Ο Αθάμαντας ήταν γιος του Αιόλου και της Εναρέτης. Κάποτε είχε παντρευτεί τη Νεφέλη και μαζί της απέκτησε δύο παιδιά, τον Φρίξο και την Έλλη. Αργότερα, όμως, έδιωξε τη Νεφέλη και παντρεύτηκε την Ινώ.
Η Ινώ ήταν κόρη του Κάδμου. Από το γάμο της με τον Αθάμαντα απέκτησε δύο παιδιά τον Λέαρχο και τον Μελικέρτη. Η Ινώ όμως είχε αδελφή τη Σεμέλη με την οποία ο Δίας απέκτησε ένα γιο που δεν ήταν άλλος από το θεό Διόνυσο. Όταν πέθανε η Σεμέλη, ο Δίας έδωσε στην Ινώ τον Διόνυσο για να τον αναθρέψει. Παράλληλα ήταν αναγκασμένη να φροντίζει τον Φρίξο και την Έλλη, τα παιδιά του Αθάμαντα από τον πρώτο του γάμο. Μέχρι εδώ η ιστορία κυλάει αρκετά καλά, γιατί από εδώ και στο εξής αρχίζουν οι διάφορες παραλλαγές.
Σύμφωνα με μια άποψη η Ήρα θύμωσε που η Ινώ και ο Αθάμαντας φρόντιζαν το Διόνυσο και για να τους τιμωρήσει τους έκανε να χάσουν τα λογικά τους. Έτσι, ο Αθάμαντας σκότωσε τον πρωτότοκο γιο του Λέαρχο, νομίζοντας πως ήταν ελάφι, την ώρα που η Ινώ έριχνε στο βραστό νερό τον δευτερότοκο γιο της Μελικέρτη. Μετά από αυτό η Ινώ, σαν κατάλαβε τι έκανε, πήρε το πτώμα του Μελικέρτη και ρίχτηκε στη θάλασσα. Εκεί οι θαλασσινές θεές τη λυπήθηκαν και την ίδια τη μεταμόρφωσαν σε Νηρηίδα ενώ ο Μελικέρτης έγινε ο μικρός θεός Παλαίμονας. Από τότε η Ινώ μετονομάστηκε σε Λευκοθέα, Λευκή θεά, δηλαδή η θεά του αφρού των κυμάτων και μαζί με το γιο της τον Παλαίμονα βοηθούσαν τους ναυτικούς την ώρα της θύελλας και τους καθοδηγούσαν.
Σύμφωνα με άλλη άποψη η Ινώ δε συμπαθούσε και ιδιαίτερα τα παιδιά του Αθάμαντα από τον πρώτο του γάμο, τον Φρίξο και την Έλλη, και για να τα βγάλει από τη μέση σκαρφίστηκε το εξής: έβαλε τις γυναίκες της χώρας να κλέψουν τους σπόρους που είχαν φυλάξει οι άντρες τους για τη σπορά και να τους ψήσουν. Έτσι, την επόμενη χρονιά οι άντρες έσπειραν τους ψημένους σπόρους· μόνο που οι σπόροι, όπως ήταν φυσικό, δεν κάρπισαν κι έπεσε μεγάλος λιμός (πείνα).
Ο Αθάμαντας έστειλε ανθρώπους του στο μαντείο των Δελφών να ρωτήσουν πώς θα γλίτωναν από τη συμφορά. Η Ινώ όμως, που παρακολουθούσε τις κινήσεις του Αθάμαντα, φρόντισε να εξαγοράσει τους απεσταλμένους του Αθάμαντα (τους θεωρούς) κι εκείνοι παρουσίασαν ως χρησμό αυτό που ήθελε η Ινώ, πως τάχα για να σταματήσει το κακό ο Δίας, ζητούσε από τον Αθάμαντα να θυσιάσει το γιο του Φρίξο!
Ο Αθάμαντας δεν ήθελε βέβαια να θυσιάσει το γιο του, δεν μπορούσε όμως να κάνει κι αλλιώς, γιατί οι αγρότες ήταν εξαγριωμένοι. Παίρνει, λοιπόν, το γιο του και ετοιμάζεται να τον θυσιάσει. Την τελευταία στιγμή η Νεφέλη αρπάζει το γιο της και τον φυγαδεύει μαζί την Έλλη, βάζοντας τους πάνω στη ράχη ενός χρυσόμαλλου κριαριού.
Κι εδώ όμως η ιστορία μπλέκεται γιατί υπάρχει μια άλλη εκδοχή του μύθου σύμφωνα με την οποία ο θεωρός που είχε δωροδοκήσει η Ινώ λυπήθηκε τον Φρίξο που θα χανόταν άδικα και τα μαρτύρησε όλα στον Αθάμαντα. Εκείνος τότε θύμωσε πολύ και αποφάσισε να θυσιάσει την Ινώ και τον γιο του Μελικέρτη. Τη στιγμή της θυσίας ο θεός Διόνυσος τη λυπήθηκε και ως αντάλλαγμα που τον ανέθρεψε την τύλιξε μ' ένα σύννεφο που την έκαμε αόρατη κι έτσι σώθηκε. Ο Διόνυσος βέβαια θέλησε να τιμωρήσει και τον Αθάμαντα και γι' αυτό τον τρέλανε. Τότε ο Αθάμαντας έριξε το γιο του Λέαρχο μέσα σ' ένα καζάνι με βραστό νερό. Η Ινώ σαν έμαθε το θάνατο του παιδιού της αυτοκτόνησε μαζί με τον Μελικέρτη πέφτοντας στη θάλασσα.
Μια άλλη εκδοχή του μύθου μας λέει πως η Νεφέλη, η πρώτη γυναίκα του Αθάμαντα, ήταν θεά. Σαν θεά που ήταν θύμωσε που την έδιωξε ο Αθάμαντας και πήρε στη θέση της για γυναίκα μια θνητή, την Ινώ, και γι' αυτό έστειλε στη χώρα του Αθάμαντα ξηρασία, αφού σταμάτησε τις βροχές. Ο Αθάμαντας έστειλε τους ανθρώπους του στο μαντείο, η Ινώ τους δωροδόκησε και τον βάζει να σκοτώσει τα παιδιά της Νεφέλης. Ο Φρίξος και η Έλλη ήταν βοσκοί. Ο Αθάμαντας τους κάλεσε να έρθουν με την πρόφαση να του φέρουν ένα όμορφο πρόβατο για θυσία. Ο Φρίξος διάλεξε το χρυσόμαλλο κριάρι που ξαφνικά απέκτησε ανθρώπινη λαλιά, τους φανέρωσε τι επρόκειτο να συμβεί και, για να τους σώσει, τους πήρε στην πλάτη του να τους μεταφέρει μακριά. Καθώς πετούσαν πάνω από το στενό της Αβύδου η Έλλη έπεσε και πνίγηκε, γι' αυτό και το στενό πήρε την ονομασία Ελλήσποντος. Στο μεταξύ στη Βοιωτία η Νεφέλη βάζει σε δίκη τον Αθάμαντα και καταφέρνει να θυσιαστεί αυτός στο βωμό του Δία. Τον έσωσε όμως την τελευταία στιγμή ο Ηρακλής που περνούσε από εκεί.
Υπάρχει κι άλλη εκδοχή του μύθου που λέει ότι ο Φρίξος έμαθε για τον ψευτοχρησμό κι αποφασίζει ο ίδιος να θυσιαστεί για το καλό του τόπου. Την ώρα της θυσίας ο δωροδοκημένος από την Ινώ θεωρός μαρτυράει την αλήθεια πως η Ινώ τα σκάρωσε όλα. Ο Αθάμαντας τότε βάζει να θυσιάσουν την Ινώ και τον Μελικέρτη. Τη σώζει όμως ο Διόνυσος, που τρελαίνει τον Φρίξο και την Έλλη και τους στέλνει στην ερημιά, για να τους σπαράξουν οι Μαινάδες. Τους γλιτώνει όμως η μάνα τους η Νεφέλη, ανεβάζοντάς τους στο χρυσόμαλλο κριάρι.
Σύμφωνα με μια άλλη παραλλαγή του μύθου η Ινώ, αφού γέννησε τους δυο γιους, εγκατέλειψε τον Αθάμαντα κι ανέβηκε στο βουνό για να γίνει μια Βάκχη, δηλαδή μια από τις ακόλουθες του Διόνυσου, αφού άλλωστε αυτή τον είχε αναθρέψει. Ο Αθάμαντας, νομίζοντας ότι η γυναίκα του είχε πεθάνει, παντρεύτηκε τη Θεμιστώ, την κόρη μιας Νύμφης, που του χάρισε άλλα δύο αγόρια, δίδυμα αυτή τη φορά, τον Σφίγγιο και τον Ορχομενό. Κάποια στιγμή ο Αθάμαντας μαθαίνει ότι η Ινώ ζει κι αποφασίζει να την φέρει στο παλάτι ως δούλα, στην υπηρεσία της βασίλισσας, κρυφά από τη Θεμιστώ.
Η Θεμιστώ στο μεταξύ αποφασίζει να σκοτώσει τους προγονούς της (δηλ. τα παιδιά της Ινώς). Για την απόφασή της αυτή χρειαζόταν μια συνεργό και παίρνει την Ινώ, που δεν ξέρει ποια είναι στην πραγματικότητα. Της εμπιστεύεται το σχέδιό της και της ζητάει να μπει αποβραδίς στην κρεβατοκάμαρα του Αθάμαντα και να σκεπάσει τα παιδιά της με άσπρα σκεπάσματα και τα παιδιά της Ινώς με μαύρα, ώστε να μπορεί να τα ξεχωρίσει μέσα στην νύχτα, την ώρα που θα τα θανάτωνε. Η Ινώ, για να γλιτώσει τα δικά της παιδιά κάνει το ανάποδο, δηλαδή σκεπάζει τα παιδιά της Θεμιστώς με τα μαύρα και τα δικά της με τα άσπρα. Η Θεμιστώ ξεγελιέται και σκοτώνει στο σκοτάδι τα δικά της παιδιά. Την άλλη μέρα, όταν κατάλαβε τι έκανε, αυτοκτόνησε.
Όπως και να 'χουν οι διάφορες παραλλαγές η Ινώ και ο Μελικέρτης πέφτουν στη θάλασσα και μεταμορφώνονται η Ινώ σε Λευκοθέα και ο Μελικέρτης σε Παλαίμονα.
Η Ινώ-Λευκοθέα είναι αυτή που θα βοηθήσει και τον Οδυσσέα δίνοντάς του το μαγικό μαγνάδι με το οποίο θα σωθεί από την τρικυμία και θα τα καταφέρει να φτάσει στη χώρα των Φαιάκων.
