Πλαίσιο κειμένου: Δαρείος Υστάσπου
 
(Πέρσης βασιλιάς από το 521 π. Χ. ως το 486 π.Χ., γνωστός για την επεκτατική του πολιτική εναντίον της Ελλάδας).

 

«Ο ΔΑΡΕΙΟΣ» Κ.Π.ΚΑΒΑΦΗ

 

(αρχική σύνθεση: Μάιος 1917- έκδοση: Οκτώβριος 1920)

Ο ποιητής Φερνάζης το σπουδαίον μέρος

του επικού ποιήματός του κάμνει.

Το πώς την βασιλείαν των Περσών ????????

παρέλαβε ο Δαρείος Υστάσπου. (Από αυτόν

κατάγεται ο ένδοξός μας βασιλεύς,

ο Μιθριδάτης, Διόνυσος κ’ Ευπάτωρ). Αλλ’ εδώ

χρειάζεται φιλοσοφία · πρέπει ν’ αναλύσει

τα αισθήματα που θα είχεν ο Δαρείος:

ίσως υπεροψίαν και μέθην · όχι όμως– μάλλον

σαν κατανόησι της ματαιότητος των μεγαλείων.

Βαθέως σκέπτεται το πράγμα ο ποιητής.

 

Αλλά τον διακόπτει ο υπηρέτης του που μπαίνει

τρέχοντας, και την βαρυσήμαντην είδησι αγγέλλει.

Άρχισε ο πόλεμος με τους Ρωμαίους.

Το πλείστον του στρατού μας πέρασε τα σύνορα.

 

Ο ποιητής μένει ενεός. Τι συμφορά!

Πού τώρα ο ένδοξός μας βασιλεύς,

ο Μιθριδάτης, Διόνυσος κ’ Ευπάτωρ,

μ’ ελληνικά ποιήματα ν’ ασχοληθεί.

Μέσα σε πόλεμο — φαντάσου, ελληνικά ποιήματα.

 

Αδημονεί ο Φερνάζης. Ατυχία!

Εκεί που το είχε θετικό με τον «Δαρείο»

ν’ αναδειχθεί, και τους επικριτάς του,

τους φθονερούς, τελειωτικά ν’ αποστομώσει.

Τι αναβολή, τι αναβολή στα σχέδιά του.

 

Και να ‘ταν μόνο αναβολή, πάλι καλά.

Αλλά να δούμε αν έχουμε κι ασφάλεια

στην Αμισό. Δεν είναι πολιτεία εκτάκτως οχυρή.

Είναι φρικτότατοι εχθροί οι Ρωμαίοι.

Μπορούμε να τα βγάλουμε μ΄αυτούς,

οι Καππαδόκες; Γένεται ποτέ;

Είναι να μετρηθούμε τώρα με τες λεγεώνες;

Θεοί μεγάλοι, της Ασίας προστάται, βοηθήστε μας.-

 

Όμως μες σ’ όλη του τη ταραχή και το κακό,

επίμονα κ’ η ποιητική ιδέα πάει κ’ έρχεται-

το πιθανότερο είναι, βέβαια, υπεροψίαν και μέθην·

υπεροψίαν και μέθην θα είχεν ο Δαρείος.

 

 

 

 

 

Πλαίσιο κειμένου: Ανάγνωση Μ. Σουλιώτη —
Σπουδαστήριο Νέου Ελληνισμού
Πλαίσιο κειμένου: Μιθριδάτης Στ’ Διόνυσος και Ευπάτωρ
 
(Βασιλιάς του Βασιλείου του Πόντου από το 120 π. Χ. ως το 63 π.Χ., γνωστός για την ελληνική του παιδεία και την επίμονη αντίστασή του στους Ρωμαίους). 
Πλαίσιο κειμένου:     ΑΜΙΣΟΣ ΠΟΝΤΟΥ
(Σαμψούντα)
Πλαίσιο κειμένου: Οδύσσεια α 410-411

Ο Τηλέμαχος προς τους μνηστήρες:

«Μνηστήρες της μητέρας μου,
που σας κατέχει 
υπεροψία και μέθη...» 
Πλαίσιο κειμένου: ΕΡΜΗΝΕΥΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  ΒΑΣΙΣΜΕΝΗ 
ΣΤΗ ΜΕΘΟΔΟ ΤΩΝ ΤΡΙΩΝ ΚΛΕΙΔΙΩΝ 
ΤΟΥ ΣΤΡΑΤΗ ΤΣΙΡΚΑ 
Πλαίσιο κειμένου: ΠΡΩΤΟ ΚΛΕΙΔΙ:   ΙΣΤΟΡΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ + ΛΟΓΙΑ ΠΗΓΗ
 
ΔΕΥΤΕΡΟ ΚΛΕΙΔΙ: ΣΥΓΧΡΟΝΟ, ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ
 
ΤΡΙΤΟ ΚΛΕΙΔΙ:    ΤΑ ΒΙΩΜΑΤΑ ΤΟΥ ΠΟΙΗΤΗ, ΤΟ ΨΥΧΙΚΟ ΓΕΓΟΝΟΣ
Πλαίσιο κειμένου: ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΗ  
(Οικοδόμηση ερμηνείας σε ομαδοσυνεργατικό πλαίσιο)
Πλαίσιο κειμένου: ΟΜΑΔΑ ΠΡΩΤΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ
Αναζητούμε το ιστορικό γεγονός στο οποίο αναφέρεται ο Καβάφης στο ποίημά του. Πότε ζει ο Φερνάζης, Καππαδόκης επικός ποιητής με περσικό όνομα; Είναι πραγματικό πρόσωπο ή προσωπείο; Γιατί επιλέγει να εξυμνήσει τον Δαρείο και ειδικά ως προς το πώς παρέλαβε την εξουσία του; Παραμένει σταθερός στην αιτιολόγηση των συναισθημάτων του Δαρείου ή όχι και γιατί; Ποιες οι ψυχολογικές διακυμάνσεις που παρατηρούνται στον Φερνάζη; Πώς ζωγραφίζει ο Καβάφης τον χαρακτήρα του Φερνάζη;
 
Πλαίσιο κειμένου: Παρακολουθήστε την όπερα του W.A. Mozart “Mithridates, King of Pontus” από την Orchestra of the Royal Opera House (ο Mozart την έγραψε στα δεκατέσσερά του χρόνια).
Πλαίσιο κειμένου: ΟΜΑΔΑ ΔΕΥΤΕΡΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ
Αναζητούμε το πραγματικό γεγονός στο οποίο αναφέρεται ο Καβάφης στο ποίημά του. Τι συνέβαινε στην Ελλάδα την περίοδο εκείνη (1917 –1920); Δείτε στο Ίδρυμα Μείζονος Ελληνισμού ακολουθώντας τις χρονολογίες 1917 και 1920. 
 
 
Πλαίσιο κειμένου: ΟΜΑΔΑ ΤΡΙΤΟΥ ΚΛΕΙΔΙΟΥ
Αναζητούμε το πραγματικό πρόσωπο του ποιητή, στον οποίο αναφέρεται ο Καβάφης στο ποίημά του, αφού συγκεντρώσουμε τα χαρακτηριστικά του, όπως προβάλλονται στον Φερνάζη, και λάβουμε υπόψη «τους φθονερούς επικριτάς» που τελειωτικά θα αποστόμωνε με τον «Δαρείο». Εντοπίζουμε το ύφος και τη διάθεση του Καβάφη έναντι του ομοτέχνου του.
 
ΠΗΓΗ –ΑΙΝΙΓΜΑ (ΠΟΙΟΝ ΑΦΟΡΑ ΑΥΤΗ Η ΠΕΡΙΓΡΑΦΗ;)
«Υπήρξε και Τρικουπικός στην ποίησή του, και Βενιζελικός, και για τον Βασιλέα έγραψε, και υπέρ και κατά του κομμουνισμού, και υπέρ της Δημοκρατίας και άλλα. Όσο για τους μοχθηρούς, σας πληροφορώ και θελήσετε να το ακούσετε, αυτοί δεν υπάρχουν...» Βαϊάνος, Μ., (1926). Πρόσωπα και πράγματα. Αλεξανδρινή Τέχνη τ. Α’, σσ.9-13. Αναφορά στο άρθρο του Τάσου Τσέκου «Μια ερμηνευτική πρόταση για τον «Δαρείο» του Καβάφη.
 Παράλληλο κείμενο: «ΜΕΛΑΓΧΟΛΙΑ ΙΑΣΩΝΟΣ ΚΛΕΑΝΔΡΟΥ ΠΟΙΗΤΟΥ 
                                  ΕΝ ΚΟΜΜΑΓΗΝΗ 595 μ.Χ.»
Πλαίσιο κειμένου: ΟΛΟΜΕΛΕΙΑ
Συζητούμε τα πορίσματά μας και αποκωδικοποιούμε πρόσωπα και γεγονότα του ποιήματος. Μετατρέπουμε τον ποιητικό λόγο σε αφήγηση αρχικά με τα προσωπεία και στη συνέχεια με τα πραγματικά πρόσωπα και με τον Καβάφη ως παντογνώστη αφηγητή.