουνά 36 γείσο 61 Σινά 86 ποσό
12 νίλα 37 γάζα 62 σάλι 87 βάζο
13 νίκη 38 κώπη 63 σιγά 88 παπί
14 νωδά 39 κόρο 64 σόδα 89 Βέρα
15 νέτα 40 δέμα 65 σήτα 90 ρώμη
16 νησί 41 δίνη 66 σασί 91 αρνί
17 νάζι 42 δούλα 67 σήψη 92 ρολό
18 νωπά 43 δέκα 68 Σαβά 93 ρόκα
19 νερό 44 δαδί 69 σωρό 94 ρόδι
20 λάμα 45 διότι 70 ζύμη 95 Άρτα
21 λινό 46 δάση 71 ζώνη 96 Έρση
22 λιλά 47 δίψα 72 ζάλη 97 ρύζι
23 λίγο 48 διέπω 73 ζύγι 98 ραφή
24 λάδι 49 δώρο 74 ζούδι 99 Ρούρ

Η απομνημόνευση αυτών των λέξεων είναι εύκολη γιατί είναι σχηματισμένες με βάση ιό σύστημα των αριθμημένων αρθρώσεων, Π.χ.:
1 = Ν(νέα) 68 = ΣΒ(Σαβά)
4 = Δ (δύω) 73 = ΖΓ (ζύγι)
16 = ΝΣ (νηοί) 84 = ΦΔ (φίδι)
44 = ΔΔ (δαδί) 95 = ΡΤ (Άρτα) κλπ..

6. Ή μέθοδος των εντοπισμών
Αντί για την προηγούμενη μέθοδο ορισμένοι έχουν μεταχειρισθεί μια σειρά αϊτό γνωστά πράγματα η τόπους πού ή θέση τους είναι καθορισμένη στη μνήμη τους. Π. χ. τα αντικείμενα πού βρίσκονται μέσα σ' ένα δωμάτιο, οι σταθμοί και οι στάσεις μιας διαδρομής; οι δρόμοι μιας πόλης μπορούν ν αποτελέσουν μια σειρά από αναμνήσεις πού τις επαναλαμβάνουμε πάντα με την ιδία τάξη ώστε να συνδέουμε μ΄ αυτές άλλες έννοιες. Με παρόμοιες μεθόδους οι θαυματοποιοί προκαλούν έκπληξη στους Θεατές επαναλαμβάνοντας σαράντα, εκατό, διακόσιες άσχετες λέξεις πού τις άκουσαν μια μόνο φορά.

7. Τό κόλπο των σαράντα λέξεων
Το κόλπο αυτό, πού το μυστικό του θα ενδιαφέρει ασφαλώς τον αναγνώστη, εκτελείται εύκολα, με την πρώτη φορά, ακόμα κι' από έναν άνθρωπο με μέτρια μνήμη. Ό «θαυματοποιός» απευθύνεται στους παρευρισκομένους και τους αναγγέλλει ότι θα επαναλάβει, με τη σειρά πού θα τις ακούσει 40 λέξεις πού θα τού πουν οι θεατές. Ο κάθε θεατής πρέπει με τη σειρά του να πει μια λέξη, οποία θέλει. Φροντίζοντας ν' αρχίσει από ένα πρόσωπο πού να βρίσκεται σε τέτοια θέση ώστε να μπορεί ν αρχίσει απ αυτόν την αρίθμηση, όπου θ' ακολουθήσουν οι υπόλοιποι θεατές με τη σειρά, ό μνημοτεχνικός ρωτά κι΄ ακούει τις λέξεις. "Ας υποθέσουμε πώς οι λέξεις αυτές είναι οι ακόλουθες:
1 πιάνο 11 σκαμνί 21 εκδρομή 31 κουνέλι
2 πιάτο 12 στομάχι 22 κουβέρτα 32 καρέκλα
3 φασόλι 13 βιβλίο 23 τίγρη 33 παιδί
4 γάτα 14 χρήμα 24 πεπόνι 34 δικηγόρος
5 σκίουρος 15 κάψες 25 μαλλιά 35 παράθυρο
6 δρόμος 16 γάντι 26 μελάνι 36 πόρτα
7 χαρτί 17 μολύβι 27 μπιλιάρδο 37 υπουργός
8 ρολόι 18 άγαλμα 28 γραφείο 38 πλοίο 9 τραίνο 19 τοίχος 29 τραγούδι 39 φως 10 πρόβατο 20 τσατσάρα 30 θυρωρός 40 ψάρι
Οι σαράντα αυτές λέξεις εγγράφονται μόλις ακούγονται με τη χρησιμοποίηση του μνημονικού πίνακα: 1. νέα (μια όμορφη νέα κάθεται στο) πιάνο.
2. λείο (λείο είναι πάντοτε ένα καθαρό) πιάτο.
3. καίω (καίω ολόκληρος όταν τρώω) φασόλια.
4. δύο (5ταν δύει ό ήλιος βγαίνει στα κεραμίδια ή) γάτα.
5. άτι (πιο γοργός από ένα άτι δεν είναι ποτέ ένας) σκίουρος.
6. ους (τέντωνε καλά το ους όταν περπατάς νύχτα σε) δρόμο.
7. ζωή (άλλαξε πολύ ή ζωή όταν ανακαλύφθηκε το) χαρτί.
8. έπη (θα μπορούσα ν' ακούω έπη δυο ώρες με το) ρολόι.
9. ώρα (στην ώρα του πάντα πρέπει να είναι ένα) τραίνο.
10. νήμα (φτιάχνει πολύ νήμα το μαλλί ενός) προβάτου.
11. νουνά (ή καλή μου ή νουνά θα καθίσει στο) σκαμνί.
12. νίλα (σούρχεται ξινίλα σαν χαλάσει το) στομάχι κλπ..
Ή οπτική μνήμη βοηθά πολύ τον μνημοτεχνικό. Έτσι καθώς συλλαμβάνει στιγμιαία την κάθε σύνδεση την αναπαριστάνει και σαν εικόνα:
1. Μια ωραία νέα πού παίζει στο πιάνο. 2. "Ένα καθαρό και λείο πιάτο κλπ..